روز دوشنبه وبگاه خبری «واشنگتن فری بیکن» در گزارش خود به نقل از چندین مقام آمریکایی اعلام کرد در درون دولت «دونالد ترامپ»، نبردی داخلی میان مقامات برای حفظ دسترسی ایران به بازارهای مالی بین المللی در جریان است.
به گزارش «تابناک»؛ به گفته این مقامات، حفظ این کانال دسترسی برای تهران که با دور جدید تحریم های سختگیرانه آمریکا از ماه نوامبر روبه روست، به مثابه یک راه نجات خواهد بود.
بنا به ادعای این وبگاه آمریکایی، مقامات بلندپایه در وزارت خزانه داری آمریکا، از جمله افرادی که به حفظ چارچوب توافق هسته ای ایران امیدوارند، تلاش می کنند تا دسترسی ایران به سیستم بانکداری «سوئیفت» (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) را حفظ کنند؛ سیستمی که نقل و انتقال های بین بانکی را در ورای مرزها تسهیل می نماید.
مقامات بلندپایه سوئیفت هفته گذشته در واشنگتن دی. سی با مقامات دولت ترامپ دیدار کردند. هدف از این دیدار، اطمینان یافتن از حفظ دسترسی ایران به این سیستم بانکداری بین المللی بود که به اقتصاد ایران امکان مراوده تجاری با کشورهای اروپایی را می بخشد.
گفته می شود، در شرایطی که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا و «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید به روشنی اعلام کرده اند که سوئیفت و شرکای اروپایی واشنگتن ملزم به قطع مراودات تجاری خود با ایران هستند، کادری از مقامات وزارت خزانه داری آمریکا قاطعانه با این تصمیم مخالفت کرده و در آستانه اجرایی شدن تحریم های جدید از چهارم نوامبر، راه را برای یک زورآزمایی داخلی هموار کرده اند.
یکی از مقامات آمریکایی در حوزه سیاست ایران به فری بیکن گفت: «رئیس جمهور ترامپ به منظور اِعمال فشار حداکثری [بر تهران]، به دولت دستور داده است که تمامی تحریم های گذشته از دوران اوباما را مجدداً برقرار کنند».
گفتنی است که روزنامه واشنگتن پست نیز در گزارشی «استیو منوچین» وزیر خزانه داری آمریکا را مقامی خواند که هدایت این جبهه داخلی به نفع حفظ دسترسی ایران را بر عهده دارد.
حال این پرسش مطرح می شود که دلیل این دو دستگی در دولت ترامپ و مشخصا وزارت خزانه داری و تیم امنیت ملی و سیاست خارجی ناشی از چیست؟
به نظر می رسد تیم سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا با هدایت بولتون و پمپئو بر این باورند که با قطع دسترسی ایران به سوئیفت می توانند در کوتاه مدت یک شوک موثر بر اقتصاد ایران وارد و تهران را وادار به عقب نشینی از مواضعش کنند.
در مقابل این پرسش مطرح می شود، چرا وزیر خزانه داری آمریکا تا این حد در برابر خواسته ترامپ و اطرافیانش مقاومت می کند؟ پاسخ این سؤال را نباید در هنجارمند بودن و یا مخالفت منوچین وزیر خزانه داری با اعمال فشار بر ایران دانست، بلکه بیش از هر چیز به احساس ترس وزارت خزانه داری آمریکا از راه اندازی یک سیستم تراکنش مالی بین المللی یا یک سوئیفت با محوریت اروپا دانست.
در واقع، با راه اندازی سوئیفت اروپایی ـ در کنار سوئیفت جهانی که امریکا در آن حضور دارد ـ موضع آمریکا در سیستم مالی جهانی دچار ضعف و سوئیفت جهانی که تحت نفوذ گسترده وزارت خزانه داری آمریکا قرار دارد، تضعیف خواهد شد.
به همین جهت منوچین در حال تلاش برای متقاعد کردن ترامپ و اطرافیانش است تا با حفظ دسترسی ایران به سوئیفت جهانی، اروپایی ها را از ایجاد یک سوئیفت موازی اروپایی که می تواند گستره جهانی پیدا کند منصرف کند.
