چه شد که از سی و چند مرگ بر اثر ابتلا به ویروس کرونا و بیماری کووید-۱۹ در آخرین روزهای اردیبهشت ماه به جایی رسیدهایم که هر روز با رکوردی جدید مواجهیم و حالا بحرانی پیش رویمان قرار دارد که ابعادش بسیار وسیعتر از روزها، هفتهها و حتی ماههای ابتدایی شیوع در کشورمان است؟!
به گزارش «تابناک»؛ این سوالی است که در پی رکوردشکنیهای ترسناک کووید-۱۹ در روزهای اخیر بسیار مطرح میشود. سوالی کلیدی که هرچند برخی دولتمردان میکوشند پاسخش را در رفتار مردم و بی توجهی ایشان به پروتکلها یا مسائلی از این دست خلاصه کنند، به باور عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، نتیجه اتفاقاتی است که عملکرد دولت مردان و اشتباهات ایشان هم در رقم خوردنش محسوس است.
اشتباهاتی که به تاکید دکتر عبدالحسین روح الامینی، نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم، نقطه شروعش از در پنجرهای طلاییِ یک ماههای رقم خورد که میشد با اندیشیدن تدابیری، بیشترین بهره را با کمترین هزینه از آن برد؛ اشتباهی که البته به سرعت جبران شد، اما با اشتباهی دیگر، بار دیگر مقدمات اوج گیری بحران را فراهم آورد.
آنچه پیش رویتان قرار دارد، بریدههایی از گفتوگو با این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس است که به صورت
تصویری انجام شده و مشروح آن را میتوانید
اینجا مطالعه کنید:
♦ شعار «کرونا را شکست میدهیم» شعار خوبی بود، اما بعدها ویرایش بهتری از آن ارائه شد که «به مدد الهی کرونا را شکست میدهیم» بود. به خودمان غره شدیم و همین غفلت موجب شد که مسئولان و مردم به تصور اینکه اوضاع به کنترل درآمده، رعایت مواردی مانند بهداشت فردی و فاصله فیزیکی را جدی نگیرند.
♦ دست اندرکاران، خصوصا دولت که مسئولیت بیشتری در این خصوص دارند، یک فرصت تاریخی در محدوده ۲۰ اسفند ۹۸ تا ۲۰ فروردین ۹۹ پیش روی داشتند که از آن خوب استفاده نکردند؛ پنجره طلایی یک ماههای که فعالیتها در کشور به طور طبیعی کمتر میشود و فرصتی تاریخی برای مقابله با کرونا پیش رویمان قرار میداد.
♦ در روزهای پیش از عید نوروز غفلت بیشتری صورت گرفت؛ یعنی در روزهایی که باید بسیاری از رفت و آمدها میان شهرها را قطع میکردیم. البته به رغم این غفلت، با حضور جدی مردم در عرصه کنترل بیماری و در سایه مراقبتهای جدی و مجاهدتهای جامعه سلامت و کادر درمانی، توانستیم به دستاوردهای خوبی برسیم.
♦ ناچار به بازگشاییها بودیم چراکه نمیشود اقتصاد جامعه را برای طولانی مدت درگیر کرونا و تصمیماتی مانند تعطیلیها برای مهار آن کرد، الا اینکه مردم تامین بشوند. اینجا هم یک اشتباه تاریخی رخ داد و آن هم سرعت بالای بازگشاییها بود.
♦ سرعت بازگشایی و بازگشت به شرایط عادی آنقدر زیاد بود که مردم آن حساسیتهایی که به وجود آمده بود را از دست داده و مسئولیتهایی که در دستورالعملها بر عهده شان گذاشته شده بود را تا حدودی نادیده گرفتند.
♦ اینکه چند کشورهای اروپایی موفق شده اند مرگ و میر و شیوع بالاتر از کشور ما را چه با قرنطینه یا حتی لاک داون و تدابیر دیگر، کنترل کنند و مایی که زودتر از آنها موفق به کنترل شدیم، دستاوردهایمان و موفقیت در فاز اول و دوم را از دست بدهیم، قابل قبول نیست.
♦ ما به جای مدیریت بحران، به بحران در عرصه مدیریت گرفتار شدیم. به اینکه چه نظریهای را برای مقابله با کرونا در دستور کار قرار دهیم. اینکه ایمنی گلهای ایجاد کنیم یا شیوه دیگر در پیش بگیریم؛ ماسک بزنیم یا نه، یا در روش شناسایی مبتلایان؟
♦ درس و عبرتی که گرفتیم این بود: ستاد ملی مبارزه با کرونا باید در بالاترین سطح در کشور مسئولیت داشته باشد چراکه کرونا موضوعی چند ساحتی است و تنها به موضوعات بهداشتی و درمانی محدود نمیشود و موضوعی اقتصادی و اجتماعی هم هست.
♦ هر فعل و انفعالی که در رفتار اجتماع رقم بخورد، آثار آن در ابتلای افراد به کووید-۱۹ در هفتههای بعد مشخص میشود و در مرگ و میر ناشی از این بیماری، حدود یک ماه بعد بروز و نمود پیدا میکند. اکنون نتیجه اعمال یک ماه قبل مان را درو میکنیم و آنچه امروز میکاریم، دو هفته تا یک ماه بعد نتیجه اش را خواهیم دید.
