کلیات
سینما در اصل واژ‌های است یونانی به معنای حرکت، اما در اصطلاح، سینما، هنر و فنی است که به کمک یک سری تصاویر متحرک، پیامی را به مخاطب خود که همان تماشا گر است منتقل میکند.
سینما آخرین هنر و به عبارت دیگر هفتمین هنر است. در این میان سینما تنها هنری است که نه تنها شش هنر دیگر را به خدمت گرفته بلکه به گون‌های توانسته آنها را اعتلا نیز ببخشد. همچنین سینما صنعت، فن و تکنیک را نیز به خدمت گرفته و در متن خود دارد.
تاریخچه
برادران لومیر در سال ۱۸۹۵ سینماتوگراف (اولین دوربین فیلم برداری) را اختراع کردند. هرچند نمیتوان این دو برادر فرانسوی را یگانه افرادی دانست که به پیدایش هنر سینما کمک کردند. پیدایش سینما و فن فیلمبرداری خود مرهون پیشرفت‌های بسیار زیادی هم در عرصهُ تکامل نگاتیو بود و هم تکامل دستگاه‌های اولیه عکاسی. به طوریکه نمیتوان قاطعانه از یک نفر بهعنوان مخترع سینما نام برد. دستگاه‌هایی همچون کینتوسکوپ (ساخته توماس ادیسون)، ویتاسکوپ و بایوسکوپ همگی در پیدایش دستگاه سینماتوگراف مؤثر بودهاند. برادران لومیر خود ده‌ها فیلم کوتاه ساختند که همهُ آنها صرفاً از یک نما تشکیل میشد و قطع و وصل و تدوین در آنها وجود نداشت. از جمله این فیلم‌ها میتوانیم به ورود قطار به ایستگاه که به عنوان اولین فیلم ساخته شده به دست بشر محسوب میشود، خروج قایق از لنگرگاه، غذا خوردن کودک و خروج کارگران از کارخانه اشاره کرد.
پس از لومیرها، ژرژ مهلیس باعث تکامل فن سینما شد. دیدگاه مهلیس نسبت به سینما یک دیدگاه تئاتری بود. او پرده‌های گوناگونی از نمایش را فیلمبرداری میکرد و سپس این پرده‌ها را به یکدیگر متصل میکرد. ژرژ مهلیس همچنین پدیدآورنده فن تروکاژ در سینماست.
پس از مهلیس، ادوین اس پورتر باعث تکامل بنیادین و ساختاری سینما شد. او با ساختن فیلمهای زندگی آتشنشان آمریکایی و سرقت بزرگ قطار سینما را به عنوان پدید‌های که امروزه میشناسیم معرفی کرد.
سینمای پورتر دیگر ارتباطی به تئاتر نداشت، بلکه به هنری مستقل و جدید تبدیل شده بود. پورتر، پیشگام فن تدوین فیلم نیز میباشد. راهی که او در سینما آغاز کرد در نهایت به سینمای داستانگوی هالیوود منجر شد.
ساختار سینما
در آغاز سینما را بیشتر یک پدیده علمی صنعتی میدانستند. در سال‌های جنگ جهانی اول سینما، به عنوان یک وسیله نمایشی و سرگرمی، رونق تجاری یافت. سپس قابلیت‌های هنری آن توسط فیلم سازان اروپایی و آمریکایی کشف شد. در همین سال‌ها ریچیوتو کانودو منتقد و نظریهپرداز ایتالیایی، سینما را «هنر هفتم» معرفی کرد. زیرا به عقیده او سینما هنری ترکیبی است که در آن همه هنر‌ها حضور دارند.
سینما به معنی ثبت حرکات است و همانطور که در مباحث قبل گفتیم، پیدایش تصویر متحرک در نتیجه تکامل تکنولوژی ابزار‌های عکاسی بود. به همین سبب شیوه ضبط تصویر (فیلمبرداری) آن، عکسبرداری پشت سر هم، البته با فواصل زمانی ثابت و متوالی است. هیچ هنری به استثنای رسانه تلویزیون، نتوانسته از لحاظ محبوبیت، فراگیری و نیروی تأثیر بر عواطف و افکار مخاطب، با سینما رقابت کند. به همین دلایل و همچنین به آن علت که سینما به صنعت فن و ابزار‌های فنی اتکای زیادی دارد، آن را «هنر قرن بیستم» نامیده اند. منشأ اصطلاح سینماتوگرافی واژ‌های یونانی (کینه ما) به معنای حرکت است. سینماتوگرافی به معنای «حرکت نگاری» یا فن ضبط حرکت است. تاریخ تکامل و تحول سینما را به طور کلی می توان به سه دوره عمده (با تأکید بر فنون و تکنیک‌های سینمایی) تقسیم بندی کرد:
دوره سینمای صامت: در سال ۱۸۹۵ دوره سینمای صامت آغاز شد. این دوره به زمان سینمایی بدون صدا و ساخت فیلم سیاه و سفید مربوط می شود.
