از دیرباز گفته اند که گذشته چراغ راه آینده است؛ و در این میان تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ایست تمام نما از پدیده های اقتصادی که در گذشته رخ داده است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان از دریچه زمان" در این نوشتار
تابناک اقتصادی به وقایع تاریخی پانزدهم بهمن ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
نامه ی ریاست وزرا به امین الضرب
1262: نامه ی رئیس الوزرا به امین الضرب در خصوص شکایات متعدد راجع به وضعیت روشنایی خیابان و معابر از جمله اسناد تامل برانگیز دوره ی قاجار است. در این نامه آمده است که اگر اقدامی از طرف کارخانه برای بهبود وضعیت چراغ ها انجام نشود، شهرداری ناگزیر است از پرداخت مطالبات خودداری کرده تا به این شیوه کارخانه را ملزم به رعایت تعهدات خود نماید.
محمد حسین امین الضرب، تاجر ایرانی در دوره ی قاجار بود. او در دوره ی زمامداری مظفرالدین شاه اولین دستگاه تولید برق را از روسیه خرید و به این شکل، برق وارد ایران شد و جای گاز را گرفت. به همین دلیل به محمد حسین امین الضرب «پدر برق ایران» لقب داده اند. در آن زمان مردم برای روشنایی از روغن یا نفت استفاده می کردند. آنچه باعث نگارش نامه ی مزبور شده بود مشکلاتی بود که در راه تامین برق معابر پیش آمده بود.
متن این نامه به این شرح است: «جناب مستطاب اجل آقای امین الضرب دام اقباله برای نصب چراغ در خیابان امین حضور برحسب تقاضای اهل محل شرحی به بلدیه نوشته شده بود از قراری که از بلدیه جواب می دهند برای امتداد شاه سیم قبلا باید از طرف کارخانه چراغ برق اقدام بشود. مقرر نمایید کارخانه چراغ برق زودتر در خیابان مزبور و سایر نواحی که بلدیه اظهار کرده اند شاه سیم بکشند که نصب چراغ در آن محل به تاخیر نینجامد»
درگیری در بازار تهران
1332: همزمان با آغاز انتخابات مجلس سنا در تهران، در مقابل بازار تهران زد و خوردی رخ داد که در جریان آن عده ای بازداشت شدند. این درگیری به این دلیل آغاز شد که گروهی از دسته های سیاسی تجمعی گسترده در میدان ارگ ترتیب دادند اما بعد از ساعاتی افرادی دیگر با جیپ به محل رسیده و گروهی از تظاهرکنندگان را متفقرق کردند.
وقوع بوران گسترده در ایران
1350: با آغاز بوران در این روز بخش وسیعی از ایران در برف و یخبندان فرو رفت . سنگینی بارش و سرمای به وجود آمده به حدی بود که باعث درگذشت 4000 نفر از مردم کشور شد . به موجب این بوران حجم بارش برف به بیش از سه متر در سراسر مناطق روستایی واقع در شمال غرب، شمال، مرکز و حتی جنوب ایران رسید. این بوران مصیبت بارترین بوران تاریخ بشر نام گرفته است. همچنین تاکنون تنها بوران ثبت شده در تاریخ است که موجب مرگ بیش از هزار نفر شده است.
برخی از وقایع مهم و اقتصادی سال 57
1357: بختیار در این روز در واکنش به انتخاب دولت موقت اعلام کرد که اگر نخست وزیر موقت امام وارد عمل شود، توقیف خواهد شد. همچنین وی دستور بازداشت و ممنوع الخروجی جواد شهرستانی را که روز قبل از سمت شهرداری تهران استعفا داده بود را به اتهام داشتن پرونده ی اقتصادی صادر کرد. جواد شهرستانی در روزهای آینده این اتهام را تکذیب کرده و آن را توطئه ی بختیار برای ضربه زدن به وی می داند.
در این روز سندیکای مشترک صنعت نفت از مصرف کنندگان خواسته نفت مورد نیاز خود را از بازار سیاه تهیه نکنند. محدود شدن برداشت پس انداز و سپرده در حوزه ی بانکی مهم ترین خبر اقتصادی این روز است که در روزنامه های 15 بهمن 57 درج گردید . به موجب این قانون سپرده های ثابت مردم نزد بانک ها فقط راس تاریخ سررسید پرداخت می گردد. همچنین صاحبان پس اندازهای نزد بانک ها برای هر بار مراجعه فقط می توانند 20 درصد از موجودی خود را تا سقف 10 هزار تومان برداشت کنند و این عمل حداقل 10 مرتبه در ماه قابل انجام است .
