هفتاد و دومین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد و سخنرانی روسا و مقامات کشورهای مختلف، حول محور موضوعات مختلفی می چرخید. در این میان، مسئله ای که بیش از هر چیز دیگر مورد توجه قرار گرفت و بدان پرداخته شد، برجام و توافق هسته ای ایران و گروه ۵+۱ بود.
به گزارش تابناک، در واقع، نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل عرصه ای بود جهت نقد و دفاع از برجام. همانطور که انتظار می رفت، نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و ترامپ رئیس جمهور آمریکا به برجام تاختند و کشورهای اروپایی، چین، روسیه و برخی بازیگران دیگر نیز حمایت خود را از توافق هسته ای با ایران اعلام کردند.
ترامپ در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در روز سه شنبه عنوان کرد:«ما نمی توانیم توافقی را بپذیریم که پوشش لازم را برای نهایی کردن برنامه هسته‌ای فراهم می آورد. توافق با ایران یکی از بدترین و یکجانبه‌ترین معاملاتی است که تا کنون ایالات متحده آمریکا در آن وارد شده است. صادقانه بگویم، این توافق برای ایالات متحده آمریکا خجالت آور است و فکر نمی کنم که حرف آخر را در این باره شنیده باشید.»
پس از این سخنرانی، نگرانی ها در مورد احتمال خروج آمریکا از برجام افزایش یافت. ترامپ در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه با توافق هسته ای ایران چه خواهد کرد، با بیانی قابل تامل گفت؛ « به زودی خواهید دید که با برجام چه خواهیم کرد».
در همین زمینه، مجله تایمز در مطلبی نوشت؛ تهدید ترامپ اشاره مستقیم به تمایل ترامپ برای عدم تایید توافق هسته ای در ماه آینده است. با این حال دولت او هنوز هم هیچ جایگزین خوبی ارائه نکرده است. رئیس جمهور رویارویی خطرناک و بی ثبات کننده ای را در پیش گرفته است.
این نشریه آمریکایی در ادامه افزود؛ ایران به وضوح از مفاد برجام تبعیت کرده و ترامپ هم خود دو بار به این موضوع اذعان داشته است. اما به نظر می رسد رئیس جمهور می خواهد اظهارات متحدان آمریکا، جامعه اطلاعاتی خود و آژانس بین المللی انرژی اتمی را نادیده بگیرد. توجیه تمایل به خروج از برجام کار دشواری است. توجیه ترامپ هر چه که باشد، یک چیز روشن است: تمامی گزینه های آمریکا در صورت خروج از برجام خطرات بسیاری دارد.
با این حال، سوال مهم و اساسی این است که ترامپ با برجام چه خواهد کرد؟ این سوای است که هنوز بسیاری حتی متحدان اروپایی آمریکا پاسخ آن را نمی دانند؛ به طوری که وزیر خارجه آمریکا گفت که ترزا می، نخست وزیر انگلیس از ترامپ در مورد تصمیم وی در مورد برجام پرسیده است، اما ترامپ از پاسخ به او خودداری کرده است.
ترامپ می تواند در تصمیمی جنون آمیز، خروج یکجانبه امریکا از برجام را اعلام کند؛ اما کمتر ناظر بی طرفی نسبت به این امر تردید دارد که این تصمیم، برای خود امریکا بیشتر از ایران، هزینه خواهد داشت. ترامپ با این تصمیم، یک گام دیگر امریکا را به انزوای بین المللی و جدایی از متحدان راهبردی خود در عرصه بین المللی نزدیک خواهد کرد. فقط کافی است طرف های اروپایی برجام، تصمیم دولت ترامپ در خروج یکجانبه از برجام را نپذیرند و بر استمرار تعهد خود نسبت به این توافق، تأکید کنند. آنگاه انزوای بین المللی امریکای ترامپ آغاز خواهد شد. امریکا دیگر نخواهد توانست در شورای امنیت و سایر سازمان های بین المللی، روی حمایت و همراهی بی قید و شرط شرکای اروپایی اش، حساب باز کند.
یکی از مهم ترین گزینه های ترامپ این است که تصمیم گیری در این زمینه را به کنگره واگذار کند و خبرها نیز حاکی از اتخاذ چنین تصمیمی از سوی ترامپ است.
در همین زمینه، چهار مقام آگاه از جمله یک مقام ارشد دولتی، نزدیک به کاخ سفید، اعلام کردند، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در مسیر محکوم کردن توافق هسته ای ایران قرار دارد؛ اما تصمیم گیری درباره خروج از این توافق را به نمایندگان کنگره واگذار خواهد کرد.
به گفته این منابع آگاه، ترامپ واگذاری تصمیم گیری درباره برجام را احتمالا تا قبل از 15 اکتبر (23 مهر) که موعد 90 روزه تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای سر می رسد، اجرایی خواهد کرد. پس از آن نمایندگان کنگره 60 روز فرصت خواهند داشت تا درباره بازگرداندن تحریم های ایران به دوران قبل از برجام تصمیم گیری کنند. هدف رئیس جمهور ترامپ این است که در آن زمان، متحدان آمریکا را که بخشی از توافق هسته ای هستند، تحریک کند قسمت هایی از توافق بار دیگر مورد مذاکره قرار گرفته و ایران را برای بازگشت بر سر میز مذاکرات تحت فشار قرار دهند.
البته هنوز هم منابعی هستند که معتقدند ممکن است نظر ترامپ در سه هفته باقیمانده تا سر رسید تایید پایبندی ایران به برجام، تغییر کند. زیرا با اقبال چندانی از سوی متحدان اروپایی مواجه نشده است.
ترامپ روز چهارشنبه به خبرنگاران گفته بود وی درمورد طرحی عملی تصمیم گیری کرده است؛ اما از ذکر جزئیات این طرح خودداری کرد.
مقام ارشد دولت ترامپ به ان بی سی گفت: رئیس جمهور تصمیم گرفته است وضع کنونی را ادامه ندهد؛ اما دست کم یک گزینه دیگر را در ارتباط با توافق هسته ای مورد توجه قرار خواهد داد.
دو منبع آگاه دیگر درباره «گزینه دیگر» ترامپ اظهار کردند: در این گزینه جایگزین، به متحدان اروپایی 90 روز فرصت داده می شود تا بر سر مذاکره مجدد درباره توافق هسته ای ایران به توافق برسند. به این ترتیب دیگر تصمیم گیری درباره خروج از برجام به کنگره واگذار نخواهد شد. مقامات دولت ترامپ همچنان در حال مذاکره با متحدان اروپایی و جمهوری خواهان در کنگره بر سر این گزینه جایگزین هستند.
در نهایت باید گفت، ترامپ وارث توافقی است که به محدود شدن برنامه هسته ای ایران و همچنین رفع تحریم های اعمال شده بر ایران منجر شده است. تضعیف این توافق تمامی دستاوردهای آن را از بین می برد. لذا تصمیم ترامپ روابط ایران-آمریکا را برای چندین دهه بعدی شکل می دهد.
