کلیات
فیلم در لغت به معنیِ «نوارِ نازک» از امولسیون فتوشیمیایی بر روی نوار سلولوئیدی گفته می شد و چون برای اولین بار، تصاویر متحرک، روی فیلم عکاسی ثبت میشد و به این وسیله، نمایش داده میشدند، این نام روی تصاویر متحرک ماند؛ البته امروز خود کلمه «فیلم» بهطور تخصصی فقط به تصاویر متحرک گفته میشود که در سینما نمایش داده میشوند، فیلمهایی که پس از پایان اکرانشان در سینما، از تلویزیون پخش شود را «فیلم سینمایی» میگویند و اگر از ابتدا فیلمی را مختص تلویزیون بسازند و ربطی به سینما نداشته باشد، به آن «فیلم تلویزیونی» میگویند. همچنین فیلمهایی که به صورت چند سری (اپیزود) یا قسمت باشد به آنها سریال میگویند. در نتیجه فیلمها به سه دسته شامل: فیلم سینمایی، فیلم تلویزیونی و سریال دستهبندی میشوند.
ریشه این نام در این واقعیت است که فیلم عکاسی بهطور تاریخی عنصر اساسی رسانه ضبط و پخش تصاویر متحرک به حساب میآمده. تولید فیلمها از طریق ضبط تصویر مردم و اشیاء واقعی با دوربین یا به وجود آوردن آنها از طریق تکنیکهای انیمیشن یا جلوههای ویژه است. فیلمها از مجموعهای از قابهای انفرادی تشکیل شدهاند که زمانی که به سرعت و پشت سرهم نمایش داده میشوند، توهم حرکت را در بیننده بهوجود میآورند. بر اثر پدیدهای به نام تداوم دید که بر اثر آن یک منظره برای کسری از ثانیه پس از از بین رفتن آن در حافظه میماند، چشمکهای بین تصاویر، قابل رویت نیستند. همچنین عامل ارتباط عامل دیگری است که باعث مشاهده تصاویر متحرک میگردد. این اثر روانی به نام حرکت بتا معروف است.
از نظر بیشتر کارشناسان، فیلم از انواع مهم هنر بهشمار میآید. فیلمها قابلیت سرگرم کردن، آموزش، روشنگری و الهام بخشیدن به بیننده را دارند. عوامل دیداری سینما، نیاز به هیچ نوع ترجمهای ندارد و قدرت ارتباطات جهانی را به یک محصول تصویر متحرک میبخشند. هر فیلم قابلیت جذب مخاطبان جهانی را دارد بهخصوص اگر از تکنیکهای دوبله یا زیرنویس که گفتار را ترجمه میسازد، بهره جسته باشد. فیلمها همچنین محصولاتی هستند که توسط فرهنگهای مشخص تولید شده و آن فرهنگها را منعکس کرده و همچنین از آنها تأثیر میپذیرد. صنعت فیلم بیش از یک سده است که در حال بینالمللی شدن است. یکی از واقعیتهای جهانی سازی این است که استودیوهای بزرگ هالیوودی صاحب سینماهای زیادی در کشورهای دیگر هستند بنابراین میتوانند از فروش گیشههای بینالمللی خود به صورت مستقیم درآمد به دست بیاورند. آن نوع فیلمهای گرانقیمت پرفروشی که هالیودد امروزه تمایل به ساخت آن دارد نمیتوانند تنها از راه فروش در بازارهای داخلی هزینههای تولید خودشان را برگردانند آنها نیاز به فروش در گیشههای بینالمللی دارند تا بتوانند سود تولید کنند.
