به گزارش «تابناک»، محمد حسین بازگیر در گفت و گو با ایسنا اظهارکرد: در پی وقوع یک دهه خشکسالی و کاهش سیلاب‌های ورودی به منطقه سیستان و عدم تامین حقابه تالاب هامون، در سالهای گذشته به منظور حفظ آب در مدت زمان بیشتر در اطراف کوه خواجه که یکی از مناطق تفریحی و صیادی سیستان است دیواره خاکی ( دایک) احداث شد.
وی ادامه داد: با احداث دایک، بخش شمالی تالاب هامون هیرمند از بخش جنوبی آن جدا شد و آب ورودی به تالاب به مدت بیشتری پشت این دیوار دراراضی محدودی باقی ماند اما بخش جنوبی دایک به علت عدم آبگیری به مرور زمان خشک و با از بین رفتن پوشش گیاهی، منطقه به یکی از کانون‌های تولید گردوغبار تبدیل شد که تهدیدی جدی برای جوامع محلی و روستاییان شمال استان محسوب می‌شد و محور زابل – زاهدان را به‌شدت تحت تاثیر قرار می داد.
بازگیر با اشاره به بارش‌های مناسب دو سال اخیر و افزایش نسبی سیلاب‌های ورودی به تالاب گفت: نتیجه بررسی‌های انجام شده توسط کارشناسان و متخصصان محیط زیست نشان داد که با حذف بخشی از دایک و با هدایت آب به مناطق پایین دست سطح وسیعی از عرصه‌های تالاب که در سالهای گذشته خشک بود، آبگیری خواهد شد.
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: امسال بخش‌هایی از دایک تخریب شد تا آب به مناطق پایین‌دست تالاب نفوذ کند که با ورود آب به این اراضی و احیای پوشش گیاهی گامی اساسی در مهارگرد و غبار برداشته شد.
وی با توضیح اینکه حفظ و احیای تالاب‌ها به مشارکت و حمایت جوامع محلی نیاز دارد، گفت: احداث دایک موجب بروز تعارضاتی میان بهره برداران از جمله صیادان با دامداران وعشایر شده است. صیادان حامی دایک بودند چرا که برای تردد قایق‌ها و پرورش ماهی به عمق زیاد آب تالاب نیاز داشتند و از طرفی دیگر زندگی دامدارها وعشایر وابسته به مراتع بود که هر چه سطح وسیع‌تری از عرصه آبگیری می‌شد پوشش گیاهی غنی‌تر می‌شد.
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: در مجموع این تعارض منافع بهره‌برداران چه در احداث دایک و چه در حذف آن، تبعاتی برای سازمان حفاظت محیط زیست به همراه داشت که اگر این مداخله در ابتدا نبود شاید به نفع تالاب بود و بهترین اتفاق این است که تحت هیچ شرایطی مداخله فیزیکی در حریم بستر تالاب‌ها صورت نگیرد.
بازگیر با تاکید به اینکه مداخله فیزیکی در هرتالابی کار درستی نیست و موجب فشارهایی از گروه‌های ذینفع به متولیان حفاظت و مدیریت تالاب‌ها می‌شود و طبیعت بهترین نوع مدیریت برای وضعیت آب را اعمال می‌کند، گفت: در تالاب هامون مناطقی وجود دارد که به اصطلاح محلی «چونگ» گفته می‌شود. «چونگ‌ها» گودی‌های طبیعی است که در ایام کم آبی پر از آب می‌شده است و در دوران ترسالی با سر ریز بخشی از آن حجم وسیعی از تالاب آبگیری می‌شد و به مرور تمامی بخشهای تالاب به هم می‌پیوستند.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به وضعیت تالاب هامون در دهه‌های اخیر اظهارکرد: سیلاب‌های سالهای ۶۹ و ۷۰ موجب بروز تغییراتی در مسیرهای اصلی و طبیعی آبگیری تالاب هامون شده بود که با طغیان رودخانه سیستان بخش انتهایی آن به‌طور مستقیم به سمت مناطق گودتر تالاب منحرف شده و به مرور با عمیق‌تر شدن بستر این مسیر جدید شاخه‌های انتهایی روخانه ازجمله افضل‌آباد، ادیمی و لورگ باغ که مسیر اصلی آبگیری تالاب و آب رسانی به نیزارها بودند دیگر قابل استفاده نبودند.
بازگیر در پایان گفت: شاخه‌های فرعی و انشعابات آن‌ها نیز که نهرهای توزیع‌کننده آب به سطح تالاب و مسیرهای ورودی به تالاب بودند و به «رونگ » معروف هستند، مسدود و بلا استفاده شده بود که درسال‌های اخیر اداره کل استان اقدام به لایروبی این انهار و هدایت سیلاب‌ها به بخشهای مختلف تالاب هامون کرد و به دنبال آن امسال شاهد آبگیری سطح وسیعی از تالاب و احیای نیزارها بوده‌ایم.
