مردار

(مسأله 88) مردار حيواني1 كه خون جهنده دارد، نجس است،2 چه خودش مرده باشد يا به غير دستوري كه در شرع معيّن شده، آن را كشته باشند3 و ماهي چون خون جهنده ندارد، اگرچه در آب بميرد، پاك است.

1- خوئي، تبريزي، سيستاني، زنجاني، وحید، مظاهری: مردار انسان و هر حيواني...

2- مكارم: در صورتي كه خودش مرده باشد؛ امّا اگر به غير دستور شرعي آن را ذبح كرده باشند پاك است، هرچند احتياط مستحبّ، پرهيز است. بنابراين گوشت و پوست حيواناتي كه از کشورهای غير اسلامي مي آورند پاك است، ولي خوردن اين گوشتها حرام است، مگر اينكه يقين به ذبح شرعي آنها پيدا شود يا آورندهٔ آن خبر دهد كه ذبح شرعي شده است.

3- سبحانی: مردار حیوانی که خون جهنده دارد درصورتی که خودش مرده باشد نجس است، ولی اگر به غیر دستوری که در شرع معین شده کشته شود پاک است ولی خوردن گوشت آن حرام است...

(مسأله 89) چيزهايي از مردار كه مثل پشم و مو و كرك و استخوان و دندان، روح نداشته اگر از غير حيواني باشد كه مثل سگ نجس است پاك مي باشد.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

*****

خوئي، گلپايگاني، صافي، بهجت، تبريزي، سيستاني، زنجاني: مسأله – چیزهایی از مردار، مثل پشم و مو و کرک و استخوان و دندان که روح ندارند پاك است.

نوري: مسأله – چیزهایی از مردار مثل پشم و مو و کرک و استخوان و دندان که روح در آن حلول نمي كند، از غير حيوان نجس العين (حيواني كه ذاتاً نجس است مثل خوك و سگ) پاك مي باشد.

وحید: مسأله – چیزهایی که روح ندارند از مرداری که زنده آن نجس العین نیست مانند پشم و مو و کرک پاک است.

مكارم: مسأله- اجزاي مردار كه روح ندارد، مانند پشم و مو و ناخن پاك است؛ ولي استخوان و قسمتي از دندان و شاخ كه روح دارد يعني اگر آسيبي به آن برسد باعث ناراحتی مي شود اشكال دارد.

(مسأله 90) اگر از بدن انسان يا حيواني كه خون جهنده دارد و در حالي كه زنده است گوشت يا چيز ديگري را كه روح دارد جدا كنند، نجس است.

*****

مكارم: مسأله- اجزائي را كه روح دارد اگر از بدن انسان يا حيوان زنده جدا كنند نجس است، هر چند گوشت كمي باشد.

(مسأله 91) پوستهاي مختصر لب و جاهاي ديگر بدن كه موقع افتادنشان رسيده، اگر چه آنها را بكنند پاك است1، ولي بنابر احتياط واجب بايد از پوستي كه موقع افتادنش نرسيده و آن را كنده اند اجتناب نمايند.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1- فاضل: [پایان مسأله].

زنجانی: و پوستی که موقع افتادنش نرسیده و آن را کنده اند بنابراحتیاط از آن اجتناب نمایند.

*****

اراکی: مسأله- پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر که از بدن جدا می شود پاک است.

خوئي، تبريزي، مظاهری: مسأله- اگر پوستهاي مختصر لب و جاهاي ديگر بدن را بكنند پاک است (مظاهری: گرچه موقع افتادنشان نرسیده باشد)

سيستاني: مسأله- اگر پوستهای مختصر لب و جاهای دیگر بدن را بکنند چنانچه روح نداشته باشد و به آساني كنده شود پاك است.

مكارم: مسأله- پوستهايي كه از لب و سر و جاهاي ديگر بدن انسان جدا مي شود پاك است، امّا اگر آن را با فشار جدا كنند احتياط واجب اجتناب است.

(مسأله 92) تخم مرغي كه از شكم مرغ مرده بيرون مي آيد1، اگر پوست روي آن سفت شده باشد2 پاك است،3 ولي ظاهراً آن را بايد آب كشيد4.

1- بهجت: پاك است و بنابر احتياط بايد پوست روي آن سفت شده باشد، ولي ظاهر آن را بايد آب كشيد.

2- زنجاني: اگر پوست روي آن كلفت شده باشد...

3- سيستاني: هر چند پوست روي آن سفت نشده باشد پاك است...

