قانون مدیریت خدمات کشوری برای کارمندان آقا و خانم دریافت حق اولاد و حق عائله مندی را پیش بینی کرده ولی برای خانمهای کارمند، پرداخت این حقوق مشروط به شرایطی شده است.
به گزارش خبرآنلاین، این روزها که ماجرای دریافت حقوق های چند صد میلیونی از سوی مدیران بانکها و صندوقهای بیمه ای، نقل هر محفلی شده، برخی از مخاطبان کارمند سرویس مشکلات مردم نیز سوالاتی را درباره نحوه حقوق گرفتن خود مطرح کرده اند. طیف این سوالات بسیار متنوع است و از عدم پرداخت 12 درصد افزایش حقوق برای مشاغل غیرکارشناسی را شامل می شود تا موضوعی به نام پرداخت حق عائله مندی و حق اولاد به زنان شاغل.
یکی از مخاطبان سرویس مشکلات مردم در این باره پرسیده: حق عایله مندی و حق اولاد برای خانمهای شاغل پرداخت نمیشود و شرط جدایی یا مرگ همسر را قرار دادند.که به نظر منطقی نیست و مصداق تبعیض جنسی است. متاسفانه مواردی دیده شده که با طلاق رسمی تشریفاتی و صیغه پنهانی با همسر این موضوع را دور میزنند.چرا نسبت به اصلاح این امر مبادرت نمی شود؟
هر چند نوشته این مخاطب محترم خیلی دور از ذهن به نظر می رسد که یک خانم شاغل برای دریافت حق اولاد و عائله مندی به صورت صوری از شوهرش طلاق بگیرد و پس از آن به صورت پنهانی به صیغه او دربیاید، ولی بد نیست برای فهمیدن دلیل عدم پرداخت حق عائله مندی و حق اولاد به خانمهای شاغلی که سرپرست خانوار نیستند، نگاهی به قانون جامع مدیریت خدمات کشوری بیندازیم:
شرایط پرداخت کمک هزینه عائله‌مندی و اولاد برای کارمندان زن شاغل
بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری، «کارمندان زن شاغل، بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب » که دارای همسر نبوده یا همسر آنان معلول یا از کار افتاده کلی باشند یا خود به تنهایی متکفل مخارج فرزندان باشند، از مزایای «کمکهزینه عائله‌مندی و اولاد موضوع بند 4 ماده 68 قانون مذکور نیز برخوردار می‌شوند». بد نیست بدانید که کارمندان زن شاغل، بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول این بند باید شرایطی داشته باشند: 1- همسر نداشته نباشند؛ 2- همسر آنان معلول یا از کارافتاده کلی باشد؛ 3- خود به تنهایی مخارج فرزند خود را تامین کنند.
به این ترتیب در صورتی که این شرایط وجود داشته باشد کارمند زن می‌تواند از کمکهزینه عائله‌مندی و کمکهزینه اولاد استفاده کنند. علاوه بر این، کسانی حق عائله‌مندی و اولاد دریافت خواهند کرد که مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب هشتم مهر ماه سال 1386باشند به عبارت ساده‌تر باید کارمند دولت باشند. کارمند دستگاه اجرایی، فردی است که براساس ضوابط و مقررات مربوط، به موجب حکم یا قرارداد مقام صلاحیتدار در یک دستگاه اجرایی به خدمت پذیرفته می‌شود.
حق عائله‌مندی را چطور حساب می کنند؟
در بند چهارم از ماده 68 قانون مديريت خدمات كشوري در تعريف اينكه به چه كساني اين حق تعلق مي‌گيرد آمده است كه كمك هزينه عائله‌مندي و اولاد به كارمندان مرد شاغل و بازنشسته و وظيفه‌بگير مشمول قانون، تعلق مي‌گيرد. در ادامه همین ماده بر تعلق حق عائله‌مندی به کارمندان زن شاغل و بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول این قانون نیز اشاره شده است.
اما اينكه اين حق چگونه محاسبه مي‌شود در ادامه ماده 68 توضيح داده شده است که«حق عائله‌مندي براي همسر معادل 800 امتياز و براي هر فرزند معادل 200امتياز است و حداكثر تا سه فرزند محاسبه مي‌شود.» حق اولاد به فرزند چهارم تعلق نمیگیرد.
