برای اطلاع از اوقات شرعی و اطلاعات تقویمی اینجا کیلیک کنید
تعریف کلی
تاریخ مفهومی انتزاعی است که حداقل دو معنا از آن برداشت می شود. گاه ناظر به وقایع گذشته و گاه معطوف به مطالعه و بررسی وقایع است؛ بنابراین، هم به علم تاریخ و هم به موضوع آن، تاریخ گفته میشود. برای تفکیک این دو مقوله، اصطلاحاً تاریخ را تاریخ (۱) و علم تاریخ را تاریخ (۲) مینامند.
موضوع علم تاریخ
موضوع علم تاریخ عبارت است از: «مجموعه پدیدهها و واقعهها و روابط و فعل و انفعالات و زاد و مرگ حوادث و تکوین طبقات و طلوع و رشد و افول تمدنها و جامعهها و مجموعه همه رویدادها و پدیدههای ویژه انسان در رابطهاش با «طبیعت» و در رابطهاش با «دیگری» در زمان «گذشته»، از بینهایت دور تا حال.»
منظور از تاریخ (۱)
مجموعه حوادث فرهنگی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و رویدادهایی است که در گذشته و در زمان و مکان زندگی انسانها و در رابطه با آنها رخ داده است. این رویدادها شامل اموری میشود از قبیل: کردارها و دستاوردهای مادی و معنوی بشر و هرآنچه که گفته، اندیشیده و عمل کردهاست.
تاریخ (۲)
معرفتی ناظر به وقایع جزئی و درک پدیدههای ذکرشده است که در ذهن تاریخنگار شکل میگیرد و از نوع معرفت درجه یک است. به عبارت دیگر، رویداد (تاریخ)، موقعیتی هستیشناختی دارد و تأویل و فهم از رویداد (علم تاریخ) دارای موقعیتی شناختشناختی است.
ویلیام هنری والش تاریخ (۲) را بازگو کردن کلیه اعمال گذشته انسان میداند، بهگونهای که نه تنها در جریان وقایع قرار میگیریم، بلکه علت وقوع آن حوادث را نیز بازمیشناسیم.
به عبارت دیگر، هدف تاریخ علاوه بر اینکه معرفت به افراد انسان است، آگاهی به روابط اجتماعی او در گذشت روزگار را نیز هست. منظور از «اجتماعی» در واقع کل اموری است که در حیات آدمی مؤثر است، نظیر امور اقتصادی، مذهبی، سیاسی، هنری، حقوقی، نظامی و علمی.
تعریف علی شریعتی از تاریخ
علی شریعتی در خصوص تعریف تاریخ میگوید: «در موضوع «تاریخ» تناقضی در لفظ است، هم در لفظ تاریخ در ادبیات فارسی و عربی و هم در همین لفظ در معادل انگلیسی، فرانسه و آلمانیاش. در هر دو فرهنگ، دو مفهوم مختلف تحت یک کلمه به کار میرود. میدانیم که یک «علم» وجود دارد و یک «موضوع علم»؛ مثلاً زمین، آسمان، عناصر و روان، موضوعهای علم است و زمینشناسی، هیئت، شیمی، جامعهشناسی و روانشناسی، «خود علم». کلمهای طب داریم که نام علم است و موضوعش بدن انسان و بیماریهای بدن انسان است؛ بنابراین موضوع این علم، لفظی به نام «بیماریهای بدن» دارد و خود علم لفظ دیگری به نام «طب»، اما در تاریخ، هر دو مفهوم، یعنی «موضوع تاریخ» و «خود علم تاریخ» در یک لفظ مشترک «تاریخ» بیان میشود»
تعریفی دیگر از تاریخ
به تعریفی دیگر تاریخ دانش واکاوی پیشامدهای گذشتهاست، علمی که بر مبنای آن بشر این امکان را مییابد که بگوید حوادث تاریخی در یک سلسله زمانی رخ دادهاند. بحث تعریف تاریخ و علم تاریخ در نزد گذشتگان و معاصران ابداعی نیست و در نگاه اجمالی به مفهوم زمان تأکید ویژهای دارد. هر تعریفی که ارائه میشود بر منظری است که از آن زاویه مطرح میشود، مفهوم تاریخ از مفاهیمی مانند گذشته، طبیعت و هستی متفاوت است. تاریخ مربوط به گذشتهاست، ولی فایده تاریخ برای گذشته نیست بلکه برای زمان حال و آینده تأثیر بسیاری دارد. تاریخ بازسازی گذشته بر اساس مدارک و اسناد است و اینکه مدرک و سند چیست و چه چیزی را سند و مدرک تلقی کنیم بحث مهمی در علم تاریخ بهشمار میآید. نظریهای که یک مورخ دارد بایستی به تأیید مورخان برسد و مورخان دیگر نیز با آن نظریه موافقت کنند، اگر مورخان بر نظریهای که مبتنی بر واقعیتهایی که از اسناد و مدارک ذکر میشود، توافق کنند آن نظریه باعث میشود حقایق به واقعیتهای تاریخی بدل شوند.
