طی سالهای اخیر در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان، دوچرخه به عنوان یکی از وسایل حمل و نقل روزمره جایگاه بالاتری یافته و میزان استفاده از آن رو به افزایش است. روندی افزایشی که نتیجه فعالیتهای گستردهای در این کشورهاست؛ از طراحی دوچرخه تا احداث مسیرهای ویژه و البته توجه به نکات ایمنی و آموزش ضروریات این مساله به شهروندان.
به گزارش «تابناک»، این در حالی است که در کشورمان هر روزه شاهد افزایش تعداد خودروها در سطح شهرها هستیم؛ خودروهایی که بسیاری شان فرسوده و آلاینده هستند و افزون بر این موارد، استفاده نامناسب از آنها (تک سرنشین بودن اغلب شان)، موجب شکل گیری معضلات و مشکلات دیگری مانند ترافیک سنگین و کمبود پارکینگ و حوادث و سوانح پرشمار رانندگی نیز میشود. حمل و نقلی پرهزینه که مصرف بالای سوخت و موارد دیگر را نیز به اشکالاتش میتوان افزود.
این در حالی است که برخی مسئولان و نهادهایی چون شهرداری، مدتهاست در شعارهایشان توجه به حمل و نقل عمومی و کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت و ترافیک را مطرح میکنند، در حالی که توجهی به نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی و اقدامات دیگر مانند به کارگیری ناوگان برقی یا به کارگیری تراموا یا حتی توسعه و تجهیز مترو از خود نشان نمیدهند و از دیرباز، کمبود قطارها و واگن های مترو و اتوبوس ها و حتی تاکسی، اخبار تکراری حوزه شهری در کشورمان محسوب میشوند.
وضعیتی که ظاهرا قرار نیست هرگز سامان بیابد و بی توجه به آن، مدتی است که دستور کاری جدید در شهرداری تهران پیگیری میشود؛ دستور کاری برای به کارگیری دوچرخه در حمل و نقل عمومی در پایتخت. اتفاقی که بر اساس برخی آمارها، چینی ها توانستهاند به مدد آن، در دو سال اخیر حدود ۳۰ درصد از ترافیک و آلودگی هوا در شهرهایشان بکاهند. دورنمایی که مسئولان شهرداری تهران سودای تحقق آن را در سر می پرورانند، بی آنکه به زیرساختهای این امر توجه کافی نشان داده و با اتکا به نظرات کارشناسان به هزینه منابع شهری در این مسیر مشغول شوند.
اتفاقی که با یک ابهام بزرگ عجین شده است. با ابهامی با نام «بیدود» که دوچرخه های نارنجی رنگی را شامل میشود که استفاده از آنها مستلزم نصب اپلیکیشنی با این نام و واریز ودیعه ۱۵۹ هزار تومانی است. ودیعهای که اگر به هردلیل خواستار پس گرفتنش باشید، لازم است بیست روز انتظار بکشید تا به حساب شما عودت داده شود، که در نوع خود عجیب و شبهه آفرین است. سامانه ای که ابهامات در خصوص آن زیاد و یافتن پاسخ آنها به دلیل عدم شفافیت، دشوار است.
درباره ابهاماتی سخن میگوییم که پشتیبانی تمام عیار شهرداری تهران از این سامانه کرایه دوچرخه با ایجاد ایستگاههای ویژه در سطح شهر، از جمله آنهاست. حمایتی که به رغم آن، نشستن پای درد دل شهروندان حکایت از دشواری های جدی در استفاده از این دوچرخه ها دارد چراکه تهران از فقدان مسیرهای اختصاصی و البته ایمن دوچرخه رنج می برد و از آن مهم تر، شرایط جغرافیایی شهر تهران موجب شده دوچرخه سواری برای مسیرهای محدود امکان پذیر باشد، آن هم نه با دوچرخه هایی سنگین و فاقد دنده که رکاب زنی با آنها کار هر کسی نیست.
مسائلی که موجب شکل گیری انتقاداتی در شورای شهر نیز شده و به عنوان مثال، رییس کمیسیون عمران و عمل ونقل شورای شهر تهران تاکید کرده مخالف اجرای طرحهای آزموده و شکست خوردهای از این دست است و استفاده از دوچرخه را تنها در مسیرهای کوتاه، داخل محلات و یا مسیرهای ایمن و متصل به ایستگاههای حمل و نقل حمل و نقل عمومی قابل اجرا میداند. رویکردهایی که مد نظر شهرداری تهران نیست، درست همان گونه که توجه به ناوگان حمل و نقل عمومی و تکیه بر استفاده از ناوگان پاک مانند اتوبوس های برقی و مترو در دستور کار شهرداری قرار نگرفته است.
نکاتی که محمد علیخانی در تکمیل آنها به «تابناک» میگوید: هیچ فردی مخالف استفاده از دوچرخه نیست اما متأسفانه برخی افراد که ممکن است دارای انگیزههای اقتصادی و منافع مالی در اجرای برخی طرحها باشند، بدون توجه به سابقه و علل شکست طرحهایی مانند خرید فلهای دوچرخه، ایجاد ایستگاهها و مسیرهای غیراصولی و ناقص، بار دیگر اصرار به تکرار اشتباهات گذشته دارند، طوری که اگر فردی هم نظر کارشناسی ارائه دهد، او را به مخالفت با دوچرخه متهم میکنند و با دادن اطلاعات غلط به بعضی از فعالان محیط زیست و... علیه کارشناسان این حوزه و مخالفین هدر دادن منابع مالی شهر جوسازی میکنند.
وی در ادامه با بیان اینکه بنده تنها با هدر دادن منابع مالی مردم در طرحهای هزینه بر و مقطعی مخالف هستم، میافزاید: به نظرم با توجه به شرایط شهر تهران، در این شهر میتوان برای مسیرهای کوتاه، داخل محلات و برای رسیدن به ایستگاههای حمل و نقل عمومی (مترو و اتوبوس) از دوچرخه استفاده کرد. افزون بر اینها، میتوان دوچرخه را به منظور ورزش کردن و حفظ سلامت نیز مورد استفاده قرار داد که لازمه آن تدارک زیرساخت های مورد نیاز در بوستان ها است، مانند آنچه در بوستان چیتگر تدارک دیده شده است، نه در سطح معابر شهری که خطرهای فراوانی در کمین دوچرخه سواران نشسته است.
خطراتی که رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران ابراز تعجب میکند چگونه بی توجه به آنها، برخی مردم را به دوچرخه سواری در خیابان های ناایمن تشویق میکنند و میگوید: موضوع مهم این است که تا زمانی که زیرساختها و مسیرهای کارشناسی شده و ایمن بوجود نیامده است کشاندن شهروندان به خیابانهای شهر و در میان خودروهای پرخطر برای دوچرخه سواری خطرآفرین است و در صورت بروز حادثه مسببین مسئولیت خواهند داشت.