شش هزار هکتار از باغهای تهران ناپدید شده است؛ این ادعا را روز گذشته یک عضو علی البدل شورای شهر تهران در شرایطی انجام داده که پایتخت ایران به شدت از معضل آلودگی هوا رنج میبرد. نابودی باغهای پایتخت در حالی رقم میخورد که درختان این باغها آخرین امید ساکنان تهران برای تنفس هوای پاک هستند؛ حقی که در سالهای اخیر و به دنبال انجام اقدامات غیر کارشناسی، سوء مدیریت، سوء استفاده از اموال عمومی و... تضییع شده است.
به گزارش آرمان، برخی آمارها نشان میدهد سالانه در تهران حداقل سه هزار نفر بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند. این در حالی است که در کنار مرگ و میرهای ناشی از آلودگی باید به خسارتی که آلودگی با ایجاد بیماریهای مختلف در شهروندان به وجود میآورد نیز توجه داشت. تمامی این مسائل حقوق شهروندی ضایع شده تهرانیها را نشان میدهد.
عضو علی البدل شورای شهر تهران در صفحه توئیتر خود از نابود شدن چهار تا شش هزار هکتار از باغهای تهران خبر داد. افشین حبیبزاده در صفحه توئیتر خود نوشت: از تصویب برج باغها در شورای شهر دوم تاکنون چهار تا شش هزار هکتار از باغهای تهران ناپدید شدهاند. نتیجهگیری و قضاوت با مردم. شهر فضایی است که شهروندان باید در تمام عرصه آن فضای عمومی را ببینند. اینکه مردم در حافظه تاریخی خود باغی را میشناسند که هم اکنون در آن برج بالا رفته، این برای هیچ کدام از ما مناسب نیست.
پاسخ این سخن دلسوزانه هم نباید فشارهای عجیب و غریب باشد. دی سال گذشته، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با اشاره به پیشنهادات مطرحشده برای حفظ درختان اطراف باغات کن اظهارکرد: پیشنهاد شده پهنه واقع در بزرگراه حکیم و همت که بیشتر در معرض تهدید و تخریب قرار دارد، از سوی شهرداری تهران خریداری شده و پس از آن، این پهنه از سوی شهرداری تهران به یک پارک و پیادهراه تبدیل شود.
محمد حقانی درباره ۱۰ هکتار زمین موجود در باغات کن که فاقد درخت است، خاطرنشان کرد: ۱۰ هکتار زمین در محدوده باغات کن وجود دارد که درختی در آن موجود نیست و پیشنهاد شده این ۱۰ هکتار فروخته شده و با پول آن سایر باغات خریداری شود. او ادامه داد: اعضای شورای شهر تهران به هیچ وجه با این پیشنهاد موافق نبوده و ما در کمیسیون سلامت و محیط زیست برای جایگزینی این ۱۰ هکتار، پیشنهادات دیگری را مطرح کردهایم.
رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران در پاسخ به این پرسش که راهکار کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر برای تامین اعتبار خرید ۱۰ هکتار زمین فاقد درخت چیست، تصریح کرد: دولت با حفظ باغات کن موافقت کرده و پیشنهاد ما این است که دولت در محلی دیگر زمین معوضی را در اختیار مالکان این ۱۰ هکتار زمین قرار دهد و در این طرح با شهرداری تهران مشارکت داشته باشد. حقانی با بیان اینکه به دنبال حفظ حقوق مالکان زمینها در محدوده باغات کن هستیم، گفت: برای حفظ حقوق مالکیت افرادی که در محدوده باغات کن زمین در اختیار دارند، پیشنهاد شده که شرایطی برای این افراد فراهم شود تا آنها بتوانند در زمین و باغات خود به اقداماتی از قبیل راه اندازی مراکز گردشگری، رستوران، تالار عروسی و ... اقدام کنند. به گزارش میزان، او تاکید کرد: تمام تلاش ما این است که باغات کن که به عنوان آخرین بازماندگان باغات به هم پیوسته شهر تهران به شمار میآیند، حفظ شوند.
