چرا ایران به نشست جی 20 دعوت نمی شود؟ تاثیر این نشست بر اقتصاد ایران چیست؟

نشست گروه ۲۰ از روز جمعه مورخه ۷ تیر ماه ۱۳۹۸ در اوزاکای ژاپن آغاز شد. در این نشست که ۱۹ کشور دنیا به همراه اتحادیه اروپا در آن حضور داشتند روابط با ایران یکی از محور‌های اصلی مذاکرات آن بود. این نشست امروز مورخه ۸ تیر ماه ۱۳۹۸ به پایان رسید و ریاست دوره بعدی آن به عربستان سعودی رسید و این کشور میزبان سران کشور‌های گروه ۲۰ در سال ۲۰۲۰ خواهد بود. تصمیمات اتخاذ شده در این نشست، مستقیم و غیرمستقیم می‌تواند بر روی اقتصاد ایران تاثیرگذار باشد.

به گزارش تابناک اقتصادی، این روز‌ها یکی از مهمترین نشست‌های جهان در شهر اوزاکای ژاپن در حال برگزاری است. نشستی که موسوم به نشست گروه (جی) ۲۰ می‌باشد و ۱۹ کشور دنیا به همراه اتحادیه اروپا در آن شرکت دارند. این نشست برای ایران نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است چرا که یکی از محور‌های اصلی مذاکرات این دوره، روابط با ایران و مسائل مربوط به آن می‌باشد. قبل از مرور آنچه تاکنون پیرامون نشست سال ۲۰۱۹ گروه ۲۰ در ژاپن اتفاق افتاده است و تاثیر این اتفاقات بر اقتصاد ایران، در ابتدا با این گروه و اهداف آن بیشتر آشنا خواهیم شد.  

 

گروه ۲۰ چیست؟

هر ساله نشستی با حضور رهبران بیست کشور دنیا که دارای بزرگترین و سریعترین اقتصاد در حال رشد دنیا می‌باشند تشکیل می‌شود که به اختصار جی ۲۰ نامیده می‌شود. اعضای گروه ۲۰ در مجموع ۸۵ درصد تولید ناخالص داخلی دنیا و دو سوم جمعیت جهان را در بر می‌گیرند. این گروه دبیرخانه دائمی ندارد و هر ساله در ماه دسامبر یکی از اعضا گروه ۲۰ به صورت چرخشی ریاست آن را برعهده می‌گیرد که در سال جاری میلادی ژاپن مسئول برگزاری این نشست بود. در ابتدا نشست‌های گروه ۲۰ تنها با حضور وزیران اقتصاد و روسای بانک مرکزی تشکیل می‌شد، اما پس از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ و ورشکستگی بانک‌ها و بالا رفتن آمار بیکاری و رکود دستمزدها، گروه ۲۰ نشستی اضطراری را با حضور روسای جمهور و نخست وزیران تشکیل داد. از سال ۲۰۰۸ به بعد، مسئولان ارشد کشور‌ها در جلسه سالانه این گروه شرکت می‌کنند.

اعضای اصلی گروه ۲۰ عبارتند از: آرژانتین، استرالیا، برزیل، کانادا، چین، فرانسه، آلمان، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، روسیه، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، ترکیه، بریتانیا، آمریکا و اتحادیه اروپا. اعضای گروه ۲۰ می‌توانند کشوری را هم که عضو این گروه نیست به نشست دعوت کنند و اسپانیا همیشه به نشست‌های گروه ۲۰ دعوت می‌شود.

اهداف این نشست‌های گروه ۲۰ چیست؟

در نشست گروه ۲۰، رهبران کشور‌ها در خصوص مهمترین مسائل اقتصادی و مالی روز دنیا با یکدیگر تبادل نظر می‌کنند و تلاش دارند تا برنامه‌های خود را با یکدیگر هماهنگ کنند.

چرا ایران هرگز در نشست جی ۲۰ حضور نداشته است؟

شاید برای بسیاری این پرسش مطرح باشد که چرا کشورهایی، چون عربستان و ترکیه در این نشست حضور دارند و عضو گروه ۲۰ می‌باشند، اما ایران در این نشست به عنوان یک عضو و یا حتی میهمان حضور ندارد؟

بررسی را از عضویت ایران در این گروه آغاز می‌کنیم. بیشتر اعضای این گروه تمایل چندانی به حضور یک عضو جدید در این گروه ندارند. اعضای این گروه بیشتر تمایل دارند که عضویت در این گروه به صورت انحصاری در اختیار آن‌ها قرار داشته باشد و اعضا می‌دانند که اگر در‌های این گروه برای عضویت بر روی سایر کشور‌ها باز شود، شاید بسیاری از کشور‌ها تمایل داشته باشند تا در آن عضویت پیدا کنند و این باعث خواهد شد که گروه ۲۰ با چالش‌های جدیدی رو به رو شود. البته باید گفت که این گروه یک سازمان بین المللی محسوب نمی‌شود و حتی توافق‌های درون این گروه نیز برای اعضای آن، موضوع الزام آوری نمی‌تواند باشد، اما فواید وجود چنین گروهی برای اعضای آن شاید یکی از دلایل ادامه حیات این گروه است.

