تقریباً همه روزه شاهد صدور قطعنامه‌هایی از سوی سازمانهای بین‌المللی هستیم، بگونه‌ای که قسمت مهمّی از حقوق بین‌الملل را تشکیل می‌دهند، حال پرسش مطرح این است که آیا این سازمانها اصولاً صلاحیت صدور قطعنامه و یا به عبارتی صلاحیت تقنینی دارند یا نه؟ و اینکه آیا این قطعنامه‌ها اعتبار دارند یا نه؟ با توجه به اینکه سازمانهای بین‌المللی نقش بسزایی در تنظیم روابط بین المللی دارنند، برای این منظور نیازمند به اختیارات و صلاحیت تقنینی هستند؛ البته این صلاحیت در حدود وظایف آن سازمان‌هاست.
به گزارش «تابناک»؛ بررسی اعتبار قطعنامه‌ها از این جهت حائز اهمیت می‌باشد که، سازمانهای بین المللی، به لحاظ دائمی بودن فعالیت خود، اقدام به وضع یکسری قواعد کلی کرده و یا قطعنامه‌هایی را در مسائل مختلف صادر می‌کنند. صلاحیت تقنینی سازمانها دارای فوایدی است ولی از جهت مبانی و قواعد حقوق بین‌الملل، تصمیمات این سازمانها الزام آور نیست، چرا که با تصویب اکثریت دولتها انجام می‌پذیرد، و در این میان اقلیت چشمگیری موافق آن تصمیمات و قطعنامه‌ها نیستند بنابراین نمی توان گفت که همه قطعنامه های بین المللی برای همه دولتها الزام آور است.
البته اهمیت و تأثیر این قطعنامه‌ها را در حقوق بین‌الملل نمی‌توان نادیده گرفت، مخصوصاً بعضی از تصمیمات مجمع عمومی سازمان ملل، که تحت عنوان اعلامیه صادر می‌شود یا تصمیمات شورای امنیت؛ بنابراین آنچه مسلم است این که قطعنامههای سازمانهای بین‌المللی دارای اعتبار واحد نیستند و نمی‌توان یک حکم کلی درمورد آن‌ها جاری ساخت و باید انواع آن و ارزش حقوقی هر یک را جداگانه بررسی کرد. البته تلاش‌هایی برای یکنواخت کردن اعتبار قطعنامههای سازمان های بین‌المللی شده است، ولی همه آن‌ها بی نتیجه مانده‌اند؛ برای مثال، می‌توان به پیشنهاد دولت فیلیپین در کنفرانس سانفرانسیسکو اشاره کرد که در آن دولت فیلیپین خواستار آن شد که تصمیمات مجمع عمومی سازمان، با اکثریت آرا تصویب شود و در حکم قواعد حقوق الزام آور تلقی شوند.
انواع قطعنامههای سازمان ملل
1- قطعنامههای داخلی سازمان ملل
قطعنامههای داخلی سازمان ملل برای تنظیم روابط بین ارکان مختلف سازمان ملل است و معمولاً برای تصویب بودجه سازمان و ایجاد ارکان فرعی و انتخاب اعضای ارکان سازمان و انتخاب دبیر کل و امور داخلی سازمان است. این قطعنامه‌ها در حدود مقررات داخلی سازمان الزام آور هستند.
2- قطعنامههای مربوط به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی
بخش‌های زیادی از قطعنامههای سازمان ملل متحد، مربوط به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است، طبق ماده 25 منشور، اعضای ملل متحد موافقت می‌کند که تصمیم‌های شورای امنیت را بر طبق این منشور قبول و اجرا کنند. طبق این ماده، اعضای سازمان ملل، خواه ناخواه ملزم به اجرای تصمیمات شورا، در این بخش هستند بنابراین این نوع از قطعنامههای دارای اعتبار بین‌المللی و لازم الاجرا هستند.
3- قطعنامههای اعلامی
قطعنامه‌هایی که حاوی اصول و مبانی بوده و با هدف تأیید قواعد موجود بین‌المللی به وجود می‌آیند تا این که یک سری قواعدی را وضع کنند. منظور از این اعلامیه‌ها فقط تبیین و روشن کردن محتوای قواعد عرفی و قراردادی است. از جمله مهم‌ترین قطعنامههای اعلامی می‌توان به قطعنامههای زیر اشاره کرد؛
ـ اعلامیه جهانی حقوق بشر (قطعنامه 217 الف (3) مصوب 10 دسامبر 1948)
ـ اعلامیه حقوق کودک (قطعنامه 1386 (14) مصوب 20 دسامبر 1959)
اعلامیه‌های فوق به عنوان قطعنامههای اعلامی، به عنوان عنصری از حقوق موضوعه که بتواند در حقوق داخلی کشورها اعمال شود، مورد پذیرش دولتها واقع نشده است. بنابر این می توان گفت که قطعنامه های صادره از سوی سازمان ملل در بخش های مربوط به حفظ صلح و امنیت بین المللی الزام آور است.
