کلیات
فیلم در لغت به معنیِ «نوارِ نازک» از امولسیون فتوشیمیایی بر روی نوار سلولوئیدی گفته می شد و چون برای اولین بار، تصاویر متحرک، روی فیلم عکاسی ثبت میشد و به این وسیله، نمایش داده میشدند، این نام روی تصاویر متحرک ماند؛ البته امروز خود کلمه «فیلم» بهطور تخصصی فقط به تصاویر متحرک گفته میشود که در سینما نمایش داده میشوند، فیلمهایی که پس از پایان اکرانشان در سینما، از تلویزیون پخش شود را «فیلم سینمایی» میگویند و اگر از ابتدا فیلمی را مختص تلویزیون بسازند و ربطی به سینما نداشته باشد، به آن «فیلم تلویزیونی» میگویند. همچنین فیلمهایی که به صورت چند سری (اپیزود) یا قسمت باشد به آنها سریال میگویند. در نتیجه فیلمها به سه دسته شامل: فیلم سینمایی، فیلم تلویزیونی و سریال دستهبندی میشوند.
ریشه این نام در این واقعیت است که فیلم عکاسی بهطور تاریخی عنصر اساسی رسانه ضبط و پخش تصاویر متحرک به حساب میآمده. تولید فیلمها از طریق ضبط تصویر مردم و اشیاء واقعی با دوربین یا به وجود آوردن آنها از طریق تکنیکهای انیمیشن یا جلوههای ویژه است. فیلمها از مجموعهای از قابهای انفرادی تشکیل شدهاند که زمانی که به سرعت و پشت سرهم نمایش داده میشوند، توهم حرکت را در بیننده بهوجود میآورند. بر اثر پدیدهای به نام تداوم دید که بر اثر آن یک منظره برای کسری از ثانیه پس از از بین رفتن آن در حافظه میماند، چشمکهای بین تصاویر، قابل رویت نیستند. همچنین عامل ارتباط عامل دیگری است که باعث مشاهده تصاویر متحرک میگردد. این اثر روانی به نام حرکت بتا معروف است.
از نظر بیشتر کارشناسان، فیلم از انواع مهم هنر بهشمار میآید. فیلمها قابلیت سرگرم کردن، آموزش، روشنگری و الهام بخشیدن به بیننده را دارند. عوامل دیداری سینما، نیاز به هیچ نوع ترجمهای ندارد و قدرت ارتباطات جهانی را به یک محصول تصویر متحرک میبخشند. هر فیلم قابلیت جذب مخاطبان جهانی را دارد بهخصوص اگر از تکنیکهای دوبله یا زیرنویس که گفتار را ترجمه میسازد، بهره جسته باشد. فیلمها همچنین محصولاتی هستند که توسط فرهنگهای مشخص تولید شده و آن فرهنگها را منعکس کرده و همچنین از آنها تأثیر میپذیرد. صنعت فیلم بیش از یک سده است که در حال بینالمللی شدن است. یکی از واقعیتهای جهانی سازی این است که استودیوهای بزرگ هالیوودی صاحب سینماهای زیادی در کشورهای دیگر هستند بنابراین میتوانند از فروش گیشههای بینالمللی خود به صورت مستقیم درآمد به دست بیاورند. آن نوع فیلمهای گرانقیمت پرفروشی که هالیودد امروزه تمایل به ساخت آن دارد نمیتوانند تنها از راه فروش در بازارهای داخلی هزینههای تولید خودشان را برگردانند آنها نیاز به فروش در گیشههای بینالمللی دارند تا بتوانند سود تولید کنند.
تاریخچه فیلم
در اوایل دهه ۱۸۶۰ میلادی، با استفاده از وسایلی مانند زندهگرد و پراکسینوسکوپ، سازوکارهای تولید مصنوعی به وجود آمد و تصاویر دو بعدی متحرک به نمایش درآمدند. این ماشینها از انواع تکامل یافتهٔ ابزارهای سادهٔ اپتیکی مانند توریهای سحرآمیز بودند. این ابزار توان نمایش متوالی تصاویر با سرعتی را داشتند که در آن تصاویر به شکل متحرک به نظر میرسیدند. این پدیده، ماندگاری منظر نام گرفت. طبیعتاً، تصاویر میبایست بهطور دقیق طراحی میشدند تا اثر مورد نظر را داشته باشند، به همین منظور اصول زیربنایی خاصی بهعنوان بنیان ساخت فیلم انیمیشن در نظر گرفته شدند.
