تمدید ده ساله قانون تحریم های ایران، هرچند در نگاه نخست، حرکت اساسی از سوی آمریکا بر خلاف جهت توافق هسته ای و برجام بوده است، با نگاهی دقیق تر، می توان به خوبی دریافت که این اقدام تنها بخش کوچکی از تله استراتژیک بزرگتر و اساسی تری است که جمهوری خواهان و دونالد ترامپ برای ایران طرح ریزی کرده و در سر دارند؛ تله ای که باید به شدت از گیر افتادن در آن پرهیز کرد.
به گزارش «تابناک»؛ هرچند دونالد ترامپ به صراحت از کنار گذاشتن برجام و توافق هسته ای سخن گفته است و این توافق را احمقانه ترین توافق تاریخ آمریکا خطاب کرده، واقعیت آن است که بنا به دلایل عدیده، مستقیم آن را زیر پای نخواهد گذاشت و با این کار، ایالات متحده را منزوی نخواهد کرد.
آنچه به نظر می رسد این است که جمهوری خواهان و کابینه دونالد ترامپ، فکر اساسی تری برای ایران کرده اند و در حال طراحی یک تله بزرگ استراتژیک برای ایران هستند که به سادگی بتوانند به آرزوی نهایی خود، یعنی پاره کردن یا زیر پای گذاشتن توافق هسته ای، بدون آنکه خود و تعهدات خود را زیر سؤال برده باشند، برسند؛ طرح و تله ای که تمدید قانون تحریم های ایران، تنها بخش کوچکی از آن است و باید به شدت مراقب آن بود.
هرچند زیر پای گذاشتن توافق هسته ای مستقیم برای ایالات متحده کار چندان سختی نیست ـ به ویژه در دوره شخصی مانند ترامپ ـ و میتواند متحدان این کشور در خاورمیانه همچون اسرائیل و عربستان سعودی را راضی و خشنود سازد، اما منجر به آن خواهد شد که روابط ایالات متحده با اروپا، چین و احتمالا روسیه دچار نوسانات و تنش هایی شود. از همین روی است که علیرغم خواست نهایی و آرزوی قلبی، برخی از چهره های موثر جمهوری خواهان و همچنین ژنرال ماتیس وزیر دفاع آینده آمریکا تا کنون بارها اعلام کرده اند که نقض و زیرپا گذاشتن مستقیم برجام و توافق هسته ای، دستاورد چندانی برای آمریکا نخواهد داشت.
استفن هادلی، یکی از مشاوران امنیت ملی در دوران بوش ـ که گفته می شود احتمالا مقامی در دولت ترامپ نیز خواهد داشت ـ گفته است، اکنون بسیاری از کسانی که انتقادات شدیدی به توافق هسته ای داشته اند، فریاد می زنند که پاسخ صحیح به این توافق نقض و زیر پای گذاشتن آن نیست.
در واقع آنچه بسیاری باور دارند این است که نقض توافق هسته ای از سوی آمریکا به شکل مستقیم گزینه های زیادی را از ایالات متحده در رابطه با ایران می گیرد و تنها راه باقی مانده، استفاده از نیروی نظامی و تقابل نظامی خواهد بود، زیرا در این صورت، قدرت های اروپایی رضایتی برای همراهی مجدد با آمریکا برای اعمال تحریم های فلج کننده نخواهند داشت و احتمالا از تحریم های جدید ثانویه آمریکا علیه ایران نیز استقبال نخواهند کرد.
ایوو دالدر، سفیر سابق ناتو و رئیس مؤسسه شورای امور جهانی شیکاگو بر این باور است که نقض توافق از سوی آمریکا، منجر به یک رویارویی مستقیم با کشورهایی خواهد شد که آمریکا قصد دارد با آنها همکاری کند؛ این سیاستی است که من فکر می کنم هیچ یک از مقامات آمریکایی از 21 ژانویه به بعد – زمان حضور رسمی ترامپ در کاخ سفید – خواهان پیگیری آن نیستند.