باغات تهران با ترفند به تاراج رفتوضعیت امروز شهرهای کشور پیچیده است و این مساله ویژه تهران نیست. تهران شهری است با ۷۳۰کیلومتر مساحت از یک میلیون و ۸۷۳ هزار کیلومتر مربع مساحت ایران که ۱۰میلیون نفر از جمعیت۸۰ میلیونی ایران را در خود جای داده است. این امر به خودی خود مخرب محیط زیست و مبین نبود توسعه پایدار است. یک حقوقدان درباره قوانین مربوط به قطع درختان به «آرمان» میگوید: بر اساس اصل ۵۰ قانون مجازات اسلامی هر گونه تخریب درختان جرم تلقی میشود. همچنین بر اساس ماده ۵۷۰ قانون مجازات اسلامی و قوانین عادی دیگری که در این زمینه به تصویب رسیده، هر گونه آلودگی هوا یا هر گونه عاملی که باعث بروز آلودگی هوا شود، جرم انگاری میشود.
حسین احمدی نیاز میافزاید: در این شرایط دادستانها با عنوان جرم عمومی به موضوع ورود پیدا کرده و نسبت به فرد خاطی اعم از حقیقی، حقوقی، سازمانها، نهادها و... به تعقیب کیفری آنها و احقاق حقوق مردم و محافظت از باغات و درختان شهر میپردازند. به گفته او در اصل داشتن هوای پاک حق همگان است و این حق جزو حقوق بنیادین بشر محسوب میشود. در واقع دولتها موظف به حفاظت و حراست از درختان این مرز و بوم هستند و نباید به هیچ عنوان، اجازه تخریب و بروز آلودگی هوا را دهند. بنابراین افراد حقیقی، حقوقی، سازمانهای و... که اقدام به قطع و تخریب درختان کنند، مجرم هستند و این جرم در قانون پیشبینی شده است. در اصل ۵۰ قانون اساسی و دیگر قوانین عادی همچون قانون مجازات اسلامی و قوانین خاص به طور کامل این موضوع جرم انگاری شده و محاکم دادگستری موظف و مکلف به اجرای این قوانین باید اقدامات لازم را اجرا کنند.
این حقوقدان درباره تخریب و نابودی درختان تهران در سالهای اخیر میگوید: شهرداری متولی شهر محسوب میشود و این نهاد مکلف به حراست و حفاظت از درختان موجود در شهر است. بر اساس مصوبه شورای شهر قطع هر درخت جرم محسوب میشود و فرد خاطی باید دیه و جریمه این اقدام خلاف را مطابق قانون پرداخت کند. در ضمن در برخی از کشورها قطع یک درخت در راستای اقدامات عمرانی مستلزم کاشت چندین اصله درخت است.
احمدی نیاز میافزاید: مقوله آلودگی هوا و حفاظت از درختان چندبخشی است و به سازمانهای مختلف همچون سازمان جنگلها و مراتع، جهاد کشاورزی و... مربوط میشود. بنابراین این نهادها ملزم به حفاظت از درختان کشور هستند. اما در کل، سازمان پارکها وابسته به شهرداری، متولی کامل حفاظت از درختان شهر تهران محسوب میشود. اگر هر فرد یا سازمانی اقدام به قطع درختان کند، متخلف است و دادستان برای حمایت از مردم میتواند به این مساله رسیدگی کرده یا این موارد باید با استفاده از دیگر مکانیزمهای نظارتی در شورای شهر پیگیری شود.
او درباره مصوبه برج باغ در دوره دوم شورای شهر تهران میگوید: در گذشته یکی از شناسههای شهر تهران وجود باغات عدیده بود. متاسفانه هم اکنون به علت قصور و کوتاهی در شهر تهران از سوی شهرداری و شورای شهر شاهد نابودی بسیاری از باغات و اشجار هستیم. حال این سوال مطرح است که آیا مدیریت شهری در تصویب این مصوبه دچار اقدام خلاف قانون شده است. به گفته او، بر اساس مصوبه برج باغ هیچ ساخت و ساز و اقدامی نباید به باغات اراضی مربوطه آسیب بزند، اما در اصل این مصوبه ترفندی برای از بین بردن درختان در نقاط مختلف شهر محسوب میشود. در این زمینه باید نهادهای نظارتی دخالت کنند. در اصل شروع فرایند تراکم فروشی و ساخت برجهای بلند موجب تخریب گسترده محیط زیست به ویژه باغات در پایتخت شده؛ بر اساس شنیدهها در حال حاضر تهران رکوردار تخریب باغها در کشور است.