سرویس «گوگل مپس» جزءجدایی‌ناپذیر فعالیت برخی کسب و کارهای اینترنتی ازجمله تاکسی‌های آنلاین، سایت‌ها و کانال‌های پذیرنده آگهی مسکن و... محسوب می‌شود و تاکنون نیز در ایران براحتی از این سرویس استفاده می‌شد اما چند روزی است که این سرویس گوگل به ایرانی‌ها روی خوش نشان نمی‌دهد. 19 خردادماه بود که کسب و کارهای مجازی پس از باز کردن گوگل مپس، پیغامی نه چندان خوشایند مشاهده کردند؛ پیغامی که از قطع سرویس گوگل مپس روی سرویس‌های ایرانی مبتنی بر نقشه، حکایت داشت و به این ترتیب عملاً ارتباط سایتهای ایرانی با دامنه دات آی آر که از API سرویس گوگل مپ استفاده می‌کردند توسط گوگل قطع شد. در این پیغام خطا آمده است: «مشکلی پیش آمده است. این صفحه، گوگل مپس را درست بارگذاری نکرد. برای اطلاع از جزئیات فنی، کنسول جاوا اسکریپت را
مشاهده کنید.»
چرا گوگل مپس مسدود شد؟
در حالی که گوگل هنوز هیچ واکنش رسمی نسبت به این موضوع نداشته است، این سؤال مطرح می‌شود که این عدم دسترسی به‌دلیل تحریم‌ها علیه ایران است یا عوامل دیگری در آن دخیل هستند و در آینده کشورهای دیگر نیز با این مشکل مواجه خواهند شد؟ هرچند پاسخ به این سؤال چندان ساده نیست ولی بسیاری از کارشناسان، قطع دسترسی کسب و کارها به گوگل مپس را در نتیجه خروج ترامپ از برجام و سیاست اعمال تحریم‌های جدید گوگل علیه ایران می‌دانند. گفتنی است که در حال حاضر این محدودیت تنها برای سایتهای ایرانی که از دامنه دات آی آر استفاده می‌کنند اعمال شده و فعلاً سایتهای ایرانی با دامنه‌هایی غیر از دات آی آر مشکلی دراین زمینه ندارند.
اما داستان از کجا شروع شد؟ روز 19 خرداد صاحبان کسب و کارهای ایرانی مبتنی بر نقشه با پیغام خطا در دسترسی به گوگل مپس مواجه شدند و هرچند ابتدا گمان می‌رفت که مشکل با عوض کردن مرورگر و... حل شود ولی اندکی بعد مشخص شد ماجرا پیچیده‌تر از این حرف هاست و API گوگل مپ، برخی سایت‌ها و نرم افزارها ایرانی را مسدود کرده است.(API مخفف Application Programming Interface به معنی «رابط‌های برنامه‌نویسی اپلیکیشن» است و براحتی این امکان را در اختیار یک برنامه نویس می‌دهد تا به برخی یا تمامی قابلیت‌های یک نرم‌افزار دیگر دسترسی پیدا کند.)
درحالی که بسیاری از صاحبنظران، این عملکرد گوگل را در ادامه تحریم‌های جدید علیه ایران می‌دانند، توجه به یک موضوع دیگر نیز ضروری است و آن هم اینکه گوگل سوم ماه مه(13 اردیبهشت) در یک ایمیل رسمی از آپدیت جدید API و سیاست جدید مالی گوگل خبر داده بود. گوگل در این ایمیل نوشته بود که در سیاست‌های جدید مالی گوگل که از 11 ژوئن(21 خردادماه) آغاز می‌شود تمامی توسعه‌دهندگان برای دسترسی مجاز به APIهای گوگل مپس باید بیلینگ اکانت (billing account) داشته باشند و داشتن کردیت کارت(کارت اعتباری) برای دسترسی به گوگل مپس یک ضرورت محسوب می‌شود. با توجه به این ایمیل، به نظر می‌رسد که از این تاریخ، سرویس رایگان گوگل پولی می‌شود.
البته اگر بخواهیم قطع دسترسی صاحبان کسب و کارهای ایرانی مبتنی بر نقشه را ناشی از این سیاست جدید مالی بدانیم هم باز این سؤال مطرح می‌شود که چرا این سیاست در ایران زودتر از زمان مشخص شده در ایمیل رسمی گوگل اجرا شده و ازسوی دیگر به چه دلیل تنها دامنه‌های.ir با این مشکل مواجه شده اند؟
اختلال در کسب و کارها با محدودیت گوگل مپس
کارشناسان حوزه کسب و کارهای اینترنتی مبتنی بر نقشه، همگی معتقدند قطع دسترسی به سرویس گوگل مپس مشکلاتی را برای این شرکت‌های نوپا ایجاد کرده است.یکی از این کارشناسان، «حسین مرادقلی» مدیر ارشد فناوری یک شرکت تاکسی آنلاین است که اعتقاد دارد تمام دامنه‌های دات آی آر به‌دلیل تحریم‌ها با مشکل مواجه شده‌اند. وی در این باره گفت: ما درباره قطع سرویس گوگل مپس، با گوگل مکاتباتی انجام داده‌ایم ولی هنوز پاسخی نگرفته‌ایم. با این حال نقشه بارگذاری نمی‌شود و در اسناد مربوط به این خطا نیز به بلاک کردن دامین اشاره شده است.