جان برنان، رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا نیز ماه گذشته به خبرگزاری بی بی سی گفته بود، اگر رئیس جمهور آینده این توافق را پاره کند و زیر پای گذارد، این نهایت بی خردی است. باب کورکر نیز ماه قبل گفته بود، بعید می داند دونالد ترامپ توافق هسته ای را نقض کند.
نگاه تازه به توافق و اولین مرحله از تله بزرگ استراتژیکطی هفته های اخیر، دونالد ترامپ و تیم وی، گزاره های نوسانی و متعددی در مورد طرح و برنامه خود برای توافق هسته ای بیان کرده اند. رینس پریبوس، رئیس دفتر آینده کاخ سفید، با اشاره به اینکه توافق هسته ای با ایران یک شکست بزرگ است، ولی ذکر کرده که کنار گذاشتن این توافق کار بسیار مشکلی است.
پریبوس در 23 نوامبر به خبرگزاری فاکس نیوز گفته بود: ما در نظر داریم، نگاهی تازه به این توافق داشته باشیم و من به شما اطمینان می دهم اگر کسی باشد که بخواهد این توافق را مجددا به مذاکره بگذارد یا کاری انجام دهد که برای آمریکا بهتر شود، ولی منجر به رقابت هسته ای در خاورمیانه نیز نباشد، او کسی جز دونالد ترامپ نیست.
جیمز ماتیس، وزیر دفاع آینده آمریکا، نیز که ایران را تنها تهدید بزرگ برای خاورمیانه می داند، در ماه آوریل طی سخنرانی بیان کرده بود که اگر ایالات متحده این توافق را زیر پای بگذارد، خود را منزوی می کند.
اکنون آنچه به نظر می رسد، این است که تمرکز جمهوری خواهان بر این است که این توافق را دست نخورده بگذارند؛ اما به دنبال راه هایی باشند که ایران را تحت عناوینی همچون نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم وادار به رفتارها و واکنش های اساسی سازند؛ کاری که دولت اوباما تلاش بسیاری داشت تا از آن دوری کند و از رفتارهایی که باعث واکنش های عصبی و چالشی ایران شود، به شدت پرهیز می کرد.
تمدید قانون تحریم های ایران دقیقا بخش مهمی از این تله بزرگ است که به واسطه آن آمریکا و جمهوری خواهان اولین قدم و در واقع مهم ترین قدم را برای سوق دادن ایران به سمت رفتارهای عصبی و واکنش های غیر متعارف برداشته اند. جمهوری خواهان آگاه از تبعات نقض یک طرفه برجام در پی آن هستند که از شکاف سیاسی موجود در ایران استفاده کرده و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در ایران، نهایت استفاده را از خطاهای احتمالی ایران برای نقض برجام برده و در نهایت ایران را مقصر نقض و عدم انجام تعهدات معرفی کنند.
این چیزی است که مارک دوبوویتز، متخصص و مهندس ساختار تحریم های ایران در بیستم نوامبر به آن اشاره کرده است. دوبوویتز با اشاره به این موضوع که احتمالا کنگره آمریکا در سال جدید میلادی اقدام به وضع تحریمهای جدید علیه ایران خواهد کرد، بیان کرده است: من احساس می کنم خواست جمهوری خواهان، حرکت به سمت یک طرح جامع برای تحریم ایران است و طراحی این طرح قرار است کاملا متمرکز بر فعالیت های غیر هسته ای ایران باشد.
اشاره مارک دوبوویتز به خوبی نشان می دهد، سوی نگاه جمهوری خواهان به کدام جهت است. طرح سازمان یافته ایشان برای پهن کردن یک تله استراتژیک بزرگ برای ایران و منتظر ماندن برای گیر افتادن ایران در این تله. برای جمهوری خواهان کوچکترین خطا از سوی ایران در راستای عقب نشینی از توافق هسته ای به نظر کافی است که ادامه گره های این تله به شکل خودکار فعال شود.