سخنانی که در دیدار وزرای بهداشت و کشاورزی ردوبدل شد بیش از هر چیز به آبیاری مزارع با فاضلاب اختصاص داشت؛ مشکلی که سال‌هاست درباره آن سخن می‌گویند، اما مشخص نیست سرانجام مقابله با این مساله به کجا خواهد کشید. روز گذشته وزیر بهداشت بر آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب درحاشیه تهران تاکید کرد. رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت هم اعلام کرد: دوهزار و۴۰۰ هکتار زمین کشاورزی با فاضلاب آبیاری می‌شود. این در حالی است که وزیر کشاورزی در دیدار با وزیر بهداشت از آغاز ساماندهی سموم در هفت محصول کشاورزی پرمصرف خبر داد.
به گزارش آزمان، ساماندهی استفاده از سموم در هفت محصول کشاورزی پرمصرف شامل برنج، خیار، گوجه گلخانه‌ای، پرتقال، کاهو و سیب‌زمینی آغاز شده است، چون در برخی از این محصولات میزانی از باقیمانده سموم از جمله نیترات وجود داشته و از سال ۹۴ کار نمونه‌گیری و رصد مزارع این محصولات در دستورکار قرارگرفته است. در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه کاهش باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی وجود داشته، اما درعین حال سرعت کار برای کاهش میزان باقیمانده سموم کشاورزی مطلوب نیست و باید افزایش یابد. در این شرایط گزارش‌هایی نیز مبنی بر وجود برخی فلزات سنگین همچون آرسنیک در برخی خاک‌های کشاورزی وجود دارد که باید برای مقابله با این پدیده نیز برنامه‌ریزی کرد. تاکنون چهارهزار نوع سم مجاز برای کشاورزی شناسایی و تایید شده، اما همچنان نگرانی ازسموم غیرمجاز و بیش‌ازحد، در کشاورزی ایران وجود دارد. دراین شرایط عرضه‌کنندگان مجاز سموم کشاورزی شناسایی‌شده مجوز گرفتند و کشاورزان هم نباید از افراد بدون مجوز سم خریداری نکنند.
آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب
وزیر بهداشت با بیان اینکه باید بحث آب‌های آلوده و آبیاری محصولات با فاضلاب را به صفر برسانیم، گفت: خیلی بد است که هنوز در حاشیه تهران و سه استان دیگر برای آبیاری محصولات کشاورزی از فاضلاب استفاده می‌شود. حسن قاضی‌زاده‌هاشمی ادامه داد: در صورتی که این هم‌افزایی‌ها انجام شود، در نهایت سودش به مردم می‌رسد و مطمئنم اگر این اقدامات در قالب مناسب عرضه شوند، مردم و نمایندگانشان متوجه آن خواهند شد. او با بیان اینکه متاسفانه در برخی موارد بازخورد اقدامات انجام‌شده به‌خوبی به مردم داده نمی‌شود، افزود: درعین حال نگرانی مردم درباره سلامت موادغذایی و محصولات کشاورزی زیاد است و باید اطلاع‌رسانی‌های لازم در این زمینه انجام شود. براین اساس معاونت اجتماعی وزارت بهداشت آمادگی دارد تا اقدامات انجام‌شده را در قالب بسته‌های آموزشی و نمایشی به مردم ارائه دهد.هاشمی گزارش‌های ارائه‌شده درباره پایش هفت محصول کشاورزی را امیدوارکننده خواند و افزود: درزمینه سموم موجود در خاک نیز با توجه به تغییر کشت به‌دلیل خشکسالی که در دستورکار وزارت جهاد کشاورزی است، باید مناطقی که خاکشان فلزات سنگین دارد، شناسایی شوند. او تاکیدکرد: باید بتوانیم بحث فاضلاب و آب‌های آلوده را به صفر برسانیم.به گزارش ایسنا، وزیر بهداشت با بیان اینکه سموم و کودها می‌توانند منشأ بسیاری از بیماری‌ها باشند،گفت: مهم‌ترین قدم وزارت جهاد کشاورزی در این حوزه ثبت مراکز ارائه سموم، کود و همچنین استانداردکردن محصولات مجازی که این مراکز می‌توانند به فروش رسانند، بود.
