آب جاری

3- آب جاري

(مسأله 28) آب جاري، آبي است كه از زمين بجوشد و جريان داشته باشد، مانند آب چشمه و قنات1.

1- مكارم : يا از برفهاي متراكم در كوهها سرچشمه مي گيرد و ادامه دارد.

مظاهری: و یا از برفهای متراکم در کوهها سرچشمه بگیرد و جریان داشته باشد.آبی که از زمین بجوشد وجریان نداشته باشد اگر روی زمین باشد به آن آب چشمه گفته میشود؛ و اگر درزیر زمین باشد به آن آب چاه گفته می شود.

تبريزي: و لوله كشي هايي كه فعلاً در بلاد مرسوم است جاري نيست و حكم آب كُر را دارد.

*****

زنجاني: مسأله- آب جاري: آبي است كه جريان داشته و دارای ماده است (يعني به منبعي متصل باشد) مانند آب چشمه، آب رودخانه، آب قنات و آب لوله كشي شهري.

فاضل: مسأله- آب جاري، آبي است كه داراي مادّه است و جريان دارد ؛ مانند اينكه از زمين بجوشد و جريان داشته باشد چون آب چشمه و قنات.

سيستاني: مسأله- آب جاري به آبي گفته مي شود كه: 1- منبع طبيعي داشته باشد.2- جاري باشد هر چند به وسيله اي آن را جاري سازند. 3- في الجمله استمرار داشته باشد؛ و لازم نيست به منبع طبيعي متصل باشد، پس اگر به طور طبيعي از آن جدا شود مانند ريزش آب از بالا به صورت قطره، با فرض جريان بر زمين، جاري به حساب مي آيد. ولي اگر چيزي مانع اتّصال آن به منبع شود؛ مثلاً اگر مانع ريزش یا جوشش آب شود، يا ارتباط آن را با منبع قطع كند آب باقي مانده حكم جاري را ندارد، هر چند جريان داشته باشد.

(مسأله 29) آب جاري اگر چه كمتر از كر باشد، چنانچه نجاست به آن برسد تا وقتي بو يا رنگ يا مزهٔ آن بواسطهٔ نجاست1 تغيير نكرده پاك است.

1- زنجاني: به سبب ملاقات با نجاست...

*****

مظاهری: مسأله- اگر نجاستی به آب عاصم [کر، جاری، باران، چشمه و چاه] برسد آن آب نجس نمی شود مگر اینکه بو یا رنگ یا مزۀ آن بواسطۀ نجاست تغییر کند.

(مسأله 30) اگر نجاستي به آب جاري برسد، مقداري از آن، كه بو يا رنگ يا مزه اش بواسطهٔ نجاست تغيير كرده نجس است، و طرفي كه متصل به چشمه است -اگر چه كمتر از كر باشد- پاك است1. و آبهاي ديگر نهر، اگر به اندازهٔ كر باشد يا بواسطهٔ آبي كه تغيير نكرده به آب طرف چشمه متصل باشد، پاك وگرنه نجس است.

1- مكارم: ولي طرف ديگر اگر كمتر از كر باشد نجس مي شود مگر اينكه با آب تغيير نكرده اتّصال به چشمه داشته باشد.

*****

زنجاني: مسأله - اگر نجاستی به آب جاری برسد، مقداری از آن ، که بو، رنگ یا مزۀ آن به سبب ملاقات با نجاست تغيير كرده نجس است، و با از بین رفتن تغییر پاک می شود، و آب طرف منبع اگر چه كمتر از كر باشد، پاك است و آب طرف ديگر اگر به اندازه كر باشد يا بواسطه آبي كه تغيير نكرده به آب طرف منبع یا آب کرمتصل باشد، پاك و گرنه، نجس است.

مظاهری: مسأله- اگر نجاستی به آب عاصم برسد مقداری از آن که بو، رنگ و یا مزه اش بواسطۀ نجاست تغییر کرده نجس است و مابقی اگر به مقدار کر باشد پاک ، و در غیر اینصورت نجس است مگر آبی که متصل به چشمه و چاه است که گرچه کمتر از کر باشد پاک است.

(مسأله 31) آب چشمه اي كه جاري نيست ولي طوري است كه اگر از آن بردارند باز مي جوشد، (حكم آب جاري دارد1. يعني 2) اگر نجاست به آن برسد، تا وقتي بو يا رنگ يا مزهٔ آن بواسطهٔ نجاست تغيير نكرده پاك است.

1- مكارم: و با ملاقات نجاست نجس نمي شود، هر چند كمتر از كر باشد؛ همچنين آبهاي ايستادهٔ كنار نهرها كه متّصل به نهر است.

سيستاني: حكم آب جاري را ندارد، يعني اگر نجاستي به آن برسد و كمتر از كُر باشد نجس مي شود.

زنجاني: آب جاري محسوب مي شود، يعني اگر نجاست به آن برسد تا وقتي كه بو، رنگ يا مزه آن به واسطه ملاقات با نجاست تغيير نكرده پاك است. و اگر بو، رنگ يا مزه اش تغيير كرد با از بين رفتن تغيير، پاك مي شود.

مظاهری: حکم آب عاصم [کر، جاری، باران، چشمه و چاه] را دارد ، گرچه آن آب بسیار کم باشد.

2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله فاضل نيست.]

(مسأله32) آبي كه كنار نهر ايستاده و متصل به آب جاري است1، حكم آب جاري دارد2.