دوره سینمای ناطق: در سال ۱۹۲۷ عصر فیلم صدادار آغاز شد و عامل صدا، عملاً سینما را به صورت یک هنر سمعی-بصری درآورد.
دوره سینمای رنگی: از اواخر دههٔ ۱۹۳۰ میلادی با اختراع فیلم رنگی آغاز شد.
اهمیت سینما
هنوز سینما دوره‌های آغازین خود را طی میکرد که لنین (از جمله پایه گذاران و سردمداران نظام کمونیست شوروی) درباره سینما گفت: «سینما با ما، همه ارتش‌های دنیا بر علیه ما، سرانجام پیروز خواهیم شد.»
همین یک جمله که از زبان یک سیاستمدار نقل شده، به خوبی نشانگر اهمیت و قدرت سینماست. سینما وسیله خوبی برای تبلیغ و ارائه دیدگاه‌ها و اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی و حتی اقتصادی است و از همین رهگذر گاه مخاطبش را به بی راهه برده و او را در چمبره تبلیغات گسترده اسیر کرده، اما با این وجود سینما به علوم مختلف از پزشکی، الکترونیک و جغرافیا گرفته تا فیزیک، شیمی و تاریخ خدمات شایانی نموده است. سینما، این وسیله سمعی و بصری جذاب، بزرگترین کارکردش در خلق رویا، خلق ماجرا، خلق شخصیت‌های دوست داشتنی، نفرت انگیز، ترحم بر انگیز و... و در نهایت ایجاد احساسات عمیق انسانی از عشق و محبت گرفته تا ترس و نفرت است.
دیگر سینما یک وسیله ساده سرگرمی ساز نیست، سینما پا را بسیار فراتر گذاشته و تجربه نشان داده، نادیده گرفتن آن امری غیر عاقلانه است، چه از سوی تماشاگران معمولی و چه از سوی سیاست گذاران اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع مختلف.
فضای سینمایی
فضای سینمایی همان فضا و حیط‌های است که در فیلم خلق میشود و به جهان عینی ربطی ندارد. فضای سینمایی را میتوان به شیوه‌های زیر از فضای واقعی جدا کرد:
۱ – فضای سینمایی، دو بعدی است و تصاویری خلق میکند که به اصطلا ح. عمق ندارند. این فضا بر درک ما از اندازهها، فواصل و روابط اشیا تاثیر میگذارد، به همین خاطر، فیلم سازان از ترکیب بندی قاب، استفاده از عدسی‌های مخصوص، حرکت دوربین‌های مختلف و تدوین استفاده میکنند، تا به نحوی این واپیچیدگی‌ها را جبران کنند و فضایی مشابه فضای واقعی و قابل قبول برای تماشاگر بسازند.
۲ – تدوین نما‌ها از زوایای مختلف میتواند فضایی تازه و یگانه خلق کند، و تجرب‌های جدید برای تماشاگر باشد.
۳- فضای واقعی و عینی، برای ما پیوسته و فاقد قطع و پارگی است. اما تدوین میتواند در فضای سینمایی ما را به عقب و جلو پرت کند. ما میتوانیم در این فضا بدون هیچ حرکتی صحن‌های را از زوایا و فاصله‌های مختلف ببینیم. چنین تدوینی پرسپکتیو فضایی را از بین میبرد، و یا دگرگون میکند.
۴ - در سینما میتوان با دکور‌های مختلف، استفاده از طراحی صحنه‌های پیچیده و، امروز با گرافیک‌های کامپیو تری فضا‌هایی عجیب و غریب خلق کرد و تماشاگر را چنان در آن جذب کرد که همه چیز برایش طبیعی و قابل قبول جلوه کند در حالی که هرگز چنین تجربه ایی در دنیای واقعی نداشته است و شاید هم هرگز نخواهد داشت.