تاریخچه فیلم
در اوایل دهه ۱۸۶۰ میلادی، با استفاده از وسایلی مانند زندهگرد و پراکسینوسکوپ، سازوکارهای تولید مصنوعی به وجود آمد و تصاویر دو بعدی متحرک به نمایش درآمدند. این ماشینها از انواع تکامل یافتهٔ ابزارهای سادهٔ اپتیکی مانند توریهای سحرآمیز بودند. این ابزار توان نمایش متوالی تصاویر با سرعتی را داشتند که در آن تصاویر به شکل متحرک به نظر میرسیدند. این پدیده، ماندگاری منظر نام گرفت. طبیعتاً، تصاویر میبایست بهطور دقیق طراحی میشدند تا اثر مورد نظر را داشته باشند، به همین منظور اصول زیربنایی خاصی بهعنوان بنیان ساخت فیلم انیمیشن در نظر گرفته شدند.
با پیشرفت فیلم سلولوئید به منظور عکاسی ثابت، امکان گرفتن عکس از اشیاء متحرکی که در حال حرکت بودند نیز ممکن شد. در مراحل اولیه فناوری گاهی لازم بود که شخص بیننده برای مشاهده تصاویر، در داخل دستگاه مخصوصی نگاه کند. در دهه ۱۸۸۰ میلادی، با ساخته شدن دوربین تصاویر متحرک، گرفتن تصاویر تکی و ضبط آنها بر روی یک حلقه ممکن شد که به سرعت به اختراع پروژکتور تصویر متحرک انجامید. این دستگاه نور را از فیلم پردازش و چاپ شده میگذراند و با کمک بزرگنمائی اپتیکی «تصاویر در حال حرکت» را بر روی پردهای (معمولاً نقرهای رنگ) نمایش میداد. این حلقههای فیلمهای نمایش داده شده به نام «تصاویر متحرک» معروف شدند. نخستین فیلمهای تصاویر متحرک، حالت صحنه ایستا داشتند و در آنها یک حادثه یا عمل، بدون هیچگونه ویرایش کردن یا دیگر تکنیکهای سینمایی، به نمایش درمیآمدند.
تصاویر متحرک تا پایان سدهٔ ۱۹ میلادی، تنها بهعنوان هنر دیداری به حساب میآمدند. اما ابتکار فیلمهای صامت ذهنیت مردم را نیز در اختیار گرفته بود. در آغاز سدهٔ ۲۰ میلادی، رفته رفته ساختار داستانی فیلمها شکل گرفت. در این دوره فیلمهایی به صورت صحنهٔ دنبالهدار ساخته شدند که در مجموع یک داستان را نقل میکردند. سپس این صحنهها جای خود را به صحنههای چندگانه از زوایا و ابعاد متفاوت دادند. تکنیکهای دیگر مانند حرکت دوربین نیز بهعنوان راههای اثرگذار در بیان داستان فیلم به کار گرفته شدند. صاحبان سالنهای تئاتر نیز به جای اینکه تماشاگران را در سکوت نگاه دارند، با در اختیار گرفتن یک پیانیست یا نوازندهٔ ارگ یا یک ارکستر کامل، به نواختن موسیقی، متناسب با فضای هر صحنه فیلم اقدام مینمودند. در آغاز دههٔ ۱۹۲۰ میلادی، همراه بیشتر فیلمها، فهرست موسیقیهای فیلم هم عرضه میشدند. در محصولات شاخص، این موسیقیها با فیلم عرضه میگردید.
رشد صنعت سینما در اروپا با بروز جنگ جهانی اول متوقف گردید و این در حالی بود که صنعت فیلم در ایالات متحده با ظهور هالیوود به شکوفایی رسید. بههرحال در دهه ۱۹۲۰ میلادی، فیلمسازان اروپائی مانند سرگئی آینشتاین و فردریش ویلهلم مارنائو به همراهی مبتکر آمریکایی دی. دبلیو. گریفیت و دیگران، به ارتقاء سطح این رسانه پرداختند. در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی، فناوریهای نو، الصاق حاشیهٔ صوتی گفتار، موسیقی و افکتهای صوتی متناسب با نوع صحنه به فیلم را ممکن ساختند. این فیلمهای صوتدار در آغاز با نام «تصاویر با صدا» یا «تاکیز» شناخته میشدند.
