کیفیت سالن‌های سینمای ایران هم‌تراز تلویزیون‌های قدیمی!

قیمت بلیت سینما در ایران در شرایطی به بیست هزار تومان رسیده که کیفیت پخش فیلم‌های سینمایی در اغلب سالن‌های سینما هم‌تراز با تلویزیون‌های قدیمی فول اچ دی است و فناوری‌های مرسوم در سینمای دنیا تنها در چند سالن سینما مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ وضعیتی که نیازمند توجه مسئولان سینمایی و نظارت جدی برای ارتقای استانداردهای کیفی نمایش فیلم در سالن‌های سینماست تا مردم مابه‌ازای رقم پرداختی، خدمات کیفی مناسب دریافت کنند.

«تابناک»، مهدی خرم دل؛ یکی از مهم‌ترین علل افت فروش سینمای ایران از دهه شصت تا دهه هشتاد، افت مستمر کیفیت نمایش فیلم‌ها در سالن‌های سینما بود که این اشکال بزرگ در دوره مدیریت حجت‌الله ایوبی رئیس اسبق سازمان سینمایی با سرمایه گذاری کلان برای جابجایی سالن‌های سینمای ایران از نگاتیو به دیجیتال تا حدودی رفع شد و از قضا، چنین اتفاقی در کنار افزایش شمار پردیس‌های سینمایی، یکباره زمینه رشد چشمگیر فروش سینمای ایران را رقم زد که این رشد گردش مالی سینما همچنان تداوم دارد.

دیجیتالی شدنِ سینمای ایران در عین حال با کیفیت مورد انتظار همراه نبود و از فناوریِ سطح بالا در این حوزه استفاده نشد. به طور خلاصه تکنولوژی مرسوم در سیستم‌های پخش سالن‌های سینما به دو سطح D-CINEMA و E-CINEMA تقسیم می‌شود که هر دو سطح با اینکه از صداى 2، 5.1، 6.1 و 7.1 كاناله پشتیبانی می‌کنند، در کیفیت پخش فاصله معناداری پیدا می‌کنند که تماشاگر بدون تخصص و صرفاً با تماشای دو فیلم در دو سانس پیاپی در این سالن‌ها می‌تواند به کیفیت متفاوتشان پی ببرد.

در سیستم‌های D-CINEMA که مخفف Digital cinema است و توسط کمپانی‌های نظیر Nikrad و Qube تولید می‌شود، کیفیت فیلم‌های سینمایی در دو سطح 4K و 2K بر روی پرده عریض سالن سینما به نمایش درمی‌آید که کیفیت نمایش فیلم در اغلب سالن‌های سینمای کشورهای توسعه یافته است که با سیستم صوتی هفت کاناله یک تجربه متفاوت را رقم می‌زند و باعث می‌شود، با مردم با وجود برخورداری از تلویزیون‌های 4K همچنان مشتری سینما بمانند.

در سیستم‌های E-CINEMA که مخفف Electronic Cinema است و توسط طیف وسیعی از کمپانی‌ها از جمله Doremi ،Dolby ،XDC ،Qube ،GDC ،Sony و... تولید می‌شود، کیفیت پخش فیلم در سطح تلویزیون‌های موسوم به وضوح بالا (HDTV) یا 1080P است که اگرچه برای تلویزیون خانگی کیفیت مناسبی است اما برای پرده عریض سینما، کیفیت بالایی محسوب نمی‌شود و کفِ استاندارد پخش است. این همان سیستم پخشی است که به صورت گسترده در گروهی از کشورها از جمله ایران رواج بیشتری دارد.

با توجه به آنکه دانش و توقع تماشاگران حرفه‌ایِ سینمای ایران نیز پایین نگه داشته شده، اساساً تماشاگر شناختی از اینکه سالن سینما با سیستم صوتی 7 کاناله و D-CINEMA یعنی 2K یا 4K پخش می‌شود یا همچون اغلب سالن‌های سینمای ایران از کیفیت 1080 و صدای 5 کاناله پشتیبانی می‌کند را ندارد؛ شناختی که اگر به وجود بیاید، قاعدتاً تماشاگر از میان سالن‌های سینما، سالنِ باکیفیت‌تر را انتخاب می‌کند و این انتخاب منجر به ترغیب سایر صاحبان سالن‌های سینما برای ارتقای کیفی سیستم پخششان می‌شود.

با این حال در اوضاع کنونی که اغلب تماشاگران حرفه‌ای سینمای ایران حتی در جریان این تفاوت ارائه محتوا نیستند، چرا باید صاحب یک مجموعه سینما با شمار قابل توجهی سالن سینما، زیرِ بار یک هزینه میلیاردی برود و سیستم‌های پخش سالن‌های خود را تا این حد ارتقا دهد؟ نکته قابل تأمل اینکه حتی سطح پخش D-CINEMA نیز در حال قدیمی شدن است و معدودی از سالن‌های سینما در ایران همچون دیگر کشورها در حال ارتقا به سیستم‌های پخش دیجیتال لیزری هستند.

در این سیستم‌های پخش تازه علاوه بر آنکه تولید خالص‌ترین رنگ و درخشان‌ترین تصاویر را رقم می‌زند و تجربه‌ بصری کاملاً متفاوت با نسل پیشین D-CINEMA و E-CINEMA را رقم می‌زند، عمر لامپ دستگاه پخش بالاتر است و از این منظر هزینه نگهداریِ آن در بلندمدت برای سالن‌های سینما کمتر است. با این حال، با توجه به هزینه بالاتر این سیستم‌های پخش که با توجه به وضعیت ارز، رقم قابل توجهی را شامل می‌شود، سالن‌های سینما گرایش چندانی برای تجهیز خود به این فناوری‌ها ندارند و تماشاگر ایرانی از سیستم قدیمی E-CINEMA باید استفاده کند.

در دورانی که برای جذب تماشاگر، سالن‌های سینما IMAX با آن پرده‌های عریض و فضای تأثیرگذار رو به گسترش است و تماشاگرِ ایرانی نیز آهسته آهسته به تلویزیون‌های 4K مجهز می‌شود، توقع اینکه همچنان فیلم را با کیفیت 1080p در اغلب سالن‌های سینمای کشورمان به نمایش داد و توقع داشت اغلب مردم تماشاگر سینما شود، خیال خامی است. واقعیت آن است تا زمانی که نتوان یک تجربه شگفت‌انگیز و غیرقابل تکرار را در سالن‌های سینما رقم زد، نباید انتظار داشت ده‌ها میلیون ایرانی که به سالن سینما نمی‌رود، مشتری سینما شوند.

برای یک سینمای قدرتمند به لحاظ اقتصادی، باید همه لوازم آن در کنار همدیگر قرار گیرد، چون اگر بهترین فیلم‌های روز دنیا را در سالن‌های باکیفیت پایین به نمایش درآورد، تماشاگر ترجیح می‌دهد صبر کرده و نسخه باکیفیت فیلم را روی تلویزیون 4K خود با صدای هفت کاناله تماشا کند و حظ بصری مورد انتظارش را در شرایط ایده‌آل ببرد. در عین حال، انتظار از متولیان سینمای ایران این است که سالن‌های سینما را وادارند در مقابل بلیت بیست هزار تومانی، کیفیت بالایی از پخش را ارائه کنند و کیفیت سالن‌های سینمای ایران هم‌تراز تلویزیون‌های قدیمی نباشد؛ هرچند بعید به نظر می‌رسد آنها وارد چنین دعوایی با سالن‌داران شوند.