زمان سینمایی
توالی زمانی و رویداد‌های تاریخی در فیلم به گذر زمان در دنیای واقعی ربطی ندارد. در حالی که تماشاگر در زندگی روزمره خود با سیر بی رحم ثانیهها، ساعت‌ها و روزها سرو کار دارد، سینما این توانایی را دارد که به شیوه‌های زیر این سیر منطقی را به هم بزند و یا حتی توالی زمانی تاز‌های را خلق کند:
۱ – نشان دادن هم زمان رویداد‌های مختلف که در زمان‌های گوناگون اتفاق افتاده اند، به نحوی که هم زمان به نظر برسند.
۲- حذف زمان‌های غیر مهم در صحنه‌ها و سکانس ها. در این لحظه‌ها هیچ حادث‌های که به درد سینما بخورد رخ نمی دهد. مثلا در صحنه ای، ما شروع حرکت اتومبیلی را به مقصدی مشخص می بینیم و در صحنه بعد بدون این که شاهد حرکت آن اتومبیل در مسیرش باشیم آن را در مقصد میبینیم.
۳ – بر عکس آنچه در مورد ۲ گفته شد، گاهی هم، زمان واقعی بسط داده میشود. این کار در مورد نما‌های مهم و حساس انجام میشود. برای این کار نما‌هایی را که از چند زاویه و فاصله مختلف از یک رویداد واحد گرفته شده در کنار هم نشان میدهند و به این ترتیب زمان واقعی رویداد را افزایش میدهند.
۴ – بسط دادن و یا کوتاه کردن حس زمانی تماشاگر از طریق قطع سریع و حرکت دوربین.
۵ – پیش رفتن و یا عقب نشستن در زمان از طریق فلاش بک
۶- بر هم نمایی دو رویداد مختلف در دو زمان متفاوت برای خلق حس تضاد
باید در نظر داشت همه این قوانین به صورت نا خودآگاه در طول تاریخ سینما در ذهن تماشاگر جای گرفته و به نوعی سینما، تماشاگرش را برای ایجاد ارتباط با خودش، تربیت کرده و آموزش داده. در حالی که اولین تماشاگران سینما قادر به درک کوچکترین پیچیده گی زمانی و مکانی در فیلم‌ها نبودند، تماشاگر امروزی قادر به درک و قبول پیچیدهترین تمهیدات سینمایی است.
در مورد سینما در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
ویژه نامه تابناک برای سی و ششمین جشنواره فجر؛
جزئیات فیلمهای به نمایش درآمده در روز هشتم جشنواره فیلم فجر در سینما ی رسانه‌ها - سینما ملت- را در این ویدیو تابناک ببینید.
کد خبر: ۷۷۲۷۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۲۰
کارتون؛
انیمیشن کوتاه «پالم روت / PALM ROT» به کارگردانی رایان گیلیس، محصول سال 2014 است. این انیمیشن که در جشنواره های فراوانی برگزیده شده، روایتی پیرمردی است که در مورد انفجاری اسرارآمیز در اورگلیدز فلوریدا تحقیق میکند و در این مسیر با حوادث عجیبی مواجه میشود. این انیمیشن جذاب را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۲۶۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۹
گپ؛
باران کوثری در این ویدیو و در گفت و گو با دنیای تصویر از کارگردانانی که دوست دارد با آن ها کار کند، فیلم ها و بازیگران مورد علاقه اش و بهترین و بدترین لحظات کارنامه اش می گوید
کد خبر: ۷۷۲۵۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۹
پشت صحنه؛
«استالینگراد / Stalingrad» یک فیلم جنگی به کارگردانی فئودور بوندارچوک محصول سال 2013 است. در این فیلم سینما یی همچون اکثر آثار جنگی، به شدت از جلوه های ویژه برای بازسازی صحنه‌های نبرد استفاده شده است و یک تیم بزرگ وظیفه VFX را برعهده داشته است. پشت صحنه طراحی و پیاده سازی جلوه های ویژه این فیلم سینما یی را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۲۵۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۹
ویژه نامه تابناک برای سی و ششمین جشنواره فجر؛
جزئیات فیلمهای به نمایش درآمده در روز هفتم جشنواره فیلم فجر در سینما ی رسانه‌ها - سینما ملت- را در این ویدیو تابناک ببینید.