مدیر ارشد فناوری این شرکت تاکسی آنلاین افزود: هنوز گوگل به طور رسمی این موضوع را تأیید نکرده و درواقع فعلاً در این باره سکوت را در پیش گرفته است که البته برای ما موضوع تازه‌ای نیست. پیش از این نیز زمانی که اپلیکیشن ما از گوگل‌پلی حذف شد هیچ پاسخی به ما ندادند و درواقع چیزی را تأیید یا تکذیب نکردند.مرادقلی افزود: مسدود شدن دامنه‌های دات آی آر باعث می‌شود تا کسب‌وکارهای اینترنتی با مشکل جدی مواجه شوند، چرا که در حال حاضر هنوز یک جایگزین کامل بومی برای این سرویس ارائه نشده است. البته ما از ۷ماه قبل توسعه نقشه بومی خود را آغاز کردیم و برای شرایط فعلی آماده هستیم. وی یادآور شد: در حال حاضر اپلیکیشن ما هنوز با مشکل جدی مواجه نشده و مشکل وب‌اپلیکیشن نیز به‌طور موقت حل شده است.
علیرضا رمضانی مدیرروابط عمومی یکی دیگر از شرکت‌های تاکسی آنلاین نیز به «ایران» گفت: شرکت گوگل در جدیدترین اقدام خود، دسترسی کسب و کارهای اینترنتی داخل کشور با دامنه دات‌آی آر را به سرویس گوگل مپس قطع کرده است از این‌رو شرکت ما بسرعت دامنه خود را به.org تغییر داد و مشکل دسترسی به این نقشه را رفع کرد ولی شرکت‌هایی که کماکان با دامنه.ir کار می‌کنند دیگر امکان دسترسی به گوگل‌مپس را ندارند.
وی درپاسخ به این سؤال که آیا یک نقشه بومی که بتواند جایگزین نقشه گوگل شود، وجود دارد نیز اظهار داشت: در حقیقت باید گفت در دنیا هیچ جایگزینی برای گوگل مپس وجود ندارد چون حتی رقبایی مانند مایکروسافت و اپل نیز تاکنون نتوانسته‌اند قابلیت‌های این سرویس را به نقشه خود اضافه کنند. به بیان دیگر با نقشه گوگل مپس، فاصله معناداری دارند و باید گفت که نقشه خوانی مشابه گوگل مپس، در دنیا وجود ندارد بنابراین حتی اگر شرکت‌های اینترنتی بخواهند به جای گوگل مپس از رقبای بین‌المللی آن استفاده کنند باز هم باید از انتظارات خود بکاهند.رمضانی افزود: نقشه‌هایی نیز در ایران وجود دارد ولی دارای کاستی‌های زیادی است و با «گوگل مپس» اصلاً قابل قیاس نیست.مدیر روابط عمومی این شرکت تاکسی اینترنتی افزود: این کار گوگل تنها در راستای اعمال تحریم‌ها از سوی امریکاست پس تنها در ایران این محدودیت اعمال شده است. ما نقشه بومی نداریم ولی به‌دلیل تحریم‌های سابق توانستیم برنامه تخمین یاب خود را که به ETA معرف است، بومی کنیم.
بومی‌سازی روشی برای مقابله با تحریم‌ها
سخنگوی اتحادیه کسب و کارهای مجازی نیز با تأیید اینکه سرویس گوگل مپس از سوی گوگل برای کسب و کارهای اینترنتی در ایران قطع شده است، گفت: بیش از 48 ساعت است که این سرویس برای شرکت‌های ایرانی که از دامنه دات آی آر استفاده می‌کنند قطع شده است.رضا الفت نسب با بیان اینکه متأسفانه شرکت گوگل بدون اطلاع قبلی و صدور بیانیه‌ای، استفاده از گوگل مپس را برای شرکت‌های ایرانی غیرممکن کرده است، افزود: به‌دلیل اطلاع رسانی نکردن، کسب و کارهایی که از نقشه گوگل استفاده می‌کنند، غافلگیر شده و با مشکل مواجه شده‌اند.
وی در ادامه گفت: البته با توجه به سابقه قبلی که شرکت‌های بزرگ خارجی، ایران را بارها تحریم کرده‌اند، این اتفاق قابل پیش‌بینی بود بنابراین کسب و کارهای بزرگی مانند تاکسی‌های آنلاین نقشه بومی را طراحی کرده‌اند و با توجه به اتفاق اخیر، مطمئناً با کار شبانه روزی بزودی این نقشه را راه‌اندازی کرده و مورد آزمایش قرار می‌دهند.
سخنگوی اتحادیه کسب و کارهای مجازی با بیان اینکه هنوز گوگل به‌صورت رسمی در این باره اعلام موضع رسمی نکرده است، یادآور شد: به هرحال معتقدیم که این یک کار سیاسی است و در راستای افزایش تحریم‌ها صورت می‌گیرد و می‌خواهد فشار را بر مردم از طریق ایجاد مشکل برای کسب و کارهای اینترنتی، بیشتر کند. به‌نظر می‌رسد باید منتظر فشارهای بیش از این نیز درخصوص تحریم‌ها به ایران باشیم. وی گفت: بارها گفته شده و باز هم می‌گوییم که برای مقابله با تحریم‌ها باید به سمت بومی‌سازی برویم. شرکت‌های بزرگ باید در این زمینه وارد عرصه شوند تا از سرویس‌های بومی استفاده کنیم.
الفت نسب افزود: البته شرکت‌هایی هم در ایران فعال هستند که قطع دسترسی گوگل مپس برای آنها مشکلی ایجاد نکرده است و می‌توانند از سرویس گوگل استفاده کنند چرا که از یک کشور ثالث سرویس می‌گیرند و پنل‌های خود را در کشورهای دیگر راه‌اندازی کرده‌اند.
