زبان قدرت عجیبی یافته است. زبان امروز کاراترین ابزار قدرت نرم است. یک رئیس جمهور آمریکا با زبانی خوشایند و مبادی آداب بین المللی، عموم کشورهای دنیا را بر علیه ایران و همراه خود می سازد و یک رئیس جمهور دیگر با زبانی تند و ناشیانه موجب سقوط آزاد جلال و جبروت این ابرکشور می شود.
واکنشهای عموم کشورهای مهم و تراز اول دنیا به سخنان ترامپ نشان داد که حرفه ای گری برتر از قلدرمآبی است. رفتار حرفه ای ایران با گروه ١+٥ در مذاکرات، سرمایه ای برای ما فراهم آورد که از صدها میلیارد دلار هزینه کرد رقبای ما برای بی اثر کردن آن بالاتر ایستاد.
قصد من تحلیل سیاسی سخنان ترامپ و موضع گیریهای سران سایر کشورها نیست، زیرا از عهده من خارج است. فقط می خواهم بگویم که دنیا به منطق و رفتار حرفه ای بها می دهد، تا جایی که در کنار رفتار حرفه ای ایران و در مقابل رفتار غیرحرفه ای آمریکا می ایستد. امروز ما پاداش بها دادن به زبان دیپلماسی حرفه ای خود را گرفتیم. اما این پاداش را چگونه به دست آوردیم؟ با مذاکره. ما نشان دادیم که در عرصه سیاست می توانیم حرفه ای وارد شویم و باید این حرفه ای گری را ادامه دهیم. حرفه ای گری اعتماد بوجود می آورد، احترام بر می انگیزد و جاذبه بوجود می آورد.
اما من بر این باورم که تهدیدهای ناشیانه و غیر حرفه ای ترامپ علیه ایران موجب شد که فرصتهایی پیش روی ما قرارگیرد.
فرصت نخست شکاف راهبردی اروپا با آمریکا در موضوع ایران است. ما از این شکاف چگونه بهره خواهیم جست؟
فرصت دوم بدبینی و بی اعتمادی جامعه مدنی و نخبگان آمریکا به رئیس جمهورشان است. سیاست ما در این خصوص چه باید باشد؟
به گمان من در ادامه و تکمیل دیالوگ حرفه ای در عالم دیپلماسی زمان آن فرارسیده است که دیالوگ گسترده ای در کانالهای اقتصادی و اجتماعی هم به کمک دیپلماسی بیایند. چندی پیش در یادداشت دیگری به ضرورت کنش گری جامعه مدنی و بخش خصوصی برای صلح پرداخته بودم. امروز زمان روی آوردن به این کنش گری است. زبان سیاست باید از زبان اقتصاد و زبان جامعه مدنی وام بگیرد.
ماه گذشته در اجلاس فدراسیون جهانی اتاقها، اتاق ایران پیشنهاد تشکیل ابتکاری با نام اتاقها برای صلح (Chambers for Peace) را مطرح کرد. می شود این جنبش را امروز فعال کرد، هم در سطح منطقه و هم در تعامل با اروپا و آمریکا و دیگر نقاط دنیا. ارتباط بخش خصوصی – بخش خصوصی می تواند به امید برای توسعه همکاریها و خوش بینی به حرکت در مسیر پیش گرفته شده بیافزاید، و از آن گذشته در شرایط موجود اقتصادی این ارتباط را اهرم تکان دادن اقتصاد کم تحرکمان کند.
از سوی دیگر ما نباید فرصت همراه کردن افکار عمومی اروپا و آمریکا را با خود از دست بدهیم. برقراری گفتمان بین جامعه مدنی ایران و آن کشورها اکنون یک نیاز مبرم است. شاید بهترین کاری که در این شصت روز پیش رو می توان انجام داد ایجاد ارتباط مردمی (اعم از بخش خصوصی و جامعه مدنی) با همتایان خود در آن کشورهاست. افکار عمومی این کشورها سالهاست که صرفاٌ شنونده اخبار منفی درباره ایران از رسانه های خود بوده اند. چرا باید انتظار داشته باشیم که آنها حس مثبتی به کشور ما داشته باشند؟ دیالوگ جامعه مدنی ما با غرب می تواند این تصویر را عوض کند.
ما ترامپ نیستیم، شایسته ما هم نیست که مانند او رفتار کنیم. بجای ناسزا گویی به وی در صفحاتش در فضای مجازی یا از تریبون رسانه ها، وقت خود را صرف گستراندن دیالوگ صلح و دوستی کنیم.