کد خبر: ۷۷۲۴۶۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۹
سکانس طلایی؛
مقلد شیطان نخستین فیلم بلند سینما یی افشین صادقی در مقام کارگردان و به نویسندگی حمید نعمت الله است. تبهکاری به نام جمشید سیف که با دقت و حوصله از سوژه‌های خود عکس و مدارکی را تهیه میکند، با تهدید آنها مبنی بر برملاشدن مدارک مورد نظر همکاری و هم یاریشان را در انجام اعمال پلیدش جلب میکند. مدیر بازرگانی یک شرکت آخرین سوژه اوست. کامبیز دیرباز، اصغر همت، شقایق فراهانی، سیروس ابراهیم‌زاده، ساره بیات، پردیس احمدیه، امید زندگانی، شیوا خنیاگر، نسرین صداقت، غزاله نظریان و علی‌اصغر طبسی در این فیلم سینما یی مقابل دوربین اصغر رفیعی جم نقش آفرینی کردند. بهرام دهقانیار موسیقی متن این فیلم را ساخت و افشین صادقی این اثر را تدوین کرد. سکانس‌هایی از این فیلم سینما یی را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۲۴۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۹
سکانس طلایی؛
مینای شهر خاموش، سومین فیلم بلند سینما یی امیرشهاب رضویان در مقام کارگردان و محصول سال 1385 است. دکتر بهمن پارسا، پس از سی و سه سال از آلمان به ایران بر می‌گردد. با یکی از دوستان قدیمی پدرش (پیرمردی به نام قناتی)، به زادگاهشان (بم) می‌روند. دکتر پارسا در پی یافتن عشق گمشده اش، مینا در بم می گردد و رابطه اش تدریجاً با قناتی عمیق‌تر میشود. عزت‌الله انتظامی، شهباز نوشیر، صابر ابر، مهران رجبی، رویا جاویدنیا و مریم مسچیان در این فیلم سینما یی مقابل دوربین داریوش عیاری، محمدرضا سکوت و کلاوس بوش دمانتوس نقش آفرینی کردند. داریوش تقی‌پور موسیقی متن این فیلم سینما یی را ساخت و فرامرز هوتهم این اثر را تدوین کرد. این فیلم موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از بیست و پنجمین جشنواره فجر شد. سکانس‌هایی از این فیلم سینما یی را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۲۲۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۹
پشت صحنه؛
«خماری، قسمت دوم / The Hangover Part II» فیلمی کمدی به کارگردانی تاد فیلیپس و دنباله فیلم خماری است. پشت صحنه ساخت این فیلم سینما یی را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۲۲۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۸
کارتون؛
انیمیشن کوتاه «سه گربه کوچک / Trois Petits Chats» به کارگردانی بنویت دلونای، روایت گربه‌ای است که شاهد از دست دادن اعضای خانواده اش است. این انیمیشن که جوایز متعدد بین المللی برده را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۲۱۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۸
پشت صحنه؛
«سالی / Sully» به کارگردانی کلینت ایستوود، داستان خلبان آمریکایی چسلی سالی سولنبرگر و فرود اضطراری پرواز 1549 یو اس ایرویز از خطوط هوایی ایالات متحده را که در ژانویه 2009 با 155 مسافر و خدمه در رودخانه هادسون نشست و همچنین تبلیغات پس از آن و بررسی نحوه عملکرد خلبان را به تصویر می‌کشاند. این فیلم به واسطه نوع داستان، با جلوه های ویژه‌ای همراه بود که بیش از حد داستان را تحت الشعاع قرار نمی‌داد اما کارکرد موثری داشت. پشت صحنه جلوه‌های ویژه این فیلم سینما یی را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۲۱۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۸
ویژه نامه تابناک برای سی و ششمین جشنواره فجر؛
جزئیات فیلمهای به نمایش درآمده در روز ششم جشنواره فیلم فجر در سینما ی رسانه‌ها - سینما ملت- را در این ویدیو تابناک ببینید.
