حذف صفر از پول ملی این روزها به یکی از پربحت‌ترین طرح‌های اقتصادی تبدیل شده که نظرات موافق و مخالف زیادی دارد، اما مهم‌ترین موضوع، توجه به آثار مثبت و منفی این طرح بر اقتصاد کشور است.
به گزارش ایسنا، افزایش تورم در ایران در دهه‌های اخیر سبب شده تا در طول این سال‌ها صفرهای بیشتری در مقابل قیمت کالاها قرار گیرد و همین امر وجهه پول ملی ایران در دنیا را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
طرح حذف صفر از پول ملی ایران اولین بار نیست که توسط بانک مرکزی مطرح می‌شود، اما این بار صورت واقعی‌تری به خود گرفته و اکنون هیات دولت طرح پیشنهادی بانک مرکزی را تصویب کرده و به صورت لایحه به مجلس شورای اسلامی فرستاده تا در صورت تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان اقدامات اجرایی آن انجام شود.
بر اساس طرح بانک مرکزی قرار است با حذف چهار صفر از پول ملی ایران، هر ۱۰۰۰۰ ریال فعلی برابر با یک تومان جدید شده و هر تومان برابر با ۱۰۰ ریال جدید؛ به عبارت دیگر تومان واحد رسمی پول ایران شده و ریال پول خرد ایران می‌شود که هر ۱۰۰ ریال برابر با یک تومان خواهد بود.
با تصویب این طرح در دولت، کارشناسان به بررسی نقاط مثبت و منفی اجرای آن پرداختند و نظرات موافق و مخالف زیادی درباره آن مطرح شد؛ اما در این باره باید منتظر نظر مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان ماند تا اجرای این طرح که به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی حداقل دو سال زمان می‌برد، آغاز شود.
چرا صفرها باید حذف شوند؟
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی درباره چرایی لزوم اجرای سیاست حذف چهار صفر از پول ملی در شرایط فعلی اقتصاد، گفته است: الان کسی اصلا ریال نمی‌گوید؛ چرا اصرار داریم واحدی که هیچ‌کس اسمش را اعلام نمی‌کند، واحد پول ملی باشد؟ این طرح اصلا هزینه چند هزار میلیاردی ندارد، اما الان هزینه تولید ۵۰۰ تومانی ۸۸۰ تومان است و این موضوع مشکل ایجاد می‌کند.
به گفته وی، حرف چهار صفر از پول ملی حسابرسی را ساده‌تر کرده و هزینه چاپ پول را نیز کاهش می‌دهد.
حذف صفر از پول ملی، طرحی نیست که تنها در ایران مطرح شده باشد، بلکه کشورهایی چون برزیل، ترکیه و ... نیز اقدام به اجرای این طرح کرده‌اند و بعضا این طرح موفق یا ناموفق بوده است.
نقاط قوت
پیش از هرگونه اظهارنظر درباره این طرح باید دید که این طرح چه تاثیرات مثبتی می‌تواند بر اقتصاد کشور بگذارد؟
البته باید این را بدانیم که با حذف صفر هیچ اتفاق ملموسی در متغیرهای اقتصادی کشور رخ نمی‌دهد و در حقیقت این کار فقط امری حسابداری محسوب می‌شود، بنابراین از طرح حذف صفر از پول ملی نمی‌توان بیش‌از اندازه انتظار داشت و نباید تصور شود که با این کار همه مشکلات اقتصادی رفع می‌شود.
اما حذف صفر از پول ملی می‌تواند باعث سهولت در مبادلات مردم شود، البته این در صورتی است که این طرح به خوبی عملیاتی شود.
یکی از دیگر نقاط قوت حذف صفر از پول ملی، ایجاد بار روانی برای نقل و انتقال پول است؛ مردم در صحبت‌ها و معاملات تجاری محاوره‌ای بیشتر از واژه تومان استفاده می‌کنند، اما در نوشتار اعداد و ارقام صورت‌های مالی از ریال استفاده می‌شود و همین موضوع باعث ایجاد مشکلاتی شده است که این طرح می‌تواند آن را از بین ببرد.
از سوی دیگر، از اثرات مثبت این اقدام، چرخش نقدینگی و کاهش میزان چاپ پول است، تجربه کشوری مثل ترکیه در این مورد مثبت است، اما به این بستگی دارد که بعد از این چقدر بتوانیم تورم را کنترل و ارزش پول ملی را حفظ کنیم.
نقاط ضعف
حذف صفر از پول ملی کشور به‌زعم برخی کارشناسان اقتصادی نتیجه مثبتی ندارد، بلکه بیشتر منجر به افزایش هزینه برای جایگزینی اسکناس‌ها می‌شود؛ در واقع برای جایگزینی اسکناس‌های موجود با اسکناس‌های جدید، هزینه زیادی صرف می‌شود که به جامعه تحمیل خواهد شد.
اگر بخواهیم چهار صفر از پول ملی را حذف کنیم، کل اسکناس و سکه‌های رایج در کشور باید از دور خارج شوند و اسکناس جدیدی را جایگزین کنیم که موضوع امحا کردن این‌ها و چاپ جدید با توجه به شرایط موجود، هزینه‌های قابل ملاحظه‌ای دارد، البته در شرایط فعلی که بیش از ۸۵ درصد نقل‌وانتقالات مالی در داخل کشور به وسیله سیستم‌های الکترونیکی انجام می‌شود، کمتر نیاز به اسکناس است و این امر می‌تواند تا حدودی هزینه‌ها را کاهش دهد.
برخی کارشناسان نیز می‌گویند که در شرایط فعلی، اجرای این طرح درست نیست و می‌تواند بار دیگر منجر به افزایش تورم شود.
از سوی دیگر، حذف چهار صفر از پول ملی به تقویت پول ملی منجر نمی‌شود، چراکه افزایش ارزش پول ملی به ساختار و تولید اقتصاد و اشتغال مربوط می‌شود.
البته همتی گفته بود که اجرای این طرح هزینه میلیاردی ندارد، اما ضروری است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی، در بررسی این لایحه، برآورد هزینه‌های این طرح را از دولت بخواهند که این هزینه‌ها شامل چاپ اسکناس و ضرب سکه‌های جدید، تغییرات نرم‌افزاری در کلیه سیستم‌های بانکی و حسابداری که هم دولت و هم هر فعال بخش خصوصی که سیستم مالی دارد، خواهد شد.