تاریخنگاری
تاریخنگاری، به عنوان اصطلاحی خاص، به معنی وصف و ثبت وجوه گوناگون حیات و احوال انسان در عرصه سیاست و اجتماع است. بنا به تعریفی دیگر، تاریخِ تاریخ و نمود تاریخ و نشانهشناسی است که چگونگی بدست آمدن یا انتقال دانش گذشته را در نظر میگیرد.
فلسفه تاریخ
اصطلاح فلسفه تاریخ، در قرن هیجدهم میلادی، توسط ولتر وضع شد. منظور وی از این اصطلاح، چیزی بیش از تاریخ انتقادی و علمی نبود؛ یعنی نوعی از تفکر تاریخی که در آن، مورخ به جای تکرار داستانهایی که در کتب کهن مییابد، خود به بازسازی آنچه واقع شده میپردازد. این نام توسط هگل و نویسندگانی دیگر، در پایان قرن هیجدهم به کار رفت، ولی آنها معنای کاملاً متفاوتی از این اصطلاح اراده کردند و آن را به معنای تاریخ کلی یا جهانی به کار بردند. سوّمین کاربرد این اصطلاح را در نوشتههای برخی از پوزیتیویستهای قرن نوزدهم مییابیم. از نظر آنها وظیفه فلسفه تاریخ، کشف قوانین عامی بود که بر روند رویدادهایی که مورخ به شرح و نقل آنها میپردازد، حاکم است.
به عبارت دیگر فلسفه تاریخ یعنی علم به تحولات و تطورات جامعهها از مرحلهای به مرحله دیگر و قوانین حاکم بر این تطورات و تحولات؛ به مفهوم دیگر، علم به «شدن» جامعهها نه «بودن» آنها.
تقسیمبندی شهید مطهری از تاریخ
از نظر شهید مطهری تاریخ را می توان به سه دسته تقسیم کرد.
۱- تاریخ نقلی: تاریخ نقلی، علم به وقایع و حوادث و اوضاع و احوال انسانها در گذشته است، در مقابل اوضاع و احوالی که در زمان حال وجود دارد.
تاریخ نقلی، اولاً، جزئی است؛ یعنی علم به یک سلسله امور شخصی و فردی است، نه علم به کلیات و یک سلسله قواعد، ضوابط و روابط؛ ثانیاً، یک علم نقلی است، نه عقلی؛ ثالثاً، علم به بودنهاست، نه علم به شدنها؛ و رابعاً، به گذشته تعلق دارد نه به زمان حاضر.
۲- تعریف و ویژگیهای تاریخ علمی: تاریخ علمی، علم به قواعد و سنن حاکم بر زندگیهای گذشته است که از مطالعه و بررسی و تحلیل حوادث و وقایع گذشته به دست میآید.
تاریخ علمی مانند نقلی به گذشته تعلق دارد، نه به حال؛ و علم به بودنهاست نه علم به شدنها؛ اما، کلی است نه جزئی، عقلی است، نه نقلیِ محض.
۳- تعریف و ویژگیهای فلسفه تاریخ: فلسفهی تاریخ، علم به تحوّلات و تطوّرات جامعهها از مرحلهای به مرحلهی دیگر و شناخت قوانین حاکم بر آن تطوّرات و تحوّلات است.
فلسفه تاریخ مانند تاریخ علمی، کلی است نه جزئی؛ و عقلی است، نه نقلی؛ اما برخلاف تاریخ علمی، علم به «شدنِ» جامعههاست، نه علم به «بودن» آنها و نیز برخلاف تاریخ علمی، مقوّم تاریخی بودن فلسفهی تاریخ، این نیست که به زمان گذشته تعلق دارد، بلکه این است که علم به جریانی است که از گذشته آغاز شده و ادامه دارد و تا آینده کشیده میشود. زمان «ظرف» این گونه مسائل نیست، بلکه بعدی از ابعاد آنهاست.
