به گزارش «تابناک» به نقل از «همشهری»، هیچیک از مراجع بزرگ تقلید معامله در بورس را به منزله قمار تلقی نکردهاند. معامله در بورس به ابزار یا اوراق بهاداری که مورد معامله قرار میگیرد بر میگردد. اگر اوراق بهادار از نوع اوراق مشارکت، سهام، اجاره و امثال اینها باشد از نظر فقها قابلقبول بوده و مشکلی ندارد اما درصورتی که از نوع اوراق قرضه باشد، همه مراجع به اتفاق بهدلیل ربوی بودن آن را ممنوع میدانند.
مراجع عقیده دارند، بورس فی نفسه مشکلی ندارد، اما از دیدگاه علما آنچه در بورس معامله میشود مهم است. اگر آن ابزار یا اوراق مالی مشروع باشد معاملات مترتب بر آن و بازار هم مشروع خواهد بود اما اگر اوراق مالی مانند اوراق قرضه ربوی یا قماری باشد در نتیجه معاملات روی آن هم ربوی و قماری خواهد بود و بازار آن هم مشکل شرعی خواهد داشت.
در این فضا باید دقت کرد که در بازار سرمایه مورد تأیید اسلام تنها اوراق بهاداری مورد معامله قرار میگیرد که حکایت از یک دارایی واقعی میکنند مانند سهام، اوراق مشارکت یا اجاره که پشت اینگونه اوراق داراییهای واقعی مانند سهم کارخانه وجود دارد و وقتی سهام کارخانه خرید و فروش میشود این سهام در حقیقت سند مشاع آن کارخانه است و در واقع هر سهم بهمعنای مالکیت مشاع خریدار بر بخشی از این کارخانه است.
بنابراین وقتی میگوییم که سهام کارخانه در بازار بورس خرید و فروش میشود یعنی آنکه سندهای آن کارخانه خرید و فروش میشود یا در اوراق مشارکت، سند مشاع پروژهای که در حال احداث است بین صاحبان این اوراق خرید و فروش میشود. بنابراین خرید و فروش اوراق بهادار مورد تأیید اسلام بهمعنای خرید و فروش یکسری از داراییهای با بازده مانند کارخانه یا پروژه در حال احداث است؛ گرچه ممکن است قیمت این داراییها در آینده تغییر پیدا کرده و قیمت سهام افزایش یا کاهش یابد.
ممکن است فردی که دارای سهام است پیشبینی کاهش یا افزایش قیمت سهام را کرده و خرید و فروش صورت گیرد و در آینده یا با افزایش قیمت یا با کاهش روبهرو شود یابد که به این امر قمار گفته نمیشود.
درست است که در آینده با کاهش یا افزایش قیمت یک طرف معامله سود یا زیان میبیند اما در خرید و فروش هر دارایی واقعی نیز این موضوع مصداق دارد. قمار در داراییهایی است که داراییهای واقعی پشت ابزار مالی نیست و دو طرف براساس شاخصهایی شرطبندی میکنند، اما در بورس حتی ممکن است که فروشنده سهام پیشبینی کرده که قیمت کاهش مییابد و سهام دیگری را خریداری کند و از قضا هر دو سهام با افزایش قیمت مواجه شده و خریدار و فروشنده هر دو راضی باشند.