به گزارش
تابناک اقتصادی، از دیرباز گفته اند که گذشته چراغ راه آینده است؛ و در این میان تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ایست تمام نما از پدیده های اقتصادی که در گذشته رخ داده است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان از دریچه زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی بیست و یکم بهمن ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
گفت و گو برای دایر کردن اداره تفتیش
1286: در این روز شرح وظایف اداره تفتیش در مجلس شورای ملی مطرح شد و مقرر گشت این اداره به صورت تحقیق و تفحص از ادارات و وزارت خانه ها در حوزه های اجرایی، مالی و مباحث گمرکی عمل کند.
برخی وقایع مهم و اقتصادی سال 57
1357: در این روز درگیری میان همافران نیروی هوایی و گارد شاهنشاهی که از شب قبل از آن در پادگان نیروی هوایی تهران آغاز شده بود، به اوج رسید. هزاران تن از نیروهای مسلح مردمی و همافر در خیابان فرح آباد پشت کیسه های شن و خاک سنگر گرفتند. مردان مسلح در بخش های مختلف شهر سنگربندی کرده و پس از مدتی کوتاه حمله خود را به کلانتری ها شروع کردند. در پی این وقایع سپهبد رحیمی، فرماندار نظامی تهران در اعلامیه شماره 40 خود، ساعات حکومت نظامی را از ساعت چهار و نیم بعدازظهر تا ساعت پنج صبح افزایش داد. با این حال امام خمینی این حکومت نظامی را نامشروع و توطئه آمیز اعلام کردند. آیت الله طالقانی نیز در پیامی حکومت نظامی را توطئه ای دانست که از ناحیه بعضی از مسئولین برای تدارک یک برادر کشی به وجود آمده است. بازرگان، به عنوان رئیس دولت موقت، در این روز اعلام کرد که وضع تولید نفت عادی خواهد شد.
برخی از وقایع مهم و اقتصادی سال 58
1358: یک سال بعد از انقلاب و در 21 بهمن سال 1358 در جراید و از سوی رئیس جمهور وقت اعلام شد، بنی صدر، رضا سلیمی معاون سابق وزارت اقتصاد و دارایی در امور سرمایه گذاری و وام به عنوان سرپرست وزارت امور اقتصادی ودارایی منصوب و مشغول به کار شد. در همین روز خبر رسید که 16 تن از وزرا و مقامات عالی رتبه سابق سازمان برنامه و بودجه از سوی کمیته پاکسازی این سازمان مشمول تسویه و پاکسازی شدند. همچنین وزیر کشاورزی، دکتر شیبانی، از سمت خود استعفا داد که مورد موافقت ابوالحسن بنی صدر قرار نگرفت.
تولد ویلهلم مایباخ
1848: ویلهلم مایباخ صنعتگر و مهندس آلمانی و یکی از پیشقراولان صنعت خودروسازی در روز نهم فوریه 1848 به دنیا آمد. شهرت او به خاطر تاسیس و تجهیز علمی و تکنولوژیک شرکت مایباخ و مشارکتش با دایملر در راه اندازی قدیمی ترین خودروهای بنزینی در جهان، یعنی دایملرـ موتورن ـ گیزلشافت است که در سال 1890 به کار افتاد و یک دهه بعد در قالب مرسدس بنز ظاهر شد. ویلهلم در سال 1909 در شهر اشتوتگارت آلمان، شرکت مایباخ را به عنوان یکی از شرکت های زیرمجموعه دایملر را راه اندازی کرد. شرکتی که بیش از یکصد سال دوام آورد و جزو پیشتازان صنعت خودرو بود اما افت فروش در یک دهه اخیر موجب شده که شرکت دایملر به تولید این برند پرآوازه اما شکست خورده پایان دهد.
ورود نخستین ناو زره دار جهان به عرصه نبرد
1862: در این روز و در جریان جنگ های داخلی آمریکا، نخستین ناو توپدار ـ زره دار جهان متعلق به کنفدراسیون آمریکا (ایالات جنوبی) اولین ماموریت جنگی خود را آغاز کرد و در دهانه خلیج «چساپیک» در محلی که اینک بزرگترین پایگاه دریایی آمریکا قرار گرفته است، کشتی های جنگی فدراسیون آمریکا (ایالات شمالی) را گلوله باران کرد و به آتش کشید، بدون اینکه آسیب ببیند.ملوانان فدراسیون در این روز برای نخستین بار با ناوی رو به رو شده بودند که شبیه لاک پشت بود و گلوله توپ بر آن کارگر نمی افتاد. این کشتی مریماک نام داشت و بعدا به ویرجینیا تغییر نام داد و مدت ها یکه تاز میدان بود تا اینکه شمالی ها با کمک یک مهندس سوئدی زره داری مشابه را ساختند و این دو ناو آنقدر یکدیگر را کوبیدند که هر دو آسیب دیدند و از میان رفتند.
