در دورانی که افزایش شمار دانش آموختگان دانشگاهی به ویژه در رشته‌های مهندسی و نا توانی نهاد‌های خصوصی و دولتی در جذب آن‌ها به یک مشکل بزرگ و ملی بدل شده است، گمانه‌هایی در مورد آغاز برنامه جدید برای حل این مشکل مطرح است؛ گمانه‌هایی که البته در گذشته نیز به اشکال دیگر بیان شده و البته شکست خورده بود.
به گزارش «تابناک»، صد‌ها هزار دانش آموخته رشته‌های فنی و مهندسی که اکثراً مدرک دانش آموختگی خود را از دانشگاه‌های معتبر کشور دریافت کرده اند، چشم به راه این هستند که از سوی متولیان دانش و پژئهش کشور مورد حمایت قرار بگیرند و مقصدی که در گذشته برای آینده به آن فکر می‌کردند، محقق شود؛ مقصدی که اکنون جز سرابی بیش نیست و بسیاری از این افراد را از آینده روشن نا امید کرده است.
با اینکه در گذشته طرح‌های متنوع و مختلفی برای رهایی دانش آموختگان بیکار به ویژه در بخش صنعت طراحی و به مرحله اجرا درآمد، اما تقریباً همه این طرح‌ها در مقام عمل دچار انحراف‌هایی شد و به سرمنزل مقصود نرسید.
برای مثال در دهه ۷۰ شمسی مقرر شد که نهاد و سازمان دولتی در کنار بودجه‌های عمومی و اختصاصی بخشی از بودجه سالانه خود را به بخش پژوهش و آموزش تخصیص دهد که در ادامه این موضوع نه تنها به ارتباط میان دانشگاه و صنعت بدل نشد، بلکه زمینه ساز میل نهاد‌های دولتی به سمت ساخت دانشکده و پژوهشکده را فراهم کرد و گسیختگی بیشتر آموزش عالی را رقم زد.
طرح دیگری که بر اساس قانون اجرایش بر عهده نهاد‌های اجرایی و دولتی گذاشته شد، موضوع حمایت آن‌ها از پژوهش‌های دانشگاهی بود که این اتفاق نیز در مرحله اجرا تقریباً ناکارآمد بود و نه تنها عدالت در توزیع طرح‌های پژوهشی هیچگاه اجرایی نشد، بلکه معمولاً در اولویت‌های انتهایی سازمان‌ها قرار گرفت و در نتیجه دردی از دانش آموختگان دوا نکرد.
این شرایط غیرقابل قبول در حالی است که اکنون سخنانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر اجرایی شدن یک طرح دیگر در این حوزه مطرح می‌شود؛ طرحی که از آن در رسانه‌ها به عنوان «تاپ» یاد می‌شود و هنوز به مرحله اجرا درنیامده است.
در رابطه با جزئیات این طرح برات قبادیان، معاون پژوهش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت به رسانه‌ها گفت: این طرح در واقع راهبرد اساسی در طرح توانمندسازی و توسعۀ اشتغال پایدار در بنگاه‌های صنعتی، معدنی و تجاری کشور، توسعه دانش بنیان بنگاه‌ها و ظرفیت سازی اشتغال از طریق خلق ارزش افزودۀ جدید و بنابر این تأمین اشتغال پایدار است.
قبادیان با بیان این که طرح تاپ در گام نخست و در کوتاه مدت، ایجاد یا فعال سازی و توسعۀ واحد‌های تحقیق و توسعه در بنگاه‌های متقاضی تأکید دارد، افزود: بنا به آمار موجود، در شرایط کنونی کمتر از یک درصد از بنگاه‌های صنعتی دارای واحد تحقیق و توسعه هستند.
وی با تاکید بر این که تاپ در گام دوم و در میان مدت، دانش بنیان سازی محصولات و عملکرد بنگاه‌ها در اهداف برنامه قرار می‌گیرد، گفت: در گام سوم و بلندمدت، دانش بنیان کردن ساختار، تشکیلات، عملکرد و محصول بنگاه‌های اقتصادی به عنوان هدف نهایی این طرح مورد توجه است.
این مقام مسئول در وزارت صنعت ادامه داد: چنین فرایندی منوط به ورود نیروی انسانی دانش آموختۀ توانمند، به نظام برنامه ریزی و اجرایی بنگاه‌ها و تحقق اشتغال فزاینده و زایشی، به عنوان راهبردی که ذیل توسعۀ دانش بنیان و خلق ارزش افزودۀ دانشی هدف گذاری شده اتفاق می‌افتد.
قبادیان با اشاره به مراحل طرح تاپ در سطح عرضۀ نیروی کار، شناسایی و دسته بندی دانش آموختگان متقاضی اشتغال در چارچوب این طرح، بررسی صلاحیت حرفه‌ای دانش آموختگان با توجه به نیاز بنگاه‌های هدف، معرفی افراد به موسسات آموزش مهارتی و طی دوره‌های متناسب با نیاز‌های بنگاه‌ها در دو سطح آموزش‌های عمومی مهارتی و دوره‌های کارآموزی و کارورزی را از جمله این مراحل نام برد.
به گفته معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت، توسعه اشتغال پایدار، گسترش انواعی از اشتغال در بنگاه‌های صنعتی، معدنی و تجاری موجود است که برخوردار از بیش از یک سال دوام باشد.
معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صنعت با اشاره به هزینه طرح تاپ نیز گفت: بر اساس این طرح هزینه آن تنها وجهی است که تحت عنوان کمک هزینه به طور ماهیانه در صورت تامین اعتبار به مشمولان طرح پرداخت می‌شود.
سخن‌های معاون آموزش و پژوهش وزارت صنعت در مورد جزئیات طرح «تاپ»، که البته مفصل و جزئی‌تر از آن چیزی است که اینجا به اختصار مورد اشاره قرار گرفت، حکایت از یک عزم جدید از سوی این نهاد مسئول برای پاسخگوی به خیل عظیم دانش آموختگان فنی و مهندسی کشور است.
اما نکته مهم این است که مثل چنین طرحی پیشتر و بار‌ها در سطح عالی مطرح و حتی اجرایی شد، اما هیچکدام به نتیجه نرسید.
امید است که این بار این وزارتخانه عریض و طویل عزم جدی تری برای مقابله با این مشکل و بهره مندی از توانمندی‌های جوان کشور داشته باشد؛ حقیقتی که البته تجربه گذشته چنین امیدی را در دل‌ها زنده نمی‌کند.
در دورانی که افزایش شمار دانش آموختگان دانشگاهی به ویژه در رشته‌های مهندسی و نا توانی نهاد‌های خصوصی و دولتی در جذب آن‌ها به یک مشکل بزرگ و ملی بدل شده است، گمانه‌هایی در مورد آغاز برنامه جدید برای حل این مشکل مطرح است؛ گمانه‌هایی که البته در گذشته نیز به اشکال دیگر بیان شده و البته شکست خورده بود.