تقسیمبندی شلینگ از تاریخ
شلینگ یکی از اندیشمندان بزرگ جهان در مورد تاریخ معتقد است که تاریخ را از سه دیدگاه میتوان مورد مطالعه و بررسی قرار داد:
۱. دیدگاه منطبق با واقع،
۲. دیدگاه منطبق با ایده،
۳. تلفیقی از این دو دیدگاه.
دیدگاه اول به واقعیتهای عینی توجه دارد؛ دیدگاه دوم به فاعل شناخت، سوژه و ذهن توجه دارد؛ و دیدگاه برتر، از وحدت و ترکیب این دو دیدگاه است. پس دیدگاه رئال یا واقع بر حوادث و وقایع به عنوان متعلّق اعیان توجه دارد و دیدگاه ایدهآل بر فاعل شناخت و بر ارزیابی «سوبژکتیو» و ذهنی حوادث نظر دارد؛ امام هنگامی که تاریخنگاری به کمال میرسد، این دو دیدگاه با هم به کار گرفته میشوند. شلینگ تلفیق این دو با هم را «هنر تاریخ» میداند.
وقایع اتفاقیه؛
69 سال پیش در چنین روزی مهانداس کارامچاند گاندی رهبر معنوی و سیاسی مردم هندوستان به شلیک گلوله یک جوان هندو از دنیا رفت. او که از خشونت و ترور بیزار بود، بدون استفاده از زور و خشونت بر استعمار بریتانیا غلبه کرد و استقلال هندوستان را باز پس گرفت. تصاویری از دوران حیات و تشییع گاندی را با زیرنویس فارسی در «تابناک» تماشا می کنید
کد خبر: ۶۶۱۹۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۱۱
وقایع اتفاقیه؛
احمد قوام نخست وزیر ایران جزو چهره هایی است که مرور زندگی وی حاوی نکات قابل توجهی است. یکی از بزنگاههای تاریخ در دوره پس از جنگ جهانی دوم بود که طبق توافق انگلیس و روسیه، قرار بود سربازان هر دو کشور متجاوز ایران را ترک کنند اما روسیه حاضر به ترک ایران نبود. قوام در سال 1325 به روسیه رفت و به شوروی وعده داد که قصد دادن امتیازهای نفتی شمال ایران به روسیه را دارد اما تاکید کرد با توجه به اینکه مجلس در زمان اشغال ایران نمی تواند تشکیل شود و چنین قانونی را تصویب کند، از روس ها خواست ایران را ترک کنند تا زمین دادن این امضاها فراهم شود. قوام برای اطمینان بخشیدن به روسیه، کابینه ای تشکیل داد که اکثریت آن را چهره های چپ و نزدیک به روسیه تشکیل می دادند. پس از تخلیه ایران توسط روسیه، مجلس تشکیل شد و با امتیاز دادن به روسیه مخالف کرد و قوام به آهستگی روسیه را در این ماجرا شکست داد. این فیلم از زمان ورود قوام به مسکو ثبت شده است.
کد خبر: ۶۶۱۴۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۱۰
ایران دهه سی و چهل شمسی وضعیت مطلوبی نداشت و انگلیسیها ناظران این اوضاع و یکی از مسببین اصلی آن بودند. این فیلم روایت ایران 1332 از منظر ناظران انگلیسی است. انگلیسیها از ادبیات نامناسبی برای توصیف فضای ایران استفاده میکنند.
کد خبر: ۶۶۱۱۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۹
وقایع اتفاقیه؛
سید محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار، شاعر ایرانی بود. او اهل تبریز بود و به زبانهای فارسی و ترکی آذربایجانی شعر سرودهاست. شهریار در سرودن گونههای دگرسان شعر فارسی مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی چیرهدست بودهاست. اما بیشتر از دیگر گونهها در غزل شهره بود و از جمله غزلهای معروف او میتوان به «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. شهریار نسبت به علی بن ابیطالب (ع) ارادتی ویژه داشت و همچنین شیفتگی بسیاری نسبت به حافظ و فردوسی داشته است. یک فیلم قدیمی از شعرخوانی شهریار برای حضرت علی (ع) را در تابناک میبینید.
