بودجه بندی :
آنچه كه بعنوان بودجه بندی معروف است، تبدیل برنامه های كوتاه مدت (معمولا یكساله) موسسه یا سازمان به زبان پول می باشد.
كنترل بودجه:
بخش مهمی از وظیفه كنترل بودجه، از طریق مقایسه ارقام بودجه بندی شده با نتایج واقعی عملیات، صورت می گیرد. مقایسه عملكرد واقعی با بودجه مصوب و تجزیه و تحلیل انحرافات را كنترل بودجه می نامند.صرف مقایسه ارقام بودجه با ارقام ناشی از عملكرد واقعی، نشاندهنده موفقیت یا عدم توفیق واحدهای اجرایی در رسیدن به اهداف تعیین شده نیست. لذا در ارزیابی عملكرد موسسه به دو مفهوم ذیل بایستی توجه كرد:
مفهوم كارایی و اثر بخشی در بودجه :
شاخصی كه عملكرد سازمان را در قیاس با استانداردها و معیارهای از پیش تعیین شده نشان می دهد، در حالی كه اثر بخشی درجه توفیق سازمان را در انجام ماموریت به نحو مطلوب و در راستای اهداف موسسه ، ارزیابی می كند.
امكان تجزیه و تحلیلهای فوق زمانی فراهم می شود كه موسسه دارای یك سیستم مناسب بهای تمام شده بوده و اقلام درآمد و هزینه نه تنها براساس مراكز مسئولیت بلكه براساس فعالیتهای فرعی این مراكز جمع آوری، ثبت و گزارش شود.
مراحل اساسی در تهیه بودجه بر مبنای صفر:
1- شناسایی و تعریف هر یك از فعالیتهای سازمان در یك " مجموعه تصمیم گیری"
2- تجزیه و تحلیل، ارزیابی و رتبه بندی این " مجموعه ها" و تعین اولویت آنها براساس تحلیل هزینه و فایده
3- تخصیص منابع با توجه به رتبه بندی و اولویت هر یك از مجموعه ها