♦ به قول یکی از بزرگان بهداشت و درمان در کشور، با «شل کن سفت کن» نمیشود این بحران را مدیریت کرد. با اینکه امروز بگوییم ماسک نزن، فردا بگوییم بزن، مراسم با پروتکل مجاز است/به هیچ وجه مجاز نیست و... نمیشود کرونا را شکست داد.
♦ در اینکه اختیارات در بالاترین سطح در اختیار ستاد ملی مبارزه با کرونا و کمیتههایی در زیر مجموعه آن قرار دارد، تردیدی نداریم. اگر مشکل مالی هم داشته باشند، یک میلیارد یورو از مقام معظم رهبری اجازه گرفتند و این حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان در اختیارشان قرار گرفته است.
♦ آنچه اهمیت دارد، اولویت گذاری و جدی گرفتن ماجراست. یعنی جایگاه و اختیار این کار وجود دارد، اما اولویتش مغفول واقع شده است. نباید از یاد ببریم که اگر موفق به مهار کرونا نشویم، معلوم نیست همان کارها و فعالیتهای اقتصادی و حتی اجتماعی که برای انجامشان اقداماتی مانند بازگشایی را در دستور کار قرار داده ایم هم به ثمر برسد.
♦ نباید همه تقصیرها را گردن ملت انداخت. بالاخره مسئولان هم موثر بودند و نباید میگذاشتند این تلاش و کوشش و همت وسیع اجتماعی که شکل گرفته بود، به سردی بگراید. این تقصیر مردم نیست که میبینند اولویت مسئولان جامعه در این بحث کاهش یافته است.
♦ اینکه بگوییم معاش مردم مهم است و بازگشاییهای وسیع و شتابزده را در دستور کار قرار دهیم و ملزومات مراقبتی را رعایت نکنیم، نتیجهاش این آمار میشود. برخی کشورهای اروپایی در هفتهها و ماههای ابتدایی، مبالغ هنگفتی به حساب خانوارها ریختند و آنها را تامین کردند تا در خانه بمانند و این گونه نبوده که تنها به زور و اجبار متوسل شوند.
♦ درست است که ما مشکلات اقتصادی و مالی داریم، اما راههای درآمدی خوبی برای دولت به وجود آمده که میشود در بحث کرونا از وجودشان بهرهمند شد. مثل سرمایه گذاریهای وسیع در بورس در هفتههای اخیر که موجب شده منابعی آزاد شود. میشود بخشی از این منابع از محل فروش سهام و واگذاریها را به این مقوله اختصاص داد.
♦ بایستی برای اموری مانند در اختیار گذاشتن ملزومات اولیه مانند ماسک و ضدعفونی کننده و یا تامین آنهایی که در قرنطینه قرار میگیرند یا حتی هزینههای تست که برای خانوادههای متوسط و فقیر بسیار سرسام آور است، دولت پا پیش بگذارد. این که نمیشود فقط مردم را نصیحت بکنیم و بگوییم که لطفا رعایت کنید و خودمان بنشینیم و نگاه کنیم. تنها درباره تامین مخارج درمان و داروهای این افراد سخن نمیگوییم و تامین معاش و مایحتاج روزانه افراد هم مهم است.
♦ اینکه تهدید کردند شرایط را به صورت آنلاین و برخط رصد خواهند کرد و اگر بازگشتی در شیوع بیماری رقم خورد، تصمیماتی را به عقب باز میگردانند، اما اکنون کمتر دیده میشود که عقبگرد در دستور کار قرار گیرد، ایراد است. مثل اجرای دوباره طرح ترافیک و ازدحامی که در نتیجه آن در ناوگان حمل و نقل عمومی شاهدش هستیم، یا مثل برگزاری آزمونها که بایستی در آنها تجدید نظر صورت گیرد، اما این گونه نشده است.
♦ برخی پیش بینیها حکایت از درگیری یکی دو ساله ما با این بحران دارد و میبایست برای موج دومی که احتمالا انتهای شهریور و فصل پاییز در پیش خواهد بود و با آنفلوانزای فصلی تشدید میشود، آماده باشیم. با یادآوری این نکته مهم که حتی اگر امسال بتوانیم از این شرایط عبور کنیم، معلوم نیست سال بعد ابعاد مساله چقدر تشدید خواهد شد.
♦ مشکل در تصمیمات و اینکه چه تصمیماتی اتخاذ شود نیست؛ مشکل در اهتمام، جدیت و مراقبت در اجرای این تصمیمات است. در انضباط و ثبات در تصمیم گیری هاست. کشورداری و مدیریت این دست امور با تعارف و اینکه مراقب باشیم کسی بدش نیاید و این دست موارد ممکن نمیشود. مساله جان مردم در میان است و همچنین خساراتی که خانواده ها، به ویژه خانوادههای داغدار متحمل میشوند.
♦ باید مسامحه را کنار بگذاریم. در بعضی موارد مسئولان کشورمان آن جدیت لازم را ندارند و لازم است تصور کنند که این رویدادها خدای نکرده برای خودشان رقم خورده است. چگونه وقتی یک خانواده که به این مسائل مبتلا میشود، پر پر میزنند تا مشکل را حل کنند، مسئولان هم باید همان گونه در پیگیری و اهتمام به امور جدیت نشان دهند.