زادروز منتقد صندوق بین المللی پول
1943: جوزف استیگلیتز، یکی از مهم ترین اقتصاددانان حال حاضر دنیا در نهم فوریه 1943 به دنیا آمد. اگرچه عنوان برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال 2001 یا معاون بانک جهانی یا ریاست شورای مشاوران اقتصادی کلینتون برای شهرت یک اقتصاددان کافی است اما استیگلیتز را بیشتر با مواضع انتقادی اش در برابر نهادهای پولی و مالی بین المللی می شناسند. وی که از وجهه بالایی در حوزه های دانشگاهی و آکادمیک برخوردار است، تحلیل و تجویز اقتصاد متعارف (نئوکلاسیک) درباره بهبود وضع کشورهای در حال توسعه و نظام تجارت جهانی را ناقص و ناعادلانه می داند.
جوزف استیگلیتز، در همایش جهانی شدن که دیماه 1386 در تهران برگزار شد، در مورد اقتصاد ایران مسائلی را مطرح کرد. وی در بخشی از ویدئو کنفرانسش گفت: می‌خواهم در رابطه با 2 ویژگی استراتژی جهت ارتقای رشد اقتصادی در ایران صبحت کنم. اول اینکه باید به دنبال هماهنگ‌سازی در جهانی‌سازی باشیم. چین نشان داده که می‌تواند مدیریت صحیحی بر روند جهانی‌سازی داشته باشد، به طریقی که باعث ارتقا و رشد اقتصادی شود. البته چین تنها کشور نبوده و هند نیز توانسته رشد اقتصادی داشته باشد، نه بر اساس منابع طبیعی غنی، بلکه با سود جستن از روند جهانی‌سازی توانسته این کار را بکند. البته هند به‌اندازه چین در کاهش فقر موفق نبوده است.
این مثال‌ها نشان می‌دهند که جهانی‌سازی می‌تواند به گونه‌ای که باعث ارتقا و رشد اقتصادی شود، مدیریت شده و این مساله نیازمند سیاستگذاری‌های درست از طرف دولت است. بدین ترتیب یکی از ویژگی‌های رسیدن به موفقیت در جهان این مساله می‌باشد؛ یعنی ایجاد تعادل در روند جهانی‌سازی. مساله دوم ارتقا و افزایش بهره وری در زمینه سرمایه‌گذاری در تحصیل و سرمایه‌گذاری در زیرساختارها است. مشکل ایران در رابطه با میزان پس‌انداز است که به‌اندازه چین نیست و این مساله بر اساس ماهیت سیستم‌های کشور چین است. در چین میزان پس‌اندازها 50درصد بوده است و این کار را با اطلاع از اینکه میزان GDP پایین‌تر از حد موجود محاسبه شده، انجام داده‌اند و با تغییر سیاست‌هایشان متوجه شده‌اند که 20درصد از GDP را ذکر نکرده‌اند و الان در حال برنامه‌ریزی‌هایی هستند که بتوانند با افزایش میزان مصرف، وابستگی شان را به صادرات کم کنند و بیشتر وابسته به سرمایه‌گذاری‌های داخلی شوند. مشکل ایران در رابطه با سطح سرمایه‌گذاری نیست، بلکه در رابطه با سرمایه‌گذاری در زمینه بهره‌وری است. مساله دیگر در مورد ایجاد تعادل بین بخش‌خصوصی و دولتی است. هر اقتصاد موفقی دارای تعادل بین بخش‌های دولتی و خصوصی است، که هر دو دارای نقش‌های کلیدی هستند و موفقیت در صورتی حاصل می‌شود که میزان درست حضور هر کدام را مشخص کنیم. نقش‌های بسیاری توسط دولت ایفا می‌شود و بنابراین دولت می‌تواند ناظم، تنظیم‌کننده و کارآفرین باشد.
منابع:
1. آرشیو دنیای اقتصاد
2. پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق بازرگانی
