بین الملل تابناک: مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور کشورمان بامداد چهارشنبه در سخنرانی خود در هفتاد و نهمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد اظهار کرد صلح و امنیت در جهان مستقر نخواهد شد، مگر اینکه حقوق همه انسان‌ها، جوامع و ملت‌ها در چارچوب عدالت و انصاف رعایت شود.
وی افزود: تا زمانی که بی‌عدالتی، ظلم، زیاده خواهی، فقر و جهل در منطقه‌ای حاکم باشد، جنگ و خونریزی ادامه خواهد داشت. ما تا به ریشه‌های این نابسامانی‌ها نپردازیم، نمی‌توانیم آینده فرزندانمان را از تاریکی و نابودی نجات دهیم.
رئیس‌جمهوری ایران متذکر شد: ما از ضرورت اتحاد منطقه و تشکیل یک «منطقه قوی» سخن گفته‌ایم. «منطقه متحد و قوی» بر چند اصل استوار است. اول اینکه بپذیریم همسایه هستیم و به لطف همسایگی همواره کنار هم باقی خواهیم ماند. حضور قدرتهای خارجی در منطقه موقتی و منشا بی‌ثباتی است. توسعه و پیشرفت ما و شما به یکدیگر گره خورده است. برون‌سپاری امنیت به کشورهای فرامنطقه‌ای به سود هیچ‌یک از ما نیست. دوم اینکه نظم جدید منطقه باید فراگیر و به سود همه همسایگان باشد. نظمی که منافع تک‌تک کشورهای همسایه را تامین نکند، نمی‌تواند پایدار باشد.
وی افزود: سوم اینکه کشورهای همسایه و برادر نباید منابع ارزشمند خود را در جهت رقابت‌های فرسایشی و مسابقه تسلیحاتی هدر دهند. منطقه ما از جنگ، تنش‌های فرقه‌ای، تروریسم و افراط‌گرایی، قاچاق مواد مخدر، کمبود آب، بحران پناهندگان، تخریب محیط زیست و مداخلات خارجی رنج می‌برد. ما می‌توانیم با هم به این چالش‌های مشترک، برای تأمین آینده بهتر نسل‌های بعدی رسیدگی کنیم.
در خصوص این موضوع خبرنگار تابناک گفتگویی با پروفسور شیرین هانتر عضو شورای روابط خارجی آمریکا انجام داده که در ادامه می آید.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست. کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرتهای بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
*ارزیابی شما از سخنرانی مسعود پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل چیست؟
سخنرانی رئیس جمهور پزشکیان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نمونه ای از سخنرانی های معمول در این سازمان بود. در چنین سخنرانی‌هایی، مقامات بیشتر بر کلیات تمرکز می‌کنند و بر تعهد کشورهایشان به صلح و دیگر ایده‌ها تأکید می‌کنند. رئیس جمهور پزشکیان نیز اعلام کرد که ایران خواستار صلح و گفتگو با همه کشورها است. با این حال، وی هیچ اعلامیه سیاسی مهمی به خصوص در رابطه با روابط با آمریکا و غرب ارائه نداد. وی همچنین بر مواضع دیرینه ایران در قبال مسائل خاورمیانه به ویژه فلسطین و لبنان، مواضعی که عامل اصلی تنش در روابط ایران و غرب است، تاکید کرد. بنابراین، اگرچه در مجموع سخنرانی مثبت بود، اما هیچ زمینه جدیدی را ایجاد نکرد.
*پزشکیان در سخنرانی خود بر حل مسائل منطقه از طریق کشورهای درون منطقه ای تاکید کرد و عنوان کرد در نتیجه تخاصم و دخالت کشورهای برون منطقه، هزینه هایی برای خرید تسلیحات توسط کشورهای منطقه هدر می رود. به اعتقاد وی نظم امنیتی در منطقه زمانی مطلوب است که منافع همه کشورهای منطقه تامین شود. ارزیابی شما از این سخنان چیست؟
این دیدگاه، دیدگاهی است که مسائل منطقه ای را در خاورمیانه حفظ می کند. غرب آسیا باید توسط کشورهای منطقه حل شود از نظر تئوری درست است. با این حال، غیر واقعی است. اولاً، کشورهای منطقه به عوامل متعددی از جمله قومی، فرقه ای و ایدئولوژیک تقسیم می شوند. آنها همچنین درگیر رقابت های تاریخی و جدید هستند. به عنوان مثال، همسایگان عرب ایران و ترکیه، به شدت با ایران رقابت می کنند.
ثانیاً، به دلیل اهمیت استراتژیک منطقه، بازیگران خارجی از جمله قدرت های بزرگ به شدت به تحولات منطقه علاقه مند هستند. در واقع، برخی از کشورهای منطقه از قدرت های بزرگ برای پیشبرد جاه طلبی های خود استفاده می کنند. کشورهای عرب خلیج فارس، ترکیه، اسرائیل و حتی جمهوری آذربایجان از ارتباطات با قدرتهای بزرگ برای پیشبرد جاه طلبی های خاص خود استفاده می کنند. به طور خلاصه، سخنان پزشکیان در این زمینه نشان دهنده نیت خوب است، اما بسیار غیر واقعی است.
*پزشکیان همچنین در بحث فقر و بی عدالتی بر از بین بردن ریشه های آنها تاکید کرد که یادآور از بین بردن خشونت ساختاری در نگاه صلح مثبت است. این نگاه تا جه میزان اهمیت دارد؟
مسئله نابرابری های اقتصادی و سایر نابرابری ها بین کشورهای پیشرفته و سایر نقاط جهان از زمان تأسیس سازمان ملل متحد در دستور کار بوده است. در طول جنگ سرد، هم غرب و هم اتحاد جماهیر شوروی در کمک به کشورهای کمتر توسعه یافته به رقابت پرداختند. در دهه 1970 گفتگوی موسوم به «شمال-جنوب» با هدف اصلاح نظم اقتصادی بین المللی و کمک به کشورهای کمتر توسعه یافته آغاز شد. با این حال، پس از پایان جنگ سرد، این مسائل اهمیت خود را از دست داده است. به طور خلاصه، چنین اظهاراتی هیچ اهمیت عملی ندارد.
* پزشکیان در سخنرانی خود از آمادگی ایران برای مذاکرات هسته ای و رفع تحریمها سخن گفت. از سوی دیگر رافائل گروسی هم اعلام کرده که ماه آینده به ایران سفر می کند و اعلام کرده دولت جدید ایران نشانه هایی برای تعامل نشان داده است. آیا شاهد مذاکرات هسته ای خواهیم بود؟
من شک دارم که تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تحرکی در پرونده هسته ای ایران رخ دهد. در حال حاضر، هم دموکرات‌ها و هم جمهوری‌خواهان در حال رقابت هستند تا نشان دهند کدام یک حامی قوی‌تر اسرائیل است. هرگونه اظهارات یا اقدام مثبت در مورد ایران توسط بایدن، هریس یا ترامپ برای تضعیف آنها توسط رقبایشان استفاده می شود. به طور کلی، من معتقد نیستم که مسائل هسته ای و در نتیجه تحریم ها را بتوان جدا از سایر نقاط درگیری ایران و آمریکا حل کرد.
حسن روحانی دو