1- خوئي، تبريزي، زنجاني، وحید: در صورتي كه به ملاقات نجس، بو يا رنگ يا مزه اش تغيير نكند نجس نمي شود (زنجاني: و چنانچه تغيير كند، با از بين رفتن آن پاك مي شود).

فاضل: اگر نجاست به آن برسد تا وقتي بو يا رنگ يا مزهٔ آن بواسطهٔ نجاست تغيير نكرده پاك است.

سبحانی: با ملاقات نجس نمی شود، ولی حکم آب جاری را ندارد.

2- سيستاني: حكم آب جاري را ندارد.

مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 31.

(مسأله 33) چشمه اي كه مثلاً در زمستان مي جوشد و در تابستان از جوشش مي افتد، فقط وقتي كه مي جوشد1حكم آب جاري دارد2.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1- فاضل: اگر كمتر از كُر هم باشد با ملاقات نجس متنجس نمي شود، مگر اينكه بو يا رنگ يا مزه آن بواسطه نجاست تغيير كند.

2- زنجاني: آب جاري محسوب مي شود.

*****

مكارم: مسأله- چشمه ها و قناتها كه گاه مي جوشد و گاه از جوشش مي افتد، در هنگامي كه مي جوشد حكم آب جاري دارد.

(مسأله 34) آب حوض حمام -اگر چه كمتر از كر باشد – چنانچه به خزينه اي1 كه آب آن به اندازه كر است متصل باشد2، مثل آب جاري است.

این مسأله در رساله آیات عظام: فاضل ، مکارم و مظاهری نیست.

1- سبحانی: چنانچه به منبعی...

2- اراكي: و يا مجموع آب حوض با آب خزينه كر باشد...

*****

خوئي، تبريزي، سيستاني، زنجاني: مسأله- آب حوضچهٔ حمّام اگر كمتر از كر باشد، چنانچه به خزينه اي كه آبش به ضميمهٔ آب حوض، به اندازهٔ كر است متّصل باشد و به ملاقات نجس، بو يا رنگ يا مزه آن تغيير نكند نجس نمي شود.

نوري: مسأله- آب حوض حمام اگر چه كمتر از كُر باشد، مثل آب جاري است، ولي بنابر احتياط واجب بايد به خزينه اي كه آب آن به تنهايي يا با آب حوضچه به اندازهٔ كُر است متصل باشد.

(مسأله 35) آب لوله هاي حمام1 كه از شيرها و دوشها مي ريزد2 اگر متصل به كر باشد مثل آب جاري است3، وآب لوله هاي عمارات اگر متصل به كر باشد در حكم آب كر است.

1- سبحانی: و ساختمانها...

2- بهجت: و آب لوله هاي ساختمان، اگر متصل به كر باشد، در حكم آب كر است.

3- اراكي، سبحانی: [پایان مسأله].

*****

خوئی: مسأله – آب لوله های حمام و عمارات که از شیرها و دوشها می ریزد اگر به ضمیمه حوضی. که متصل به آن است به قدر کر باشد حکم کر را دارد*.

. سیستانی: تبریزی: اگر به ضمیمه منبعی...

* گلپایگانی، صافی: اگر متصل به کر باشد مثل آب جاری است.

* وحید: اگر متصل به مخزنی باشد که آب آن کمتر از کر نباشد حکم آب جاری را دارد.

مكارم: مسأله- آبهاي لوله كشي شهرها و حمّامها و مانند آن که متّصل به منبع است حكم آب جاري را دارد، به شرط اينكه آب منبع به تنهايي يا به اضافهٔ آب موجود در لوله ها كمتر از كر نباشد.

فاضل: مسأله- آب لوله هاي حمام اگر متصل به كُر باشد مثل آب جاري است. وآب لوله هاي ساختمانها اگر متصل به كُر باشد چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتي بو يا رنگ يا مزه آن به واسطه نجاست تغيير نكند پاك است.

زنجاني: مسأله- آب لوله كشي شهري آب جاري است و فرقي بين آب حمام و غير حمام نيست. در حمامهايي كه به آب لوله كشي متصل نيست، آبی که از شيرها و دوشهای آن مي ريزد اگر با آب لوله ها و آب حوضی که متصل به آن است به قدر كر باشد، كر محسوب مي شود.

مظاهری: مسأله- آب لوله های حمام یا عمارات که متصل به آب عاصم [کر، جاری، باران، چشمه و چاه] است حکم آب عاصم را دارد .

(مسأله 36) آبي كه روي زمين جريان دارد ولي از زمين نمي جوشد، چنانچه كمتر از كر باشد و نجاست به آن برسد نجس مي شود. اما اگر از بالا با فشار به پايين بريزد1،چنانچه نجاست به پايين آن برسد بالاي آن نجس نمي شود2.

اين مسأله در رساله آيات عظام: زنجاني، مكارم و مظاهری نيست

1- خوئي، تبريزي ، وحید: اگر با فشار جاري باشد و مثلاً نجاست به پايين آن برسد، طرف بالاي آن نجس نمي شود.

سیستانی: اگراز بالا جاری باشد و نجاست به پایین آن برسد طرف بالای آن نجس نمی شود.

فاضل: اگر از بالا به پايين بريزد...

2- گلپايگاني، صافی: و اگربا فشار از پايين به بالا هم باشد مثل فوّاره، اگر به بالاي آن چيز نجسي برسد، پايين آن نجس نمي شود.

مسأله اختصاصي

مكارم: مسأله 40- هرگاه ظرفي را زير آب لوله كشي بگذارند، آبي كه درون ظرف است حكم آب جاري را دارد ،به شرط اين كه متصل به آب لوله كشي باشد.