در مورد دعوت ایران به عنوان یک کشور میهمان جهت حضور در نشست‌های سالانه این گروه هم باید گفت که امسال طبق ادعای یک روزنامه ژاپنی یکی از اهداف سفر شینزو آبه به ایران دعوت از حسن روحانی برای حضور در نشست گروه ۲۰ بود که این اتفاق به هر علتی رخ نداد. شاید دلیل عمده عدم دعوت ایران به گروه ۲۰ به عنوان میهمان در تمام طول این سال ها، تحریم‌های ظالمانه کشور‌هایی مثل آمریکا و اتحادیه اروپا به منظور به انزوا کشاندن ایران بوده است. این در حالی است که در سال‌های اخیر کشور‌هایی مانند نیجریه، موریتانی، بنین و ... که اقتصاد بسیار کوچکتری از ایران داشته اند به عنوان میهمان به نشست‌های سالانه این گروه دعوت شده اند.

به هر صورت، این عدم عضویت و عدم دعوت از ایران برای نشست‌های سالانه این گروه در حالی است که در برخی اوقات ایران یکی از محور‌های اصلی گفتگو‌های سالانه اعضای این گروه بوده است.

ایران، یکی از محور‌های اصلی مذاکرات گروه ۲۰ در سال جاری

در سال جاری، این نشست از مورخه ۷ تیر ماه در شهر اوزاکای ژاپن آغاز شده است و قرار است این نشست دو روز به طول بیانجامد. مسائل تجاری از جمله جنگ تجاری آمریکا و چین، پدیده تغییرات اقلیمی و بحران در روابط با ایران محور‌های اصلی مذاکرات این دوره نشست جی ۲۰ عنوان شده است.

تاثیرات نشست جی ۲۰ بر اقتصاد ایران

همان گونه که ملاحظه شد از سه محور اصلی مذاکرات این دوره نشست گروه ۲۰ دو محور یعنی مسائل تجاری و روابط با ایران می‌تواند بر اقتصاد ایران تاثیرگذار باشد. البته قبل از بررسی این دو مورد باید گفت: شاید اولین تاثیر نشست سالانه گروه ۲۰ بر اقتصاد ایران به کاهش قیمت نفت در آستانه این نشست بازگردد. هر چند که صادرات و درآمد‌های نفتی ایران تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا کاهش یافته است، اما باز هم این کاهش قیمت نفت می‌تواند بر روی اقتصاد ایران تاثیرگذار باشد. کارشناسان بازار نفت معتقد بودند که ابهام در مورد نتایج نشست گروه ۲۰ در ژاپن باعث کاهش قیمت نفت شد.

همان گونه که گفته شد یکی دیگر از مواردی که در این نشست می‌توانست بر روی اقتصاد ایران تاثیرگذار باشد، گفتگو در مورد مسائل تجاری از جمله جنگ تجاری آمریکا و چین بود. روسای جمهوری آمریکا و چین بعد از گذشت هفت ماه امروز در مورخه ۸ تیر ماه ۱۳۹۸ با یکدیگر دیدار کردند. موضوع این نشست حول محور خاتمه دادن به جنگ تجاری بین دو کشور می‌چرخید. در این نشست دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین توافق کردند که برای پایان دادن به جنگ تعرفه‌ها مذاکرات بین دو کشور را از سر بگیرند. این موضوع می‌تواند بر چشم انداز رشد اقتصادی جهان تاثیر مثبتی داشته باشد در نتیجه تقاضا برای خرید نفت را افزایش داده و قیمت آن را تحت تاثیر قرار دهد که باز هم این موضوع می‌تواند بر روی درآمد‌های نفتی ایران حتی در شرایط تحریم تاثیرگذار باشد. شایان ذکر است در این نشست دو جانبه آقای ترامپ گفته است که شرکت‌های آمریکایی خواهند توانست همچنان محصولات خود را به شرکت چینی هواوی بفروشند. به گفته کارشناسان، این امتیاز بزرگی برای چین محسوب می‌شود. پیشتر آمریکا شرکت هواوی را مورد تحریم‌های خود قرار داده بود که این موضوع ضربه سنگینی را بر این شرکت وارد کرده بود.

گفتنی است روابط با ایران نیز علاوه بر اینکه یکی از محور‌های اصلی مذاکرات این نشست بود، یکی از موضوعات اصلی دیدار‌ها و گفتگو‌های ترامپ با رهبران جهان در ژاپن نیز اعلام شده بود. وی بعد از دیدار روز جمعه خود با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه این دیدار را بسیار بسیار خوب توصیف کرد و این در حالی بود که تا پیش از این دو کشور بر سر ایران اختلاف نظر‌هایی را با یکدیگر داشتند. رئیس جمهور آمریکا همچنین در دیدار خود با مرکل صدر اعظم آلمان از وی درخواست کرد تا در اعمال فشار حداکثری علیه ایران به آمریکا ملحق شود. همچنین یکی از محور‌های صحبت‌های مودی نخست وزیر هند با ترامپ، ایران بود.

شایان ذکر است که امروز مورخه ۸ تیر ماه ۱۳۹۸ نشست سران جی ۲۰ به پایان رسید و قرار شد تا سال آینده این نشست به میزبانی عربستان برگزار شود.