کارشناسان اقتصادی اگر بخواهند وضعیت یک اقتصاد را بررسی کنند، عمدتاً در نگاه اول به سراغ سه نرخ بسیار مهم میروند. این سه نرخ بسیار مهم در اقتصاد عبارتند از: نرخ تورم که به عنوان سیاسیترین نرخ اقتصادی شناخته میشود، نرخ بیکاری و نرخ رشد اقتصادی که به نوعی نشان دهنده سرعت پیشرفت یک کشور میباشد.
به گزارش «
تابناک اقتصادی»؛ در اردیبهشت ماه سال گذشته و با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریمهای ظالمانه این کشور علیه ایران در مدت ۹۰ روزه و ۱۸۰ روزه، اوضاع اقتصادی ایران تا حدودی بر هم ریخت. اقتصادی که به واردات مواد اولیه و واسطهای وابسته بود تا چرخ تولیدش بچرخد و به صادرات نفت وابسته بود تا درآمدهای ارزی کسب کند و امورات دولت بگذرد، یکباره درهای بین المللی را بر روی خود بسته دید. بسته شدن درهای بین المللی بر روی ایران و مسدود شدن شاهراههای ورود ارز به کشور موجب شد تا قیمت دلار جهش بلندی را تجربه نماید و شرایط به مراتب سختتر از گذشته گردد. به هر صورت، هر آنچه بود دولت سال ۱۳۹۷ را پشت سر گذاشت و با آغاز سال ۱۳۹۸ رهبر انقلاب در سخنان آغازین سال مساله اصلی کشور را مساله اقتصاد عنوان و سال جاری را سال رونق تولید نامگذاری کرد.
هم اکنون نه ماه از سال رونق تولید گذشته است و کمتر از سه ماه دیگر به پایان این سال باقی مانده است. حالا پرسش این است که اوضاع اقتصاد ایران و سه نرخ مهم اقتصادی در این مدت چگونه بوده است؟
در ابتدا بررسی را از نرخ تورم آغاز میکنیم.
نرخ تورم در فروردین ماه سال جاری در ادامه روند صعودی خود که از اردیبهشت ماه ۹۷ آغاز کرده بود به ۳۰.۶ درصد رسید. روند صعودی این نرخ در پنج ماه بعدی سال جاری نیز تداوم یافت و در شهریور ماه ۱۳۹۸ به قله ۴۲.۷ درصدی رسید. با آغاز فصل پاییز سرانجام این نرخ بعد از ۱۷ ماه صعود، روندی نزولی به خود گرفت و در مهرماه سال جاری به ۴۲ درصد کاهش یافت. در آبان و آذر ماه سال جاری دوباره روند نزولی نرخ تورم ادامه یافت و به ترتیب به ۴۱.۱ درصد و ۴۰ درصد کاهش یافت. هر چند نرخ تورم ۴۰ درصد، هنوز هم نرخ بسیار بالایی است، باید توجه داشت که روند کاهشی نرخ تورم از مهرماه آغاز شده و امید است دولت با تدابیری که اندیشیده است این نرخ باز هم در ماههای پایانی سال ۹۸ کاهش یابد.
نرخ
رشد اقتصادی که به نوعی بیانگر سرعت پیشرفت اقتصادی کشور میباشد نیز در شرایط امیدوارکننده تری در مقایسه با سال گذشته قرار گرفته است. هر چند به دلیل تحریمهای شدید علیه صادرات نفت کشورمان نرخ رشد اقتصادی با نفت احتمالاً دارای شرایط خوبی نیست، نرخ رشد اقتصادی بدون نفت طبق یادداشت اینستاگرامی عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی به ۰.۵ درصد رسیده است. همچنین طبق آنچه رئیس کل بانک مرکزی در یادداشت اینستاگرامیش مطرح کرده است، در سه ماهه دوم شاهد رشد اقتصادی ۹.۵ درصدی بخش کشاورزی، رشد ۰.۴ درصدی گروه صنعت و معدن و رشد منفی ۱.۴ درصدی خدمات بوده ایم.
نرخ
بیکاری نیز طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران که مربوط به فصل پاییز سال جاری میباشد کاهش یافته است. تعداد جمعیت بیکاران کشور در پاییز ۱۳۹۸، دو میلیون و ۸۹۲ هزار و ۷۲۶ نفر گزارش شده که این تعداد در مقایسه با پاییز ۱۳۹۷ کاهشی ۳۲۴ هزار و ۳۴۹ نفری را تجربه نموده است. با این کاهش جمعیت بیکاران، نرخ بیکاری نیز از ۱۱.۸ درصد در پاییز ۱۳۹۷ به ۱۰.۶ درصد در پاییز ۱۳۹۸ کاهش یافته است.
به هر صورت همان گونه که ملاحظه میگردد اوضاع اقتصاد ایران زیر شدیدترین تحریمهای آمریکا رو به بهبود است، اما این روند بهبودی نمیتواند کافی باشد و دولت باید تلاش کند تا در راستای رسیدن به رشد اقتصادی بیشتر، نرخ بیکاری و نرخ تورم کمتر موانع موجود بر سر راه تولید را کاهش دهد.
مشخصاً بر اساس آخرین گزارش پایش محیط کسب و کار که توسط اتاق بازرگانی ایران منتشر شده و مربوط به تابستان سال جاری میباشد، سه مانع غیرقابل پیش بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات، دشواری تامین مالی از بانکها و بی ثباتی سیاست ها، قوانین و مقررات و رویههای اجرایی ناظر بر کسب و کارها جز مهمترین موانع موجود بر سر راه تولید و فعالان اقتصادی میباشد که دولت برای رفع آنها باید چاره اندیشی کند. این سه مانع، در بهار ۹۸ نیز جز سه مانع اول بر سر راه کسب و کارها و تولید کشور مطرح بوده اند.
لزوم توجه به کار جهادی و اقتصاد مقاومتی
آنچه مهم و نیازمند توجه ویژه دولتمردان و تیم اقتصادی دولت است، تقویت اقتصاد مقاومتی بیش از گذشته است، به گونه ای که در این مسیر با مقاوم سازی اقتصاد، بستر مناسب تری برای تولید داخلی فراهم شود تا شاهد رونق اقتصاد ملی و کاهش تبعات تحریم های اقتصادی خصمانه آمریکا باشیم.
در شرایط حساس کنونی که دشمنان ملت ایران به دنبال فروپاشی اقتصاد ایران هستند، لزوم توجه به کار جهادی و اقتصاد مقاومتی بیش از پیش احساس می شود و آن گونه که
رهبر انقلاب تاکید کرده اند:
«کار باید جهادی باشد؛ کارِ فوقالعاده باید در کشور انجام بگیرد تا رونق تولید به وجود بیاید؛ اگر رونق تولید به وجود آمد، این خود یکی از ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی است. وقتی اقتصاد مقاومتی [محقّق] شد، معنایش این است که جامعه نگران این نخواهد بود که فلان اراذل آمریکایی یا صهیونیستی یا غیره چه تصمیمی دربارهی نفت ما میگیرد یا دربارهی اقتصاد ما میگیرد یا مواردی مانند اینها.» بایستی در این مسیر، همه مسئولان و مردم، همت و تلاش مضاعف داشته باشند.