به جز ترکیه باقی کشورهای اروپایی از ما نفت نمی خرند/عرضه نفت در بورس برای دومین بار پیاپی بدون مشتری ماند

هنگامی که آمریکا از برجام خارج شد ترامپ اعلام کرد که تحریم های نفتی ایران در مدت 180 روزه باز خواهند گشت. هدف این تحریم ها به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود. هر چند آمریکا در زمان اعلام شده نتوانست صادرات نفت ایران را به صفر برساند و هشت کشور را از تحریم های نفتی معاف کرد اما وزیر نفت در نشست خبری خود از نامساعد بودن شرایط صادرات و فروش نفت گفت.

به گزارش تابناک اقتصادی، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا هنگامی که در 18 اردیبهشت ماه سال جاری، آمریکا را از برجام خارج کرد وعده داد که تحریم های ایران در مدت 90 روزه و 180روزه باز خواهند گشت. تحریم هایی که به ترتیب از 16 مرداد و 14 آبان اجرایی شد. تحریم نفتی ایران در مدت 180 روزه گنجانده شده بود. یعنی از تاریخ 14 آبان 1397 هر گونه معامله با شرکت نفت ایران، شرکت ملی نفت کش ایران، شرکت بازرگانی نفت ایران (نیکو) و خریداری نفت، محصولات نفتی و محصولات پتروشیمی از ایران ممنوع شد. دونالد ترامپ با وضع این تحریم های نفتی به دنبال آن بود که فروش و صادرات نفت ایران را به منظور کاهش درآمدهای دولت ایران، به صفر برساند.

آمریکا علیرغم تمام تلاش های خود هرگز نتوانست فروش نفت ایران را در مهلت 180 روزه به صفر برساند و به همین دلیل در آبان ها اعلام کرد که هشت کشور چین، هند، کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، اسپانیا، یونان و ایتالیا از تحریم های نفتی ایران معاف هستند. برایان هوک، نماینده مخصوص آمریکا در امور ایران طی مصاحبه ای در مورخه 19 آبان ماه سال جاری اعلام کرد که ما در مورد اعمال حداکثر فشار اقتصادی بر ایران، بدون بالا رفتن قیمت نفت دقیق هستیم و این کار را با موفقیت انجام داده ایم. وی افزود: ما این راه را تا صفر کردن صادرات ایران ادامه می ‌دهیم. ما مصمم هستیم به حداکثر فشار بدون صدمه زدن به دوستان و متحدانمان برسیم و نمی‌ خواهیم قیمت نفت را بالا ببریم و به خوبی آن را سنجیده ایم.

روز 16 بهمن ماه 1397 بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت در نشست خبری ضمن اعلام این موضوع که  "من جنگ تحمیلی را هم درک کردم، اما این جنگ (تحریم) سخت ‌تر است، اما ما مرد ایستادگی هستیم" گفت: بعد از تحریم  فقط کشور ترکیه است که از جمع کشورهای اروپایی از ما نفت می ‌خرد و اروپایی ‌ها به هیچ عنوان نفت از ایران برداشت نمی‌کنند با این که دو کشور اروپایی (یونان و ایتالیا) عملاً مجوز خرید نفت از ایران را دارند و ما بارها با آنها تماس گرفته ‌ایم اما جواب تماس ما را نمی‌ دهند. وی افزود: عراقی ها ۱۱ میلیون نفت کرکوک را از طریق ایران سوآپ می کردند که بعد از تحریم، این عملیات هم قطع شد.

شایان ذکر است که یکی از راهکارهای دولت برای دور زدن تحریم های نفتی، عرضه نفت در بورس و کمک از بخش خصوصی جهت فروش نفت در بازارهای جهانی بود. روز گذشته مورخه 15 بهمن 1397 چهارمین عرضه نفت در بورس انجام شد و برای دومین بار پیاپی این عرضه بدون مشتری ماند. برخی کارشناسان انتقاداتی را پیرامون شرایط عرضه نفت در بورس عنوان کرده اند و همین شرایط را دلیل بدون مشتری ماندن نفت در بورس دانسته اند. زنگنه در نشست خبری خود پیرامون این قضایا گفت: من بارها اعلام کرده ‌ام هر کس می ‌‌تواند بورس نفت را عملیاتی کند جلو بیاید و ما هر هفته نفت را در بورس عرضه می ‌کنیم.

وزیر نفت افزود: وظیفه ما فقط صدور اطلاعیه است و اگر کسانی هستند که می‌گویند فلان بند از اطلاعیه را اگر اصلاح کنید شرایط بهبود پیدا می ‌کند خب بگویند و ما این کار را انجام می ‌دهیم تا شرایط بهبود پیدا کند. ما قطعاً با پررویی هر هفته نفت و میعانات گازی را در بورس عرضه می‌ کنیم. زنگنه ادامه داد: در مصوبه تلفیق درباره بودجه سال 98 آمده است که باید هر ماه نفت در بورس عرضه شود که به این قانون نیز در صورت تصویب عمل خواهیم کرد.

وزیر نفت تاکید کرد: مزیت بورس این است که نمی توان در بورس، نفت را  گرفت ولی پول را تحویل نداد. زنگنه ضمن اشاره به اینکه برخی می‌ گویند وزارت نفت عمداً مانع از فروش نفت در بورس می ‌شود که مقاومت مردم را در هم بشکند که البته ادعا اشتباهی است، گفت: حداکثر کاری که وزارت نفت می ‌توانست انجام دهد، این بود که اعلام کند خرید به صورت ریالی انجام شود. خرید به ‌صورت ریالی هم به معنی خروج سرمایه است اما سران سه قوه با این موضوع موافقت کرده و میزان عرضه را محدود کردند. پیشنهاد ما، ۱۰ میلیون بشکه بود ولی به علت مخالفت بانک مرکزی به همین دلیلی که بیان نمودم، با مجوز عرضه ۳ میلیون بشکه ای موافقت شد. زنگنه همچنین در صحبت های خود پیرامون عرضه بورس در نفت گفت: همین جا هم اعلام می ‌کنم شرکت‌ هایی که از طریق بورس خرید نفت می ‌کنند احتمال تحریم ‌شان در مقایسه با شرکت هایی که با مذاکره مستقیم از امور بین الملل خرید می کنند، به مراتب زیادتر است زیرا به راحتی شناسایی می ‌شوند بنابراین آنها باید هر سری به عنوان یک شرکت جدید ثبت کنند و در بورس حضور پیدا کنند و از ما نفت بخرند.

این شرایط نامساعد صادرات و فروش نفت در حالی است که دولت در لایحه بودجه سال 1398 میزان درآمدهای نفتی که با عنوان منابع حاصل از نفت و فرآورده های نفتی از آن یاد شده است را با رشد 40 درصدی نسبت به قانون بودجه سال 97 به 142 هزار میلیارد تومان رسانده است. باید گفت که اگر شرایط صادرات و فروش نفت به صورت وضعیت کنونی باشد، احتمالاً دولت در سال آینده با کاهش درآمدهای خود از ناحیه درآمدهای نفتی مواجه خواهد بود و این می تواند به کسری بودجه در سال 98 و عواقب ناشی از آن منجر شود.