پیشرفت مهم بعدی در صنعت سینما، معرفی رنگ بود. اگرچه اضافه شدن صدا، به سرعت گسترش یافت اما رنگ به تدریج مورد استفاده قرار گرفت. بیشتر مردم رنگی بودن فیلم برایشان مهم نبود. اما همچنانکه روشهای پردازش رنگ بهبود مییافت و در مقایسه با فیلمهای سیاه و سفید قابل رقابتتر میگشتند، فیلمهای رنگی بیشتر و بیشتر تولید میشدند. این زمان هنگام پایان جنگ جهانی دوم بود. فیلم سازان آمریکایی رنگ را بهعنوان عنصر اصلی جذب مخاطب تشخیص دادند و از آن در رقابت با تلویزیون (که تا اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی به صورت رسانهای سیاه و سفید باقیمانده بود) مورد استفاده قرار داد. در پایان دهه ۱۹۶۰ میلادی، رنگ بهعنوان شیوه عادی کار فیلمسازان مطرح شد.
دهههای ۱۹۵۰، ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی شاهد تغییرات در روش تولید و سبک فیلم بودند. هالیوود جدید، موج جدید فرانسوی و ارتقاء فیلمهای فیلمسازان تحصیلکرده و مستقل؛ همه و همه از دگرگونیهایی بودند که فیلم، آنها را در نیمه دوم سده ۲۰ میلادی تجربه نمود.
در پایان سده ۲۰ و در آستانه ورود به سده ۲۱ میلادی، فناوری دیجیتال و استفاده از رایانهها، انقلابی در روش تهیه، پخش و نمایش فیلم پدیدآورد. استفاده از رایانهها برای ساختن جلوههای ویژه، پویانماییهای پیچیده و ضبط و پخش صدا نزدیک به واقعیت صحنه، دگرگونیهای فراوانی را سبب شد.
در آغاز دهه ۲۱ میلادی تلاشهایی برای تلفیق فیلم و واقعیت مجازی در جریان است. صنعت فیلمسازی در ایران بیش از صد سال است که راه اندازی شدهاست.
مراحل فیلمسازی
تعداد و نوع کارکنان لازم جهت تهیه فیلم بستگی به ماهیت آن دارد. بسیاری از فیلمهای حادثهای هالیوود نیاز به صحنه سازیهای کامپیوتری (سی.جی. آی) دارند که توسط یک دوجین عوامل قالبهای سه بعدی، انیمیشن کارها، روتوسکپی کارها و سازندگان تدارک میگردند. بههرحال، یک فیلم کم خرج مستقل توسط عوامل اصلی که معمولاً دستمزد کمی هم دارند قابل ساخت است. کار فیلمسازی در تمام نقاط دنیا با استفاده از فناوریها، سبکهای بازی و اقسام آن در حال انجام است. بودجه برخی از این فیلمها بسیار زیاد و در حد تعهد دولتی است مانند نمونههایی در چین و در مقابل برخی دیگر در حد فیلمسازی در سیستم استودیوی آمریکا هزینهبر هستند.
مراحل مرسوم فیلمسازی در ایران شامل پنج مرحله اساسی است:
-فیلمنامهنویسی
-پیش تولید
-تولید
-پس تولید
-توزیع (اکران)
مدت زمان لازم برای این مراحل معمولاً سه سال است. سال اول صرف مرحله «ارتقاء» است. در سال دوم مراحل «قبل از تولید» و «تولید» به انجام میرسند. سال سوم نیز به مراحل «بعد از تولید» و «توزیع» اختصاص مییابد.