گفتني است كه شرایط دیگری نیز برای پرداخت حق‌اولاد وجود دارد. از جمله اينكه حداكثر سن براي اولادي كه از مزاياي اين بند استفاده مي‌كنند به شرط ادامه تحصيل و نيز غيرشاغل بودن فرزند، 25 سال تمام و نداشتن شوهر براي اولاد اناث ذكر شده است. بنابراین شرایط پرداخت حق اولاد را می‌توان به شرح زیر برشمرد:
1. حق اولاد به سه فرزند تعلق میگیرد و به فرزند چهارم حق‌اولاد پرداخت نمیشود.
2. فرزند می‌تواند تا سن 25 سالگی از حق‌اولاد استفاده کند به شرط ادامه تحصیل و غیرشاغل بودن
3. فرزند در صورتی که شاغل باشد حق اولاد دریافت نخواهد کرد حتی اگر سن او کمتر از 25 سال باشد.
4. فرزند در صورتی که ادامه تحصیل ندهد و بیکار باشد حق اولاد دریافت نخواهد کرد حتی اگر سن او کمتر از 25 سال باشد.
5. دختران به شرط نداشتن همسر از حق اولاد برخوردار خواهند بود حتی اگر سن آنها بیشتر از 25 سال باشد.
استفساریه مجلس برای پرداخت این حقوق
چند سال قبل تفسیر بند4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشورى تصویب و ابلاغ شد. درباره این استفساریه باید گفت که این بند «کمکهزینه عائله‌مندی و اولاد» را به «کارمندان مرد شاغل و بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول این قانون که دارای همسر می‌باشند» قابل پرداخت دانسته است، اما در مورد «کارمندان زن شاغل و بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول این قانون که دارای همسر نبوده یا همسر آنها معلول یا از کارافتاده کلی است یا خود به تنهایی متکفل مخارج فرزندان هستند» تنها از «مزایای کمکهزینه عائله‌مندی موضوع این بند» نام برده و مزایای کمک هزینه اولاد مسکوت مانده است. در نتیجه نقص این بند از قانون، کمک هزینه اولاد که تا پیش از تصویب قانون در سال 1386 به زنان مذکور پرداخت می‌شد، متوقف شد و در نتیجه اعتراض‌ها و ابهام‌هایی را در پی داشت. این ابهام باعث شد که در تاریخ 11 مرداد سال 1390، طرح استفساریه‌ای در این خصوص تقدیم مجلس شورای اسلامی شود. این مصوبه در بهمن‌ماه به تصویب رسید و در اسفندماه از سوی شورای نگهبان تایید شد.
در این استفساریه پرسیده شده بود که آیا کارمندان زن شاغل و بازنشسته و وظیفه‌بگیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 که دارای همسر نبوده یا همسر آنان معلول یا از کارافتاده کلی هستند یا خو به تنهایی متکفل مخارج فرزندان هستند از مزایای کمک هزینه عائله‌مندی و اولاد موضوع بند 4 ماده 68 قانون مذکور برخوردار می‌شوند یا خیر؟
نظر مجلس بر این بود که: بلی، از مزایای کمک هزینه عائله‌مندی و اولاد نیز برخوردار می‌شوند.
پیش از این کمک هزینه عائله‌مندی در متن قانون مدیریت خدمات کشوری مورد تصریح قرار گرفته بود اما تعلق کمک هزینه اولاد یا حق اولاد مورد تردید بود که با تصویب مجلس پس از آن در پرداخت حق اولاد به زنانی که شرایط مذکور را دارند، تردیدی نخواهد بود.
باید به این نکته توجه داشت که به کارکنان خانمی که اصلاً ازدواج نکرده اند این کمک عائله مندی تعلق نمی گیرد. برخی از ادارات به کارکنانی که اصلاً ازدواج نکرده اند این عائله مندی را پرداخت میکنند که خلاف روح قانون است زیرا به مردانی که اصلاً ازدواج نکرده اند نیز کمک عائله مندی تعلق نمی گرد. این کمک عائله مندی برای زنان شاغلی است که یا متارکه نموده ویا به علت ازکارافتادگی همسر، سرپرست خانوار هستند ویا همسرشان فوت نموده است. 