با پیشرفت فیلم سلولوئید به منظور عکاسی ثابت، امکان گرفتن عکس از اشیاء متحرکی که در حال حرکت بودند نیز ممکن شد. در مراحل اولیه فناوری گاهی لازم بود که شخص بیننده برای مشاهده تصاویر، در داخل دستگاه مخصوصی نگاه کند. در دهه ۱۸۸۰ میلادی، با ساخته شدن دوربین تصاویر متحرک، گرفتن تصاویر تکی و ضبط آنها بر روی یک حلقه ممکن شد که به سرعت به اختراع پروژکتور تصویر متحرک انجامید. این دستگاه نور را از فیلم پردازش و چاپ شده میگذراند و با کمک بزرگنمائی اپتیکی «تصاویر در حال حرکت» را بر روی پردهای (معمولاً نقرهای رنگ) نمایش میداد. این حلقههای فیلمهای نمایش داده شده به نام «تصاویر متحرک» معروف شدند. نخستین فیلمهای تصاویر متحرک، حالت صحنه ایستا داشتند و در آنها یک حادثه یا عمل، بدون هیچگونه ویرایش کردن یا دیگر تکنیکهای سینمایی، به نمایش درمیآمدند.
تصاویر متحرک تا پایان سدهٔ ۱۹ میلادی، تنها بهعنوان هنر دیداری به حساب میآمدند. اما ابتکار فیلمهای صامت ذهنیت مردم را نیز در اختیار گرفته بود. در آغاز سدهٔ ۲۰ میلادی، رفته رفته ساختار داستانی فیلمها شکل گرفت. در این دوره فیلمهایی به صورت صحنهٔ دنبالهدار ساخته شدند که در مجموع یک داستان را نقل میکردند. سپس این صحنهها جای خود را به صحنههای چندگانه از زوایا و ابعاد متفاوت دادند. تکنیکهای دیگر مانند حرکت دوربین نیز بهعنوان راههای اثرگذار در بیان داستان فیلم به کار گرفته شدند. صاحبان سالنهای تئاتر نیز به جای اینکه تماشاگران را در سکوت نگاه دارند، با در اختیار گرفتن یک پیانیست یا نوازندهٔ ارگ یا یک ارکستر کامل، به نواختن موسیقی، متناسب با فضای هر صحنه فیلم اقدام مینمودند. در آغاز دههٔ ۱۹۲۰ میلادی، همراه بیشتر فیلمها، فهرست موسیقیهای فیلم هم عرضه میشدند. در محصولات شاخص، این موسیقیها با فیلم عرضه میگردید.
رشد صنعت سینما در اروپا با بروز جنگ جهانی اول متوقف گردید و این در حالی بود که صنعت فیلم در ایالات متحده با ظهور هالیوود به شکوفایی رسید. بههرحال در دهه ۱۹۲۰ میلادی، فیلمسازان اروپائی مانند سرگئی آینشتاین و فردریش ویلهلم مارنائو به همراهی مبتکر آمریکایی دی. دبلیو. گریفیت و دیگران، به ارتقاء سطح این رسانه پرداختند. در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی، فناوریهای نو، الصاق حاشیهٔ صوتی گفتار، موسیقی و افکتهای صوتی متناسب با نوع صحنه به فیلم را ممکن ساختند. این فیلمهای صوتدار در آغاز با نام «تصاویر با صدا» یا «تاکیز» شناخته میشدند.
پیشرفت مهم بعدی در صنعت سینما، معرفی رنگ بود. اگرچه اضافه شدن صدا، به سرعت گسترش یافت اما رنگ به تدریج مورد استفاده قرار گرفت. بیشتر مردم رنگی بودن فیلم برایشان مهم نبود. اما همچنانکه روشهای پردازش رنگ بهبود مییافت و در مقایسه با فیلمهای سیاه و سفید قابل رقابتتر میگشتند، فیلمهای رنگی بیشتر و بیشتر تولید میشدند. این زمان هنگام پایان جنگ جهانی دوم بود. فیلم سازان آمریکایی رنگ را بهعنوان عنصر اصلی جذب مخاطب تشخیص دادند و از آن در رقابت با تلویزیون (که تا اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی به صورت رسانهای سیاه و سفید باقیمانده بود) مورد استفاده قرار داد. در پایان دهه ۱۹۶۰ میلادی، رنگ بهعنوان شیوه عادی کار فیلمسازان مطرح شد.
دهههای ۱۹۵۰، ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی شاهد تغییرات در روش تولید و سبک فیلم بودند. هالیوود جدید، موج جدید فرانسوی و ارتقاء فیلمهای فیلمسازان تحصیلکرده و مستقل؛ همه و همه از دگرگونیهایی بودند که فیلم، آنها را در نیمه دوم سده ۲۰ میلادی تجربه نمود.