ریتم؛
مارک تیلز در یک سولو گیتار کلاسیک، سه قطعه خاص را اجرا کرده است. «عهدنامه املی / El tesament d'Amèlia» و «آهنگ دزد / Cançó del Lladre» از «میگوئل لوبت / Miguel Llobet» گیتارست اسپانیایی، و «کاپریس عرب / Capricho Arabe» از «فرانسیسکو تارگا / Francisco Tárrega» گیتاریست اسپانیایی دوره رمانتیک، آثاری است که او اجرا کرده است. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۹۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«مسیر قلب / path of the heart» یکی از قطعاتی است که یک گروه پاکستانی متشکل از فرید ایاز، ابومحمد قوال و برادران اجرا کردهاند. این موسیقی بر مبنای سنت موسیقی پاکستانی و در بزرگداشت حضرت علی (ع) و خاندان ایشان است.
کد خبر: ۸۳۱۱۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«شنگ / Sheng» از سازهای سنتی چینی است که پیش از این یک اجرا از آن را در تابناک دیدهاید. «وو تُنگ / Wu Tong» برنده جایزه گرمی یک سولو (تک نوازی) با این ساز داشته که در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«پرواز زنبور عسل / Flight of the Bumblebee» یکی از قطعات مشهور «نیکلای ریمسکی-کورساکف / Николай Андреевич Римский-Корсаков / Nikolai Rimsky-Korsakov» آهنگساز روس است که کلودیو سانتانجلو با ساز «ماریمبا / Marimba» اجرا کرده است. این اجرای متفاوت را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
موزیک متن سریال «بازی تاج و تخت / Game Of Thrones Theme» ساخته رامین جوادی آهنگساز ایرانی-آلمانی، یکی از قطعاتی است که توسط نوازندگان کشورهای مختلف و با سازبندیهای مختلف اجرا شده است. توی گیتارنت نیز که متشکل از یک نوازنده گیتار و یک نوازنده کلارینت است نیز این قطعه را اجرا کرده که در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«لاتچو دروم / Latcho Drom» یکی از قطعات گروه «جیپسی جز باند هایر /International Gypsy Jazz Band Hire» است. این تریو که با دو گیتار و یک کنترباس یا دبل باس نواخته شده را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«تره دل اورو / Torre del Oro» یک برج در سویا و یک قطعه از موسیقی «خرومینو خیمنس / Geronimo Giménez» آهنگساز اسپانیایی است. این قطعه را انجمن موسیقی آلخمسی اجاره کرده است. این انجمن یکی از انجمنهای موسیقی شهر والنسیای اسپانیا است. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۵
ریتم؛
«سال گذشته / A Year Ago» یکی از قطعاتی است که «جک بو / Beau Jack» نوازنده «ساکسوفون / Saxophone» است. این قطعه را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«سونات شماره 8 سولو ویولنسل کدای / Kodály Cello Solo Sonata opus 8» یکی از قطعات «زُلتان کدای / Zoltán Kodály» آهنگساز مجارستانی است. جروم پرنو نوازنده فرانسوی ویولنسل این قطعه را اجرا کرده که در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۳۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«وینزبورو / Waynesboro» یکی از قطعاتی است که کامرون نولر و ویل کسوربا به صورت دوئت با گیتار و «بانجو / Banjo» اجرا میکنند.
کد خبر: ۸۳۱۱۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
رهبر ارکستر نقش هدایت گروه نوازندگان موسیقی و نحوه اجرای آن در یک ارکستر که شامل گروههای مختلفی از سازها هستند را بر عهده دارد. او یک چوب میزانه در دست راست دارد و یا حرکت آن و دست چپش به نوازندگان علامت میدهد که هر قطعه از موسیقی را چگونه بنوازند. این حرکات برای مخاطب نا آشنا با موسیقی و تئوری آن میتواند عجیب و غریب باشد. در این ویدیو این حرکات توضیح داده میشود و با بعضی از بزرگترین رهبران ارکستر جهان آشنا میشوید.
کد خبر: ۸۳۱۱۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
نبض خبر؛
امیرعلی به یک باره بر اثر یک بیمار خاص توان حرکتیاش را از دست داده است. مادر امیرعلی آرزو دارد بهزودی لبخند فرزندش را پس از مداوا ببیند.
