در حالی که عملیات نیروهای دولتی و مردمی عراق برای آزادسازی کامل شهر موصل از اشغال داعش ادامه دارد، برخی گزارش ها حاکی از آن است که نیروهای وابسته به اقلیم کردستان عراق، برنامه های دیگری را در سر داشته و تمایل به استفاده از موصل به عنوان ابزاری برای فشار به بغداد دارند. این نخستین بار نیست که چنین طرح هایی از سوی اقلیم مطرح شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامه انگلیسی «گاردین» در مطلبی به بررسی وضعیت کنونی عملیات علیه داعش در موصل پرداخته و می نویسد، سران اقلیم کردستان عراق می خواهند از مناطقی که توسط نیروهای وابسته به خودشان در عملیات موصل آزاد می شود، به عنوان ابزاری برای چانه زنی در مقابل دولت مرکزی عراق استفاده کرده و زمینه جدایی از بغداد را فراهم سازند.
به نوشته این روزنامه، به موازات ادامه پیشروی نیروهای عراقی به سمت مناطق غربی موصل، اکنون توجه بسیاری معطوف این شده که پس از شکست کامل داعش، وضعیت شمال عراق به چه صورتی خواهد بود. وزرای اقلیم خودمختار کردستان عراق بر این باورند، یکی از گزینه ها، پس دادن مناطق آزاد شده توسط نیروهای پیشمرگه به دولت بغداد، در ازای کسب استقلال اقلیم کردستان است.
فلاح مصطفی، وزیر خارجه اقلیم کردستان عراق در همین زمینه اظهار داشت؛ هرچند ائتلاف موصل، متشکل از نیروهای عراقی و نیروهای پیشمرگه، در مسیر آزادسازی کامل این شهر از دست داعش قرار دارد، زمان آن رسیده که کردستان در مسیر خود حرکت کند.
وی در این زمینه اظهار داشته: «مهم است که موضوع حق تعیین سرنوشت را روی میز بگذاریم. ما باید به این رابطه ناسالم پایان دهیم. ما نه به طور کامل در داخل عراق ادغام شده ایم و نه به طور کامل مستقل و دارای حاکمیت هستیم». فلاح افزوده: «ما باید بنشینیم و درباره آینده اربیل و بغداد، از جمله درباره موضوع استقلال گفت و گو کنیم. اکنون زمان آن رسیده که درباره فرمول جدیدی برای این رابطه بحث کنیم. فرمول فعلی شکست خورده است».
یکی از عواملی که به انگیزه ای برای درخواست های جدید استقلال طلبانه اقلیم کردستان تبدیل شده، امیدواری به این موضوع است که دولت جدید آمریکا به رهبری دونالد ترامپ از این خواسته حمایت کند. گفته می شود، مسعود بارزانی، رئیس اقلیم خودمختار کردستان عراق، به تازگی «به طور جدی» با مایک پنس، معاون اول ترامپ درباره موضوع استقلال صحبت کرده است.
مصطفی در این زمینه اظهار داشته: «تماس های اولیه ای که ما تاکنون، قبل از انتخابات آمریکا در حین آن و پس از آن داشته ایم، دلگرم کننده است. ما معتقدیم که فرصت خوبی برای توسعه بیشتر روابطمان داریم. به زودی تماس های بیشتری میان رهبری ما و رهبری آمریکا برقرار خواهد شد. همه این ها دلگرم کننده است. ما خوشبین هستیم».
همزمان با این روند، درخواست ها و ادعاهایی برای الحاق منطقه ایزدی نشین سنجار و همچنین دشت نینوا – یک منطقه عمدتاً مسیحی نشین – به قلمرو اقلیم کردستان عراق مطرح شده است. به هر ترتیب، برای اقلیم، یکی از ابزارهای فشار جهت جدایی از بغداد، مناطق گسترده ای است که نیروهای پیشمرگه توانسته اند از داعش پس بگیرند. در حال حاضر و از زمان آغاز پیشروی داعش، نیروهای کرد توانسته اند سرزمین های تحت کنترل خود را 40 درصد افزایش دهند.
یکی دیگر از ابزارها، می تواند استفاده از موقعیت کردها در خود موصل باشد؛ هرچند نیروهای پیشمرگه پذیرفته اند که وارد این شهر نشوند، حضور آن ها در تأمین امنیت مناطق پیرامونی این شهر دارای اهمیت است. مصطفی خود آشکارا به تلاش برای اعمال فشار بر بغداد اشاره کرده و می گوید که موضوع سرزمین های آزادشده، یکی از ابزارهای فشار خواهد بود.
وی می افزاید: «این (زمین های آزاد شده) موضوعی مهم است. مسئولیت دولت، قلمرو، موضوع نفت، منابع مالی، حریم هوایی، همگی باید مورد بحث قرار گیرد. ما می خواهیم به شکلی مسالمت آمیز، باب این گفت و گو را با بغداد باز کنیم و می دانیم که همواره روابط استراتژیک خود را حفظ خواهیم کرد».
این مقام اقلیم کردستان می گوید، در صورتی که بغداد از پذیرش خواسته های آنان خودداری کند، ممکن است برای این کار به برگزاری همه پرسی متوسل شوند. به این ترتیب، به نظر می رسد موضوع تجزیه طلبی مقامات اقلیم کردستان عراق بار دیگر جدی شده و آن ها در تلاش هستند با استفاده از بحران طولانی مدتی که عراق به واسطه داعش به آن دچار شده، برنامه های خود را در این زمینه پیاده کنند.
