بین الملل تابناک: «باربارا اسلاوین» مسئول میز ایران در اندیشکده استیمسون در مقاله ای برای این مرکز به ارزیابی خود از سفر پزشکیان به نیویورک پرداخته است که ترجمه بخشی از آن در ادامه آمده است.
پزشکیان برخلاف سلف خود که معتقد بود آسیا «آینده» و غرب «گذشته» است، به دنبال روابط بهتر با آمریکا و اروپا برای کاهش تحریم‌های اقتصادی خردکننده علیه ایران است.
نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سپتامبر که مراسمی برای بسیاری از رهبران خارجی است، فرصتی منحصر به فرد برای مقامات ایرانی فراهم می کند تا مستقیماً با مخاطبان آمریکایی و جهانی صحبت کنند.
برای مسعود پزشکیان که در ماه ژوئن پس از درگذشت نابهنگام ابراهیم رئیسی در سانحه سقوط هلیکوپتر به ریاست جمهوری برگزیده شد، چنین بود.
پزشکیان در مجمع عمومی سخنرانی کرد، با خبرنگاران آمریکایی، اندیشکده‌ها و ایرانیان آمریکایی و همچنین روسای جمهور فرانسه و سوئیس دیدار کرد. اطرافیان وی، از جمله دیپلمات‌های کهنه‌کار مانند وزیر امور خارجه سابق، معاون کنونی جواد ظریف، به دنبال تماس‌های قدیمی با آمریکا بودند تا بر پیام پزشکیان تاکید کنند که ایران علاقه‌مند به کاهش انزوا و مشکلات اقتصادی خود از طریق تجدید دیپلماسی با کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده است.
در نظام پیچیده سیاسی ایران، رئیس جمهور تصمیم گیرنده اصلی نیست - این مقام متعلق به رهبر است، یک روحانی مسلمان شیعه به نام علی خامنه ای که از سال 1989 در قدرت است. «هسته سخت قدرت» (deep state) - به ویژه رهبری انقلاب اسلامی سپاه پاسداران و سرویس های امنیتی - نیز قدرت قابل توجهی دارند. با این حال، شخصیت و دیدگاه روسای جمهور ایران می تواند به شکل گیری افکار جهانی درباره ایران کمک کند. در شرایط بحرانی خاورمیانه و جنگ اسرائیل و متحدانش با ایران و شرکای آن بدون هیچ پایان مشخصی، خلاقیت دیپلماتیک از همه طرف کم است و مشخص نیست که رویکرد معتدل پزشکیان تغییری ایجاد کند یا خیر.
پزشکیان یک انتخاب غافلگیرکننده به عنوان رئیس جمهور بود، یک نماینده کهنه کار مجلس که در دوره محمد خاتمی (اصلاح طلب) وزیر بهداشت بود اما تجربه کمی در سیاست خارجی یا اقتصادی داشت.
پزشکیان روشنفکری مثل محمد خاتمی نیست، روحانی اصلاح طلبی که دو دوره از سال 1997 تا 2005 خدمت کرد و تلاش زیادی کرد تا تصویر ایران را اصلاح کند.
همچنین پزشکیان مانند محمود احمدی نژاد افراطی نیست که شاید در غرب بیشتر به خاطر به دیدگاهش درباره هولوکاست شناخته شده است.
پزشکیان همچنین مانند حسن روحانی، یک مقام کهنه کار امنیت ملی نیست. در دوران روحانی، ایران با یکی از دولت‌های آمریکا - باراک اوباما - درباره یک توافق هسته‌ای مهم مذاکره کرد تا شاهد نقض آن توسط دولت بعدی ایالات متحده به رهبری دونالد ترامپ باشد.
پزشکیان همچنین با رئیسی بسیار متفاوت است. در عوض پزشکیان یک روحانی غیر روحانی است و فردی مذهبی است و بر بخش هایی از قرآن تأکید می کند که به جای قصاص، به همدلی و برادری دعوت می کند.
او در سخنان خود برای مخاطبان مختلف در نیویورک، در مورد درگیری های خاورمیانه از نظر اخلاقی صحبت کرد. او در مجمع عمومی گفت: «تا زمانی که به دلایل اصلی رسیدگی نکنیم، نمی‌توانیم آینده فرزندانمان را از تاریکی و نابودی نجات دهیم.»