فاضل: اگر چه پوست روي آن سفت نشده باشد پاك است.[پايان مسأله].

4- وحید: ظاهر آن را از جهت ملاقات با میته باید آب کشید، و اگر پوست روی آن سفت نشده باشد نجاست آن محلّ اشکال است.

(مسأله 93) اگر برّه و بزغاله پيش از آن كه علفخوار شوند بميرند1، پنير مايه اي كه در شيردان آنها مي باشد پاك است، ولي ظاهر آن را بايد2 آب كشيد3.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1- فاضل: اگر برّه و بزغاله بميرند...

2- وحید: بنابراحتیاط...

3- مكارم: بيرون آن را بنابر احتياط واجب بايد آب بكشند.

سيستاني: چنانچه ثابت نشود كه معمولاً مايع است، بايد ظاهر آن را كه با بدن ميته ملاقات كرده است بشویند.

(مسأله 94) دواجات روان1 و عطر و روغن و واكس و صابون كه از خارجه2 مي آورند اگر انسان يقين به نجاست آنها نداشته باشد، پاك است.

1- سبحانی: داروهای مایع...

2- فاضل، بهجت، زنجاني: از كشورهاي غير اسلامي...

وحید: از ممالک کفر...

*****

مكارم: مسأله- تمام موادّ غذايي و غير غذايي كه از كشورهاي غير اسلامي مي آورند، مانند كره و روغن و پنير و انواع داروها و صابون و واكس و پارچه و عطر و امثال اينها، اگر انسان يقين به نجس بودن آنها نداشته باشد، پاك است.

مظاهری: مسأله – داروهای روان ، عطر، روغن، واکس و مثل اینها که از بلاد کفر می آورند پاک است و خوردن آنها و نماز خواندن با آنها اشکال ندارد.

(مسأله 95) گوشت و پيه و چرمي كه در بازار مسلمانان فروخته شود پاك است1، و همچنين است اگر يكي از اينها در دست مسلمان باشد2، ولي اگر بدانند آن مسلمان از كافر گرفته و رسيدگي نكرده كه از حيواني است كه به دستور شرع كشته شده يا نه، نجس مي باشد.

1- سبحانی: هرچند که مسلمان آن را از کافر گرفته باشد؛ ولی خوردن آن حرام است و نیز در چنین چرمی نمی توان نماز خواند.

2- نوري: و بدانند آن مسلمان از كافر گرفته و احتمال بدهند آن مسلمان رسيدگي كرده كه از حيواني است كه به دستور شرع كشته شده است و نيز بداند مسلمان با آن معامله پاكي نموده، پاك است؛ ولي اگر بداند رسيدگي نكرده، نجس مي باشد.

مظاهری: و بدانیم آن مسلمان از کافر گرفته و احتمال بدهیم آن مسلمان رسیدگی کرده است باز هم پاک است؛اما اگر بدانیم رسیدگی نکرده و یقین به مردار بودن آن هم نداشته باشیم پاک است ،ولی خوردن آن و نماز خواندن با آن جایز نیست.

*****

اراكي: مسأله- گوشت و پيه و چرمي كه از دست مسلماني و يا از بازار مسلمانان گرفته مي شود، پاك است، هرچند ندانند كه به دستور شرع كشته شده يا نه.

گلپايگاني، صافي: مسأله- گوشت و پيه و چرمي كه در بازار اسلام از دست مسلمانان گرفته شود، پاك است. و اگر از دست كافر گرفته شود بنابراحتياط واجب بايد از آن اجتناب شود، مگر آنكه بدانيم از دست مسلمان گرفته، و اگر در بازار كفّار از دست كفّار بگيرند، نجس است مگر آنكه بدانيم از بلاد اسلام بوده، و اگر يكي از اينها در بازار كفّار در دست مسلمان باشد احتياط واجب اجتناب از آن است، مگر آن كه مسلمان با آن معاملهٔ طهارت كند و احتمال داده شود كه طهارت آن را به دست آورده، كه در اين صورت پاك است.

خوئي: مسأله- گوشت و پيه و چرمي كه احتمال آن برود كه از حيواني است كه به دستور شرع كشته شده پاك است، ولي اگر از دست كافر گرفته شود يا اينكه دست مسلماني باشدكه از كافر گرفته و رسيدگي نكرده كه از حيواني است كه به دستور شرع كشته شده يا نه، خوردن آن گوشت و پيه حرام است و نماز در آن چرم جايز نيست.. و اما آنچه از بازار مسلمانها يا از مسلماني گرفته شود و معلوم نباشد كه از كافر گرفته شده، يا اينكه احتمال آن برود كه تحقيق كرده، اگر چه از كافر گرفته باشد نماز خواندن در آن چرم و خوردن آن گوشت و پيه نيز جايز است*.