سوئیفت اروپایی قرار است در کنار سوئیفت جهانی که امریکا در آن حضور دارد، فعال شود تا بواسطه این اتفاق، ایران که به برجام متعهد بوده بتواند تبادلات بانکی با کشورهای اروپایی را ادامه دهد. از اوایل شهریورماه که موضوع جایگزین سوئیفت از سوی اتحادیه اروپا اعلام شد، خیلی از کشورهای اروپایی نسبت به این موضوع ابهام داشتند و نمی‌دانستند که این جایگزینی تا چه حد می‌تواند جدی یا قابل اجرا باشد. حال با گذشت زمان خیلی از کشور‌ها برای پیوستن به شبه سوئیفت اعلام آمادگی کردند.
اخیراً نیز سوئیس از حضورش در سوئیفت اروپایی خبر داده است. ایوس روزیه سفیر سوئیس رسما اذعان داشت: این کشور به همراه دیگر کشور‌ها به سیستم موازی سوئیفت که به جای دلار با یورو کار خواهد کرد، می‌پیوندد و مشارکت خواهد داشت.
کشورهای ایتالیا، روسیه، فرانسه، آلمان و مابقی کشور‌ها هم شبه سوئیفت را قبول دارند و برای حضور در آن «نه» نیاوردند. برخی مقامات سیاسی کشورهای اروپایی هم از جایگزینی یورو به جای دلار استقبال کردند و آن را نشانه تقویت پول ملی‌شان می‌دانند.
برونو لومر وزیر دارایی فرانسه هم گفته است: متقاعد شده‌ام که پیامد بحران فعلی ایران، شانسی برای اروپاست که نهاد‌های مالی مستقل خود را توسعه دهد و اروپایی‌ها بتوانند با هر که دوست دارند، تجارت کنند و به واشنگتن ربطی ندارد که ما اجازه تجارت با ایران را داریم یا خیر.
هند هم از سوئیفت اروپایی استقبال کرده است چرا که می‌تواند در لیست خریداران نفت ایران بماند. رویترز به نقل از یک منبع مطلع هندی گفته است: با توجه به تلاش اروپا برای ایجاد نظام پرداخت مستقل از امریکا، هند قصد دارد از این امکان برای تبادلات مالی با ایران استفاده کند. پالایشگاه‌های هند سفارش ۹ میلیون بشکه نفت از ایران را برای ماه نوامبر داده‌اند.
سوئیفت یک شبکه مالی است که انتقال مقادیر بالای پول را بین کشور‌ها در سراسر جهان ممکن می‌سازد. مقر آن در بلژیک است، ولی هیأت مدیره آن شامل مقامات اجرایی بانک‌های امریکا هم می‌شود و قانون فدرال امریکا به آن‌ها اجازه می‌دهد علیه بانک‌های سراسر جهان عمل کنند. سوئیفت از بیشتر پیام‌های بین‌بانکی را حمایت می‌کند و بیش از ۱۱ هزار مؤسسه مالی در بیش از ۲۰۰ کشور را به هم متصل می‌سازد.
با تشدید تحریم‌ها علیه ایران، شبکه سوئیفت ایران در ابتدا از روز ۲۷ اسفند ۱۳۹۰ قطع شد. این امر پیوند بانک‌های ایرانی با شبکه مالی جهانی را قطع کرد، اما پس از برجام، در ۲۷ دی ۱۳۹۴ رسماً اعلام شد که تحریم سوئیفت از ایران برداشته شده است. حال مجدداً ارتباط ایران با شبکه بانکی جهان قطع شده و نگاه همه به تصویب FATF یا همان اقدام مالی مشترک در مجلس است. شاید یکی از دلایلی که باعث شده، شبه‌سوئیفت از سوی اتحادیه اروپا مطرح شود، درخواست شانزده سناتور امریکایی برای قطع دسترسی ایران به سوئیفت بوده است.