پزشکیان در سخنان عمومی و خصوصی، اسرائیل را به دلیل آنچه که او «جنایت‌ها» و «قتل» ده‌ها هزار غیرنظامی فلسطینی در غزه و صدها غیرنظامی در لبنان خواند، به شدت مورد انتقاد قرار داد. او گفت که اسرائیل حامی تروریسم است، نه ایران که به گفته او از "جنبش های آزادیبخش" حمایت می کند.
اظهارات علنی وی در مورد اینکه آیا ایران راه حل دو کشوری برای مناقشه اسرائیل و فلسطین را می پذیرد یا خیر از خط استاندارد ایران پیروی می کند که همه فلسطینی ها – در دیاسپورا و همچنین در اسرائیل و سرزمین های اشغالی – باید در مورد آینده سیاسی خود رأی دهند. با این حال، پزشکیان و مشاورانش در محافل خصوصی، ظریف‌تر و سازگارتر بودند و به دیدگاه خاتمی مبنی بر اینکه ایران هر راه‌حلی را که فلسطینی‌ها بپذیرند، می پذیرد، نزدیک بودند.
شاید مهم‌تر از شخصیت یا سیاست خارجی رئیس‌جمهور جدید، این واقعیت باشد که او زندگی حرفه‌ای معاونان سابق ظریف - عباس عراقچی، وزیر خارجه کنونی، و مجید تخت روانچی، سفیر سابق ایران در سازمان ملل، و خود ظریف به عنوان مذاکره کنندگان برجام را احیا کرده است. این سه مرد که رئیس جمهور را در بسیاری از سخنرانی ها همراهی می کردند، از بازگشت به نیویورک و بازگشت به زین دیپلماتیک بسیار خوشحال به نظر می رسیدند.
در حالی که رئیسی در سازمان ملل به شدت اعلام کرد که جهان تحت یک «تغییر پارادایم» نفوذ از غرب به شرق قرار گرفته است و غرب نماینده «گذشته» و کشورهای آسیایی «آینده» است، اولویت کلیدی برای دولت جدید رهایی از تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده بود؛ تحریمهایی که نه تنها سرمایه‌گذاری غرب در ایران، بلکه از سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ چینی و دیگر بین‌المللی نیز ممانعت به عمل آورده است. پزشکیان بر تمایل ایران برای احیای برجام تاکید کرد و گفت: ایران آماده است در صورت اجرای کامل توافق اولیه با کسانی که بر سر این توافق مذاکره کردند و سایر موضوعات را مورد بحث قرار دهد.
با این حال، بسیاری از عناصر برجام منسوخ شده اند در حالی که اختلافات در جامعه بین المللی آنقدر گسترده شده است - و شورای امنیت سازمان ملل آنقدر ناکارآمد - که بعید است که قالب موسوم به 1+5، دوباره کارآمد باشد. علاوه بر این، طرف‌های اروپایی برجام از ایران به دلیل ارائه تسلیحات به روسیه برای جنگ علیه اوکراین عصبانی هستند.
اگر مذاکرات هسته ای از سر گرفته شود، احتمالاً ایالات متحده و ایران، مستقیماً یا از طریق واسطه هایی مانند قطر یا عمان، ارتباط خواهند داشت. با این حال، باید نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مشخص شود که آیا تداومی در سیاست خارجی ایالات متحده وجود خواهد داشت یا اینکه آیا ایران با دولت دوم غیرقابل پیش بینی ترامپ مواجه خواهد شد.
در هر صورت، پزشکیان استدلال کرد که تلاش دو حزبی ایالات متحده برای «امنیتی کردن» ایران، امنیت را برای خاورمیانه به ارمغان نخواهد آورد و به نفع ایالات متحده نخواهد بود. او در مجمع عمومی گفت: «ما به یک پارادایم جدید برای رسیدگی به چالش‌های جهانی نیاز داریم.
او در مجمع عمومی گفت: «ما به یک پارادایم جدید برای رسیدگی به چالش‌های جهانی نیاز داریم. دولت ها باید «به جای وسواس بر تهدیدات فرضی، بر فرصت ها تمرکز کنند».
