تنش ها میان تهران و واشنگتن روز به روز در حال فزونی است و ترامپ رئیس جمهوری آمریکا هر روز پرده جدیدی از عمق خصومت و دشمنی اش را با ملت ایران به نمایش می گذارد. البته در این میان آنچه غیر قابل کتمان است، تعارض درونی در سیاست خارجی آمریکاست. این تعارض به نوعی منعکس کننده اختلاف نظر ها و شکاف ها در درون هیات حاکمه آمریکاست. به این شکل که از یک سو مدعی مذاکره و تنش زدایی با ایران هستند و از طرف دیگر حلقه فشارهای اقتصادی را بر اقتصاد و تجارت کشورمان تنگ تر می کنند. این سیاست در وهله اول نشانه خام اندیشی و برداشت سطحی و روبنایی ترامپ از جهان سیاست و ماهیت قدرت و سیاست در ایران است. ترامپ با یک نگاه ساده اندیشانه اقتصادی تصور می کرد که می تواند با اعمال زور اقتصادی خواسته های خود را به طرف مقابل اش بقبولاند. این در حالی است که ماهیت سیاست و امر سیاسی به کل متفاوت از اقتصاد است. در سیاست صرفا بازیگران براساس رویکرد هزینه- فایده تصمیم گیری نمی کنند. مساله پرستیژ، احترام متقابل و شان و منزلت نقشی محوری در سپهر سیاسی دارد.
صدرات دو و نیم ساله ترامپ در کاخ سفید گویای این واقعیت بزرگ است که رئیس جمهوری آمریکا از دنیای سیاست و پیچیدگی ها و راز و رمزهای نفهته در آن به کل دور است و اساسا زبان سیاست را تشخیص نمی دهد. تاکنون هیچ پروژه بزرگ سیاسی از سوی ترامپ به نتیجه ممکن و مثبت نرسیده است. مذاکرات با کره شمالی که رئیس جمهوری آمریکا بسیار به آن مفتخر بود؛ امروز در هاله ای بزرگ از ابهام قرار دارد و هیچ نشانی دال بر تعدیل مواضع کره شمالی و توافقات رسمی دو کشور نیست. در سایر موضوعات مهم جهانی از اجلاس آب و هوایی تا معاهدات تجاری آمریکا با اروپا، چین و حوزه نفتا، درگیری و مناقشه میان واشنگتن با متحدان تجاری اش تداوم دارد. ریشه این رفتار به این امر بر می گردد که رئیس جمهوری آمریکا به اشتباه تصور دارد که قدرت حرف اول و آخر را در سیاست می زند. در دکترین ترامپ، آمریکا بزرگترین قدرت سیاسی جهان است و ظرفیت این را دارد که سیاست ها و استراتژی های مطابق میل خود را در سیاست جهانی راهبری و پیگیری کند. اما نکته در اینجاست که قدرت یکسویه قضیه است و در برابر آن مقاومت نهفته است. از منظری قدرت همزاد خود، مقاومت را پدید می آورد. امروز این عناصر مقاومت را در برابر سیاست های جاه طلبانه ترامپ تقریبا در هر چهار گوشه عالم شاهد هستیم. بی دلیل نیست که سران اروپایی به صراحت و حتی در دکترین امنیتی شان، ترامپ را یکی از تهدید های اصلی نظم و همگرایی اروپایی ذکر کرده اند.
امر مهم دیگر این است که قدرت زمانی اثر بخش است که استفاده ای عریان از آن صورت نگرفته باشد. مفهوم بازدارندگی ناظر به همین تعریف از قدرت است. وقتی بازیگران سیاسی دست به ابزارهای قدرت شان اعم از نظامی، اقتصادی و تجاری می زنند، دیگر آن موقع، ابزارهای قدرت، اثر بخشی و اعتبار لازم شان را از دست می دهند. این مسئله درست در مساله تحریم های آمریکا علیه ایران صادق است. در طی دو سال اخیر، واژه تحریم و فشار پرکاربردترین کلمه در زبان گفتمانی ترامپ بوده و می توان گفت که شدید ترین نوع تحریم ها هم علیه کشورمان طی چهار دهه اخیر در همین دوره ترامپ صورت گرفت. اعمال یک چنین نظام تحریمی گسترده، مشروعیت تحریم ها و اثر بخشی آن را به عنوان ابزار سیاسی از دست مداده است. از سوی دیگر روی آوری به ابزار تحریم خود نشان از استیصال ترامپ دارد که با ناامیدی از موفقیت راهبردش دوباره به سمت ابزار فشار می رود تا شاید از این طریق به اهداف اش نائل شود. بی گمان تحریم های اخیر ترامپ که نهاد رهبری را هدف قرار داده، اثری جزء بی اعتباری بیشتر ترامپ در صحنه سیاسی داخل آمریکا و جهان نخواهد داشت. رئیس جمهوری آمریکا هنوز متوجه این امر نشده که پایه قدرت و اعتبار نهاد رهبری در عناصر معنوی و پشتوانه های مردمی است. واقعا جای تعجب است که اساسا چگونه این نهاد قابل تحریم است. به نظر می اید حرکت اخیر ترامپ اوج ناامیدی اش از به نتیجه رسیدن راهبرد فشار حداکثری است. رویکردی که برخلاف انتظار ترامپ، نتیجه حداقلی برایش رقم زده است. از این جهت ترامپ دیگر اخرین برگ اش را رو کرده و دست به نوعی انتحار سیاسی زده که بی تردید پیامدی جزء فروپاشی و پایان عمر سیاسی اش در بر نخواهد داشت.