کد خبر: ۸۳۱۱۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
نبض خبر؛
فردی با پرتاب یک وسیله انفجاری باعث وقوع انفجار در نزدیکی سفارت آمریکا در قاهره پایتخت مصر شده است. این انفجار در خیابان «سیمون بولیوار» قاهره در مقابل سفارت آمریکا به وقوع پیوسته است. خبرگزاری رویترز لحظاتی پیش اعلام کرد که مظنون به پرتاب وسیله انفجاری به سوی سفارت آمریکا در قاهره از سوی پلیس بازداشت شده است. تصاویری از این حادثه که توسط دوربینهای امنیتی گرفته شده را در تابناک میبینید.
کد خبر: ۸۳۱۰۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۳
نبض خبر؛
طوفان جِبی با ورود به ژاپن، تاکنون منجر به لغو حداقل 600 پرواز شده است. همچنین درخواست تخلیه منازل حدود سیصد هزار نفر در برخی شهرها صادر شده است. شدت وزش باد در برخی نقاط به 208 کیلومتر در ساعت رسید. طوفان جبی به پایتخت ژاپن نرسید و انتظار می رود توکیو تنها با بارش شدید باران و وزش باد روبرو شود. طوفان جبی که در زبان کره ای به معنی «قورت دادن» است از آخرین پدیده های آب و هوایی است که در طی این تابستان به دنبال گرمای شدید، باران، سیل و رانش زمین به ژاپن می رسد. تصاویر کوتاهی از شدت این طوفان را میبینید.
کد خبر: ۸۳۱۰۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۳
ریتم؛
«تنفس ارتباطات / The Breath of Connections» یکی از قطعات گروه اتریشی «فدرسپیل / Federspiel» است. این گروه متشکل از هفت نفر است که سازهای بادی «کلارینت / Clarinet»، «ترومپت / Trumpet»، «ترومبون / Trombone» و «توبا / Tuba» در سازبندیشان گنجانده شده، قطعات خاصی را اجرا کرده که ریتم و ترکیب صدای متفاوت نسبت به آنچه تاکنون شنیدهاید، دارد. موزیک ویدیو این قطعه را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۸۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«در تنگنای زمان / Pressed for Time» یکی از قطعات گوردن دانکن نوازنده بریتانیایی است. این قطعه را تاتیانا استرونینا نوازنده «چنگ / Harp»، فرانک مک گوری نوازنده «بادران / Bodhrán»، سرگی اژوف نوازنده گیتار، ویتالی سافرونو نوازنده ویولن و الکساندر انیستراتو «بگ پایپ / Bagpipes» که یک گروه اسکاتلندی هستند، اجرا کردهاند. این قطعه را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۸۵۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«سه قطعه برای فلوت / Trois pièces pour flûte seule» از جمله آثار پیر اکتاو فرائد آهنگساز فرانسوی است. این قطعه را «امانوئل پاهود / Emmanuel Pahud» نوازنده مشهور سوئیسی اجرا کرده که در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۸۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
یکی از قطعات گروه «جیپسی جز باند هایر / Gypsy Jazz Band Hire» است. اجرای زنده این قطعه جز را با ترکیبی از گیتار و کنترباس در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۸۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
سولو گیتار کلاسیک را با اجرای الک هولکمب در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۸۴۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۴
ریتم؛
«کنسرتینو در سی مینوز بوستینی / Bottesini, Concertino in C minor» اثر «جیووانا بوستینی / Giovanni Bottesini» آهنگساز ایتالیایی است. اجرای زنده این قطعه را توسط «ادیکسون رویز / Edicson Ruiz» نوازنده ونزوئلایی کنترباس که در برلین ثبت شده، در تابناک میبینید و میشنوید. ادیکسون رویز را در این اجرای گروهی، یک نوازنده کنترباس، یک نوازنده ویولنسل و سه نوازنده ویولن همراه میکند.
کد خبر: ۸۳۰۸۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۳