.تبريزي: بلكه احوط نجاست آن است...

.سيستاني: خوردن آن گوشت و پيه حرام است ولي نماز در آن چرم جايز است...

* سيستاني: اگر چه از كافر گرفته باشد خوردن آن گوشت و پيه نيز جايز است، مشروط بر اينكه آن مسلمان در آن تصرّفي بكند كه مختصّ گوشت حلال است مانند اين كه براي خوردن بفروشد.

فاضل: مسأله- گوشت و پيه و چرمي كه در دست مسلمان باشد پاك است،ولي اگر بدانند كه آن مسلمان از كافر گرفته و رسيدگي نكرده كه از حيواني است كه به دستور شرع كشته شده يا نه، نجس نمي باشد ولي خوردن آنها حرام است و نماز در لباسي كه از آن چرم باشد، جايز نيست.

زنجاني: مسأله- گوشت و پيه و چرمي كه احتمال برود از حيواني است كه به دستور شرع كشته اند در چهار صورت پاك است و خوردن گوشت و پیه جايز مي باشد: 1- از بازار مسلمانان تهيه شده باشد، اگر چه از دست كافر گرفته شده باشد. 2- از مكاني در سرزمين اسلام -يعني سرزميني كه مسلمانان بر آن حكومت مي كنند- تهيه شده باشد. که در اين دو صورت، اگر از بازار غير اسلامي يا سرزمين غير اسلامي وارد شده باشد، چنانچه احتمال برود كه در پاكي و نجسي آن تحقيق شده، پاك، و گرنه نجس است. همچنين در برخي از فرضهاي اين دو صورت تفصيلي وجود دارد كه در مسأله بعد خواهد آمد. 3- اگر كسي كه آن چيز در دست اوست به پاك بودن آن خبر دهد، با تفصيلي كه در مسأله بعد مي آيد. 4- اگر ببيند كه مسلمانان در آن چرم نماز مي خوانند. و در غير این چهار صورت، در حكم مردار است و تمام احکام مردارشامل آن مي شود، بنابراين نجس است و نماز خواندن در آن چرم جايز نيست و خوردن آن گوشت و پيه حرام است و خريد و فروش آن هم باطل است.

وحید: مسأله – گوشت و پیه و چرمی که از بازار مسلمین گرفته شود پاک است، و همچنین اگر در دست مسلمانی باشد که با آن معامله مذکی کنند، مگر اینکه آن مسلمان از کافر گرفته و تحقیق نکرده باشد که از حیوانی است که به دستور شرع کشته شده یا نه.

مكارم: مسأله- گوشتهايي كه در بازار مسلمانان فروخته مي شود، يا مسلماني براي انسان هديه مي آورد پاك وحلال است و تحقيق و تفحص درباره آن لازم نيست، ولي اگر بدانند آن مسلمان گوشتها را از كافر گرفته و رسيدگي لازم را نكرده، خوردن آن حرام است؛ اما چرمهايي كه از بلاد كفار مي آورند پاك است هر چند نمي توان با آن نماز خواند.

مسأله اختصاصي

زنجاني: مسأله 96- اگر گوشت و پيه و چرم را از سرزميني تهيه كرده باشد كه برخلاف نظر شيعه برخي از اقسام مردار را پاك مي دانند مثلاً از سرزمين حنفيان و شافعيان كه عقيده دارند پوست مردار با دبّاغي پاك مي شود، در صورت اول و دوم كه در مسأله پيش گفته شد باید از فروشنده سوال شود كه آيا اين گوشت يا چرم از حيواني كه به دستور شرع ذبح شده گرفته شده است يا خير؟ در صورتي كه پاسـخ مثبت باشد احكام پاك بودن را بر آن گوشت و چرم می توان جاری و از آن گوشت خورد و در آن چرم نماز خواند، ولي نمي توان به مجرّد گفتهٔ فروشنده، به ديگران خبر داد كه اين گوشت يا چرم از حيواني است كه به دستور شرع ذبح شده است، و همين طور اگر كسي كه اين گوشت يا چرم در دست اوست در چنين سرزميني بگويد كه از حيواني است كه به دستور شرع ذبح شده، نمي توان به مجرد گفتهٔ او اين مطلب را به ديگران گفت اگرچه مي توان احكام پاك بودن را بر اين گوشت يا چرم جاری کرد.