کلیات

مجمع عمومی سازمان ملل متحد رکن اصلی، جهانی و مشورتی سازمان ملل متحد است. کلیه کشور‌های عضو در مجمع شرکت دارند. فصل چهارم منشور در خصوص مجمع است. هر عضو سازمان ملل متحد در مجمع دارای یک حق رأی می‌باشد و بیش از پنج نماینده در مجمع نخواهد داشت.

مجمع عمومی به‌طور منظم دوره‌های اجلاسیه سالیانه خود را از سپتامبر تا دسامبر یا ژانویه تشکیل می‌دهد و در موارد استثنایی به درخواست شورای امنیت یا به درخواست یک عضو که مورد موافقت اکثریت اعضا باشد دوره‌های اجلاسیه فوق‌العاده خواهد داشت.

رأی‌گیری در خصوص مسائل مهم مانند حفظ صلح و امنیت، مسائل مربوط به بودجه و انتخاب اعضا با اکثریت ‎۲/۳ آرا صورت می‌گیرد و در خصوص مسائل دیگر با اکثریت ساده اتخاذ تصمیم می‌شود.

تصمیمات و قطعنامه‌های مجمع عمومی عمدتاً جنبه اعلامی یا توصیه‌ای دارند، اما بعضاً برخی از این قطع‌نامه‌های اعلامی با گذشت زمان و تکرار تا حدود زیادی برای کشور‌های عضو به‌طور ضمنی الزام‌آور می‌شوند. از جمله آن‌ها اعلامیه جهانی حقوق بشر است.
مجمع عمومی معمولا به‌طور سالانه زیر نظر رئیس یا دبیر کل در مقر اصلیش در نیویورک تشکیل جلسه می‌دهد. بخش اعظم اجلاس از سپتامبر شروع شده وتا دسامبر یا بعضا ژانویه بطول می‌گشد تا اینکه همه مسائل مطرح شده حل و فصل شوند.

تصمیمات مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نقش مسلمی در ایجاد هنجار‌های حقوق بین‌الملل از طریق عرف ایفا می‌کند. در نتیجه، تصمیمات و توصیه‌های سازمان‌های بین‌المللی و در درجهٔ اول مصوبات مجمع عمومی سازمان ملل متحد که منطبق با منشور بوده و منعکس کنده نظریات کشور‌های هر دو سیستم است (سرمایه‌داری و سوسیالیسم)، نقش بزرگی در ایجاد موازین حقوق بین‌الملل عرفی ایفا می‌کند.

تاریخچه

اولین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در دهم ژانویه ۱۹۴۶ در سالن مرکزی کلیسای متدیست لندن برگزار شد که نمایندگان ۵۱ کشور در آن شرکت داشتند. این اجلاس در چندین سال بعد آن در شهر‌های مختلف انجام شد که سال دوم در نیویورک و سال سوم در پاریس بود. این اجلاس در ۱۴ اکتبر ۱۹۵۲ در هفتمین اجلاس سالانه خود به مقر دائم آن در نیویورک منتقل شد. در دسامبر ۱۹۸۸ ملل متحد برای شنیدن سخنرانی یاسر عرفات بیست و نهمین اجلاس خود را در کاخ ملل ژنو در سویس برگزار کرد.

ترکیب مجمع عمومی

ترکیب مجمع عمومی، بیان‌گر اصلی بنیادین در روابط بین‌المللی یعنی برابری دولت‌ها‌ می‌باشد. مجمع عمومی، مرکب از کلیه اعضای ملل متحد است (۱۹۳ کشور) و هریک از اعضا می‌توانند حداکثر تا پنج نماینده در مجمع عمومی داشته‌باشند، ولی این امکان برای دولت‌ها وجود دارد که در صورت نیاز و در حد امکان خود به این هیئت، مشاور یا کارشناس اضافه نمایند. علاوه بر نمایندگان دولت‌ها هیئت‌هایی به عنوان ناظر، بدون داشتن حق رأی شرکت می‌کنند.

وظایف و اختیارات مجمع عمومی

مجمع عمومی فراگیرترین رکن سازمان ملل متحد است و دارای صلاحیت گسترده‌ای می‌باشد. ارکان دیگر باید مطالعات و گزارش‌های خود را سالانه به آن ارائه نمایند. این رکن، ضمن بررسی این گزارش‌ها و تصویب بودجه، نظارت خود را بر تمام فعالیت‌های سازمان اعمال می‌کند. مجمع طبق ماده ۱۰ منشور، می‌تواند در خصوص هر مسئله یا امری که در چارچوب منشور قرار می‌گیرد یا در ارتباط با اختیارات و وظایف یکی از ارکان پیش‌بینی شده در منشور است بحث نموده، در مورد آن‌ها توصیه‌نامه صادر نماید. تنها محدودیت‌های وارده به صلاحیت مجمع عمومی عبارتند از:
عدم مداخله در اموری که ذاتاً داخل در صلاحیت داخلی دولت‌ها است.
عدم مداخله در مورد اختلاف یا وضعیتی که شورای امنیت در حال رسیدگی به آن می‌باشد مگر آن‌که شورای امنیت خود تقاضای مداخله مجمع عمومی را بنماید.
ارجاع تمام مسائل مربوط به حفظ صلح و امنیت بین‌المللی که نیاز به اقدام عملی دارند به شورای امنیت، زیرا فقط شورای امنیت است که می‌تواند در مورد اقدامات عملی تصمیم بگیرد.

• در مورد سازمان ملل بیشتر بدانید