ژنرال هایزر فرستاده ی ویژه ی آمریکا هم در این روز ایران را ترک کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه ی آمریکا دلیل ترک ایران توسط وی را این گونه عنوان کرد که حضور او در ایران باعث دامن زدن به احساسات ضد آمریکایی می گردد.
برخی وقایع اقتصادی سال 1384 در این روز:
1384: واحد اطلاعات اکونومیست پیش بینی کرد حجم اعتبار بانکی به بخش خصوصی ایران در سال جاری میلادی به 71 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
همچنین در این روز شرکت های آلمانی و نیز نماینده ی چین در سازمان ملل متحد با اعمال تحریم های تجاری علیه ایران مخالفت کردند.
جورج براون رئیس فدراسیون شرکت های تجاری آلمان در این خصوص اعلام کرد که تجربه ی ناموفق تحریم تجاری رژیم صدام باید برای مقامات آمریکایی درس عبرتی شده باشد. وی افزود: شرکت های آلمانی سالیانه بیش از 4/5 میلیارد یورو محصولات مختلف به ایران صادر می کنند و ایران بزرگترین بازار کالاهای آلمانی در خاورمیانه به شمار می رود.
همچنین نماینده ی چین در سازمان ملل تاکید کرد، پکن از اعمال تحریم های تجاری و اقتصادی بر ضد ایران به عنوان یک راهکار اصولی برای حل و فصل پرونده ی هسته ای این کشور، حمایت نخواهد کرد.
وقایع خارجی تاریخ ـ3 فوریه
اولین استفاده از پول کاغذی در آمریکا
1690: مستعمره ی ماساچوست برای اولین بار در آمریکا از پول کاغذی استفاده کرد. ماساچوست ایالتی در شرق آمریکاست و مردم این ایالت نقش مهمی را در پایه ریزی و تاریخ آمریکا ایفا کرده اند. اکثر مردم این ایالت مهاجران ایرلندی و بریتانیایی هستند.
تصویب اصلاحیه شانزدهم قانون اساسی آمریکا
1913: این اصلاحیه از مهم ترین قوانین ایالات متحده ی آمریکاست و به موجب آن به دولت اجازه می دهد تا بر درآمدها مالیات وضع کند.
زادروز گریگوری منکیو
1958: گریگوری منکیو استاد دانشگاه هاروارد و فارغ التحصیل دانشگاه های ام آی تی و پرینستون است. وی از اساتید مولف اقتصاد محسوب شده و در زمینه ی تدریس علم اقتصاد بسیار اثرگذار بوده است. مشاور بانک مرکزی آمریکا و مشاور دفتر بودجه ی مجلس سنای آمریکا از جمله سمت های اوست.
کتاب های مبانی اقتصاد، نظریه اقتصاد کلان، نظریه اقتصاد خرد و کلیات علم اقتصاد از جمله کتاب های اوست که به فارسی نیز ترجمه شده و در دانشگاه ی ایران تدریس می گردد.
اعتراضات کارگران بخش کشاورزی آنگولا
1961: کشور آنگولا که تا پیش از این مستعمره ی پرتغال بود و از آن به آنگولای پرتغال یاد می شد، در این تاریخ شاهد آغاز اعتراضات کارگران بخش کشاورزی آنگولایی بود که در نهایت به یک شورش تمام عیار منجر شد که با وجود تمام سرکوب گری ها در نهایت منجبر به پیدایش جنگ استقلال آنگولا شد. این اولین جنگ استقلال خواهی در میان تمام مستعمرات پرتغال بود که نهایتا در 11 نوامبر 1975 به استقلال آنگولا از پرتغال انجامید. در این درگیری ها 20 هزار نفر از مردم آنگولا جان خود را از دست دادند.
منابع:
آرشیو دنیای اقتصاد / ویکی پدیا / آرشیو خبرگزاری های داخلی / پایگاه اطلاع رسانی موزه صنعت برق