کد خبر: ۷۷۲۱۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۸
کارتون؛
انیمیشن کوتاه «زندگی، زندگی است / Life is Life» به کارکردانی مارتین بروز، محصول سال 2011 است. این انیمیشن درباره سه نفر است که تصویری درباره انسانیت، صداقت، مهربانی و پاداش عادلانه را به نمایش می گذارند. در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۲۰۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۸
سکانس طلایی؛
اهی‌ها عاشق می‌شوند، نخستین فیلم بلند سینما یی علی رفیعی در مقام کارگردان و محصول سال 1383 است. مردی به نام عزیز برای تملک و فروش مایملک پدری خود به کشور بازمی‌گردد اما با آتیه دختری که قبل از سفر به او علاقه داشته روبرو میشود. آیا آتیه او را در وطن ماندگار میکند؟ رضا کیانیان، رؤیا نونهالی، گلشیفته فراهانی، مائده طهماسبی، مریم سعادت، فرخ نعمتی، سیامک صفری، مهدی پاکدل، علیرضا اولیایی، سینا رازانی و فرهاد آییش در این فیلم سینما یی مقابل دوربین محمود کلاری در بندر انزلی نقش آفرینی کردند. علی صمدپور موسیقی متن این فیلم را ساخت و واروژ کریم مسیحی این اثر را تدوین کرد. سکانس‌هایی از این فیلم سینما یی را در تابناک تماشا می‌کنید.
کد خبر: ۷۷۱۹۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۷
پشت صحنه؛
«سریع و خشمگین ۶ / Fast & Furious 6» یا سریع و خشن ۶، ششمین قسمت از سری فیلمهای سریع و خشمگین به کارگردانی جاستین لین محصول سال 2013 است. این فیلم به شدت وابسته به جلوه‌های ویژه است و مراحل «پس از تولید / post-production» بسیار طولانی داشت و در نهایت پنج ادیتور به مدت 12 هفته تمام در حال ویرایش این اثر بودند. تصاویر پشت صحنه تصویربرداری و جلوه‌های ویژه این فیلم سینما یی را در تابناک می‌بینید.
کد خبر: ۷۷۱۹۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۷
گپ؛
هادی حجازی فر در گفت و گویی از صفر تا صد زندگی‌اش و مسیری که طی کرده سخن گفته است؛ بازیگری که اگرچه در مزرعه پدری نقشی داشت اما عملاً از سال 1394 با فیلم ایستاده در غبار و در لبه چهل سالگی وارد سینما ی ایران شد و اکنون با گذشت چند سال شمار قابل توجهی از نقش‌های متفاوت را بازی کرده است.
کد خبر: ۷۷۱۹۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۷
نبض خبر؛
حمید فرخ نژاد در آیتمی از برنامه 90 این هفته پخش شد، به بهانه بازی جام حذفی از شهر آبادان، به این شهر سفر کرده و از شرایط این روزها و خاطراتش می‌گوید. در تابناک می‌بینید.
کد خبر: ۷۷۱۹۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۷
گپ؛
امیریل ارجمند گفت محمدرضا شریفی‌نیا امروز دیگر مافیای سینما ی ایران نیست؛ ولی پیش از این مافیای قدرتمندی در بازیگری سینما ی ایران بود.
کد خبر: ۷۷۱۹۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۷
پشت صحنه؛
«پن / Pan» یک فیلم فانتزی ماجراجویی آمریکایی به نویسندگی جیسون فوکس و کارگردانی جو رایت، محصول سال 2015 است. هیو جکمن، گرت هدلند، رونی مارا، لوی میلر، آماندا سایفرد و اسپنسر وایلدینگ در این فیلم سینما یی نقش های اصلی را برعهده داشتند. پشت صحنه این فیلم سینما یی را در تابناک می‌بینید.
کد خبر: ۷۷۱۸۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۷
ویژه نامه تابناک برای سی و ششمین جشنواره فجر؛
جزئیات فیلمهای به نمایش درآمده در روز پنجم جشنواره فیلم فجر در سینما ی رسانه‌ها - سینما ملت- را در این ویدیو تابناک ببینید.
کد خبر: ۷۷۱۸۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۷
کارتون؛
انیمیشن «پایپر / Piper» محصول سال 2016 کمپانی پیسکار و برنده جایزه اسکار بهترین انیمیشن کوتاه است. این انیمیشن کوتاه را که مواجهه ناخواسته با یک ترس را به تصویر می‌کشد، در تابناک می‌بینید.
کد خبر: ۷۷۱۶۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۱/۱۶