کد خبر: ۶۶۰۹۵۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۲۰
وقایع اتفاقیه؛
دکتر محمد مصدق هنگام بازگشت از دادگاه لاهه و دفاع پیروزمندانه از حق ملت ایران به در اختیار گرفتن صنعت نفت خود، در مصر توقف داشت و مورد اقبال بسیار گرم و صمیمانه مردم مصر قرار گرفت. سه سال بعد، دولت مصر به رهبری جمال عبدالناصر کانال سوئز را ملی اعلام کرد. مصدق الهام بخش برخی از اقدامات اینچنینی در آن دوران بود.
کد خبر: ۶۶۰۵۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۸
وقایع اتفاقیه؛
احمد شاه، آخرین پادشاه قاجار در 1919 میلادی سفری به بریتانیا داشت و با کشتی سلطنتی الکسندریا به بندر دور رسید و مورد استقبال پرنس آلبرت و جنرال هورن قرار می گیرد. او از برخی صنایع از جمله از صنایع نوظهور هوایی بازدید کرد. ویدیوی صامت این سفر را در «تابناک» با یک نوای کلاسیک ایرانی در «تابناک» بشنوید.
کد خبر: ۶۵۹۸۶۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۱۱/۰۶
به تازگی محققان امنیتی، حفره جدیدی در سیستم عامل iOS کشف کرده اند که می توان با آن هر دستگاه آیفون یا آیپد متصل به هر شبکه WiFi را به شکل Remote هک کرد. این کار با استفاده از یک خطای اساسی است که چندی قبل در iOS پیدا شد؛ یعنی با بازگرداندن تاریخ آیفون یا آیپد به یکم ژانویه 1970!
کد خبر: ۵۸۰۹۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۵/۰۱/۲۷
پس از ماجرای لینک مشهوری که تازگی در اینترنت سروصدای زیادی به پا کرده بود و باز کردن آن از طریق مرورگر سافاری در آیفون، منجر به کرش کردن این هوشمند میشد، دومین دردسر بزرگ برای آیفون و کاربران آن را شاید بتوان در نقص فنی عجیبوغریبی پیدا کرد که اخیراً کاربران و کارشناسان متوجه آن شدهاند؛ تاریخ ی که میتواند آیفون شما را برای همیشه به یک شیء بیمصرف تبدیل کند.
کد خبر: ۵۶۷۴۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۱۱/۲۴
در یکی از بازیهای مرحله انتخابی المپیک ۲۰۱۶ در منطقه اقیانوسیه نتیجهای رقم خورد که رکورد پرگلترین بازی در تاریخ این رقابتها را شکست.
کد خبر: ۵۱۴۷۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۴/۱۴
کد خبر: ۴۲۴۸۰۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۲۱
بيترديد براي تحقق جمهوريت نظام رقابتي بين احزاب، گروهها حتي علما و مراجع عاليمقام وجود دارد. اين طبيعي است و بايد هم باشد و باعث رشد و نمو حركتهاي سياسي است. اما اين رقابت بايد اولا در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامي باشد و ثانيا نقد درون گفتماني مبتني بر احترام به عقايد و نظرات و پرهيز از برخوردهاي غيراخلاقي باشد.
کد خبر: ۴۲۲۳۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۵/۱۳
کد خبر: ۳۸۸۲۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۱/۰۲
قتلی در همدان اتفاق افتاده و حکومت قاتل را دستگیر کرد. چون به امیر اطلاع دادند، امیر به میرزا سعید خان میفرمایند: سعید! به حکومت همدان بنویس قاتل را همانجا بکشند. میرزا سعیدخان، قلمدان را بسته، به امیر عرض کرد: اجازه میفرمایید سعید به خانه خود برود و دعاگو باشد؟
کد خبر: ۶۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۸۶/۰۸/۰۵
اگر آتشی در اینجا برافروختند، ما ابراهیم زمان را حفاظت میکنیم... اینکه از ایران فقط ۳ تلگرام به ایشان رسیده، یا آنقدر اختناق است و هر خبر بیاهمیتی باید در سطح مملکت پخش شود، امّا خبر شهادت و رحلت عزیز ما (گریه شدید حضار) فقط یک بار در روزنامه، آن هم به عنوان مجلس ختم درج میشود. چرا این همه اختناق و سانسور و چرا این همه خفقان؟ دلیل این سانسور و اختناق، ترس هیأت حاکمه از قدرت مرجعیت و مردم است.
کد خبر: ۴۷۷ تاریخ انتشار : ۱۳۸۶/۰۸/۰۱