توانبخشی و سطح پوشش بیمهای نامناسب آن امروز یکی از بحثهای چالش برانگیز حوزه درمان به شمار میرود؛ این درحالیست که ارائه این خدمات در بیمارستانهای عمومی میتواند از آسیبهای ثانویه بیماران و درد مضاعف آنها بکاهد.
در این میان، بیمارانی که دچار ضایعه نخاعی شدهاند، در کنار خدمات توانبخشی، نیاز به حمایتهای اجتماعی گستردهای برای بازگشت به زندگی دارند.
رییس انجمن ضایعات نخاعی ایران، نداشتن پوشش بیمهای خدمات درمانی و توانبخشی بیماران ضایعه نخاعی را معضل اصلی بیماران میداند که راه حل آن تدوین برنامهای مشخص از سوی وزارت بهداشت است.
علی ضرابی در گفتوگو با ایسنا، مهمترین مسئله بیمارانی که دچار ضایعه نخاعی شدهاند را پوشش بیمهای آنها عنوان کرد و گفت: بیماران قطع نخاع، بعد از کارهای اولیه در مراکز درمانی، مثل انجام جراحی رها میشوند. مهمترین بخش مشکلاتی که امروز بیماران آسیب نخاعی با آن روبرو هستند، بیمه است. هزینههای تامین درمان این بیماران بسیار بالاست و تا آخرعمر باید توانبخشی انجام دهند. هیچگونه پوشش بیمهای نیز وجود ندارد.
وی افزود: هزینه ویلچر، تجهیزات فیزیوتراپی، کاردرمانی و زخم بستر نیز تحت پوشش بیمه نیست. زخم بستر به عنوان مهمترین معضل آنها، ممکن است در 24 ساعت ایجاد شود ولی گاهی دو سال طول درمان دارد. هر جلسه پانسمان این زخمها حدود 150 هزار تا 200 هزار تومان است و هیچگونه پوشش بیمهای برای آن وجود ندارد. اگر زخم بستر درمان نشود، خیلی سریع عفونت در خون آنها رسوب میکند و باعث مرگ آنها میشود.
ضرابی همچنین به نبود مراکز بین راهی برای بیماران نخاعی نیز اشاره کرد و گفت: همه جای دنیا وقتی کسی دچار آسیب نخاعی میشود، بعد ازترخیص از بیمارستان حتما به این مراکز بینراهی منتقل میشود. ما نیز با توجه به خلایی که در این زمینه وجود دارد، در نظر داریم در صورت مساعدت وزارت بهداشت و بهزیستی در خردادماه یک مرکزنخاعی بین راهی ایجاد کنیم.
رییس انجمن ضایعات نخاعی، در ادامه با تاکید بر ضرورت ورود وزارت بهداشت و دولت برای پیگیری مسائل درمانی بیمارانی که دچار ضایعات نخاعی شدهاند، ادامه داد: نیازهای توانبخشی و درمانی معلولین نخاعی اغلب به شکلی که باید، انجام نمیشود. معمولا در دنیا زمانی که این بیماران از بیمارستان ترخیص میشوند، تیمی متشکل از تمامی متخصصین اجتماعی و درمانی تشکیل میشود؛ چرا که این فرد دیگر مثل سابق نیست و برای کوچکترین کارها نیازمند دیگران است. او به حمایت اجتماعی از طرف دولت و خانواده و فضاهای عمومی نیازدارد.
وی تصریح کرد: گاهی آنها بعد از مدتی توان اشتغال دارند، اما این فضا برای آنها مهیا نیست. نیازهای توانبخشی اولین مرحلهای است که بعد از ترخیص از بیمارستان برای آنها لازم است. باید مراکز توانبخشی مجهزی وجود داشته باشد که امکانات لازم را در اختیار آنها قرار دهد تا در دوره طلایی خود تحت توانبخشی قرار گیرند تا بتواند اندامهای باقی مانده را بازتوانی کند.
وی با بیان اینکه بیش از 85 درصد بیماران در شش ماهه نخست آسیب که دوره طلایی درمان است، وارد چرخه توانبخشی نمیشوند، افزود: ورود به موقع آنها به این چرخه باعث پیشگیری از آسیبهای بعدی است. سازمان بهزیستی نیز به علت کمبود بودجه، میزان کمی از نیاز آنها را میتواند پوشش دهد. اگر در ایران خانوادهها توانایی مالی نداشته باشند، به شدت دچار مشکل میشوند. وزارت بهداشت برنامه مشخصی برای توانبخشی بیماران آسیب دیده نخاعی بعد از ترخیص از بیمارستان ندارد. در شهرستانها نیز اصلا مرکزی برای درمان و توانبخشی و پشتیبانی آنها وجود ندارد.
رییس انجمن ضایعات نخاعی، راه حل مسائل این بیماران را تدوین یک برنامه مشخص از سوی وزارت بهداشت عنوان کرد و گفت: وزارت بهداشت باید برنامه مدونی برای حمایت از کسانی که دچار آسیب نخاعی میشوند داشته باشد و تمام نیازهای توانبخشی، هم تجهیزات، کاردرمانی، فیزیوتراپی، آب درمانی و ... باید تحت پوشش قرار گیرد. بهزیستی کمک می کند ولی با بودجه محدودی که دارد کفایت نمیکند.
ضرابی در خصوص هزینه نگهداری از این بیماران نیز گفت: بیماران نخاعی در سه سطح گردنی، سینه و کمری دچار آسیب میشوند. میانگین هزینه ماهیانه نگهداری یک بیمار در سه سال اول حدود 3.5 میلیون تومان است. اگر این هزینهها در سال اول پرداخت شود، هرچه جلوتر رویم نیاز به صرف مبلغ کمتری داریم. اگر دولت و وزارت بهداشت که توانبخشی سومین ماموریت او است، به موقع ورود کنند و خواسته بیماران به موقع تامین شود، از مشکلات آینده آنها کاسته خواهد شد. در غیر این صورت هزینهها بسیار بالا میرود.