لزوم پایش سلامت سبزیهامعاون بهداشتی وزیر بهداشت ضمن تشریح چهار اقدام انجام‌شده در حوزه آبیاری محصولات کشاورزی، توسعه آموزش‌های لازم در حوزه سموم، کودها و آبیاری محصولات کشاورزی را خواستار شد. علی‌اکبر سیاری با بیان اینکه برای کنترل آبیاری مزارع با فاضلاب و همچنین کنترل فلزات سنگین چهار اقدام را انجام داده‌ایم، گفت: این اقدامات شامل کنترل استفاده از فاضلاب و پساب در کشاورزی، رسیدگی به بهداشت کشاورزی، کنترل گندم و پسته از نظر آفلاتوکسین و همکاری وزارت آموزش و پرورش و وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش سواد دراین حوزه بوده است. او با بیان اینکه ۶۳ درصد سبزی‌های برگی نیترات سنگین دارند، افزود: براین اساس باید سبزی‌ها را هم در برنامه پایش محصولات کشاورزی می‌دیدیم. بنابراین یکی از پیشنهادات بنده این است که سبزی‌ها را هم وارد این برنامه کنیم. او با تاکید بر لزوم ارائه آموزش‌های لازم در این زمینه به همه کشاورزان ادامه داد: دومین پیشنهاد ما این است که آموزش‌هایی را که در این حوزه اکنون به ۱۷۵هزار کشاورز می‌دهید، گسترش دهیم؛ چرا که چهارمیلیون کشاورز داریم و ما هم برای آموزش آنها آمادگی کمک داریم تا کشاورزان بیشتری آموزش‌های لازم را دریافت کنند. در عین حال باید توجه کرد که سرعت پایش این هفت محصول کشاورزی را هم افزایش دهیم، چرا که در غیراین‌صورت ۲۰ سال طول می‌کشد تا بتوانیم همه محصولات کشاورزی را پایش کنیم. در ادامه رئیس سازمان غذا و دارو گفت: در پایش محصولات کشاورزی، محصولاتی را که سهم مصرف بالایی دارند در سطح کشور نمونه‌برداری می‌کنند؛ طوری که در سال ۹۴، ۶هزار و ۵۰۰نمونه‌برداری از محصولات کشاورزی انجام شد. به گزارش ایسنا، رسول دیناروند با بیان اینکه درحال حاضر وضعیت سموم و آفت‌کش‌ها نسبت به گذشته بهتر شده، افزود: اکنون عدم‌انطباق سموم در محصولات کشاورزی بهبود یافته است، اما وضعیت درباره فلزات سنگین همچنان تغییری نکرده است و برخی از محصولات بیش از حدمجاز نیترات و نیتریت دارند.
آبیاری مزارع با فاضلاب
رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت ضمن اعلام برخی آمارها درباره میزان آبیاری محصولات کشاورزی با فاضلاب گفت: براساس گزارش‌ها دوهزارو۴۰۰هکتار از مزارع با فاضلاب تصفیه‌نشده آبیاری می‌شوند که مهم‌ترین استان‌های درگیر در این موضوع البرز، آذربایجان غربی، تهران و کرمانشاه هستند. خسرو صادق‌نیت با بیان اینکه مواجهه کشاورزان با عوامل آسیب‌رسان بسیار زیاد است و کاهش این مواجهه، با آموزش عوامل آسیب‌رسان و سموم به کشاورزان امکانپذیر است، افزود: تاکنون بیش از ۱۰۰هزار بازدید از مزارع کشاورزی داشتیم و با کشاورزان هم ارتباط مستقیم برقرار کرده‌ایم؛ طوری‌که به ۳۰۰هزار کشاورز در ۲۷هزار هکتار زمین درباره نحوه به‌کارگیری سموم و کاهش مواجهه با عوامل آسیب‌رسان آموزش‌هایی ارائه کرده‌ایم. به گزارش ایسنا، او با بیان اینکه در برخی نمونه‌برداری‌ها شاهد بودیم که برخی سموم استفاده‌شده ربطی به محصول مورد نظر نداشتند، افزود: به عنوان مثال در برخی نمونه‌برداری‌ها مشخص شد سمی که برای خیار به کار برده‌اند، باید برای پنبه به کار می‌رفته است. صادق‌نیت ادامه داد: آبیاری محصولات کشاورزی و به‌ویژه صیفی‌جات با فاضلاب خام می‌تواند آلودگی و مشکلات زیادی را ایجاد کند. البته باید توجه کرد که این میزان مزارع در سال ۹۳، سه‌هزار و۴۰۰هکتار بودند که امسال به دوهزار و۴۰۰هکتار کاهش یافته‌اند.
تصفیه فاضلاب در اولویت قرار گیردیک عضو شورای شهرتهران درباره وضعیت کشاورزی در حاشیه تهران و دیگر استان‌ها با آب فاضلاب به «آرمان» می‌گوید: تاکنون نشست‌های فراوانی با مقامات استان تهران برای اصلاح وضعیت کشاورزی انجام شده است. در سال‌های اخیر هم با کشاورزان متخلف در زمینه آبیاری با آب فاضلاب برخورد شد، اما با این وجود تا وقتی فاضلاب کلان شهرهای کشور تصیفه نشود، نمی‌توان انتظار بهبود وضعیت را داشت، چون با تصفیه فاضلاب می‌توان مشکلات آبی موجود در مناطق کشاورزی کشور را برطرف کرد.غلامرضا انصاری می‌افزاید: باید دولت با یک اقدام ضربتی تصفیه فاضلاب‌های کلانشهرها را در دستور کار قرار دهد. هم‌اکنون به دلیل شرایط پسابرجام و حضور شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای برند خارجی می‌توان از این سرمایه‌گذاران در این زمینه استفاده کرد. به گفته او تا زمانی که فاضلاب مورد تصفیه قرار نگیرد، با مشکلات متعددی در حوزه کشاورزی مواجه خواهیم بود.
مشکلی که سال‌هاست درباره آن سخن می‌گویند، اما مشخص نیست سرانجام مقابله با این مساله به کجا خواهد کشید