در پایان سده ۲۰ و در آستانه ورود به سده ۲۱ میلادی، فناوری دیجیتال و استفاده از رایانهها، انقلابی در روش تهیه، پخش و نمایش فیلم پدیدآورد. استفاده از رایانهها برای ساختن جلوههای ویژه، پویانماییهای پیچیده و ضبط و پخش صدا نزدیک به واقعیت صحنه، دگرگونیهای فراوانی را سبب شد.
در آغاز دهه ۲۱ میلادی تلاشهایی برای تلفیق فیلم و واقعیت مجازی در جریان است. صنعت فیلمسازی در ایران بیش از صد سال است که راه اندازی شدهاست.
مراحل فیلمسازی
تعداد و نوع کارکنان لازم جهت تهیه فیلم بستگی به ماهیت آن دارد. بسیاری از فیلمهای حادثهای هالیوود نیاز به صحنه سازیهای کامپیوتری (سی.جی. آی) دارند که توسط یک دوجین عوامل قالبهای سه بعدی، انیمیشن کارها، روتوسکپی کارها و سازندگان تدارک میگردند. بههرحال، یک فیلم کم خرج مستقل توسط عوامل اصلی که معمولاً دستمزد کمی هم دارند قابل ساخت است. کار فیلمسازی در تمام نقاط دنیا با استفاده از فناوریها، سبکهای بازی و اقسام آن در حال انجام است. بودجه برخی از این فیلمها بسیار زیاد و در حد تعهد دولتی است مانند نمونههایی در چین و در مقابل برخی دیگر در حد فیلمسازی در سیستم استودیوی آمریکا هزینهبر هستند.
مراحل مرسوم فیلمسازی در ایران شامل پنج مرحله اساسی است:
-فیلمنامهنویسی
-پیش تولید
-تولید
-پس تولید
-توزیع (اکران)
مدت زمان لازم برای این مراحل معمولاً سه سال است. سال اول صرف مرحله «ارتقاء» است. در سال دوم مراحل «قبل از تولید» و «تولید» به انجام میرسند. سال سوم نیز به مراحل «بعد از تولید» و «توزیع» اختصاص مییابد.
جنگ افزار؛
یک گروه، یک جعبه مهمات چینی متعلق به جنگ جهانی دوم را بازگشایی میکند. این جعبه حاوی گلولههایی استانداردی است که برای سیمونوف و کلاشنیکف استفاده میشده است. این جعبه به شیوه کنسروی باز میشده و از مکانیزم جالبی برخوردار بوده که میبینید.
کد خبر: ۸۳۰۳۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
نبض خبر؛
دومين و آخرين جلسه دادگاه اسفندیار رحيم مشايی امروز در شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست قاضی غضنفرآبادی برگزار شد. در این جلسه از دادگاه نیز رحیم مشایی نیز همان رویهای را در پیش گرفت که در جلسه نخست در پیش گرفته بود. گزارشی از روند این دادگاه را میبینید.
کد خبر: ۸۳۰۳۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۱
ریتم؛
«بین سیمها / Edmar Castaneda» یکی از آلبومهای ادمار کاستاندا نوازنده «چنگ / Harp» و در عین حال یکی قطعات همین آلبوم است. این قطعه را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۵۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۳
ریتم؛
«آویشن وحشی کوهی / Wild Mountain Thyme» یکی از قطعات اد شیرن است که تاوی جیناریو نوازنده رومانیایی گیتار کلاسیک اجرا کرده است. این قطعه را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۳
ریتم؛
«من چه دانم» یکی از غزلیات دیوان شمس مولانا جلال الدین بلخی است که شهرام ناظری در آلبوم مولویه خوانده است و در عین حال در کنسرتهای مختلف از جمله کنسرت تبریز اجرا کرده است. این اجرای زیبا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۳۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«روان / ruan» یکی از سازهای سنتی چینی است که از یک کاسه گرد و یک دسته شکل گرفته است. در گذشته سیمهای این ساز از جنس ابریشم بود اما در طول قرن بیستم، استفاده از سیمهای فولادی برای این ساز رواج یافت. پیش از این یک دوئت از این ساز را در تابناک شنیده بودید و اکنون وقت شنیدن یک سولو یا یک تک نوازی با این ساز است.
کد خبر: ۸۳۰۲۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«دستم را با چاقو بریدم / الیمی پیچاق کسیبدی / əlimi pıçaq kəsibdi» یکی از قطعاتی است که عالم قاسم اف یا عالیم قاسم اف خواننده و نوازنده آذربایجانی است که در کنسرت تبریز اجرا کرده است. این قطعه را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«دوش چه خوردهای دلا» یکی از غزلیات دیوان شمس مولانا جلال الدین بلخی است که شهرام ناظری در کنسرت تبریز اجرا کرده است. این اجرای زیبا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
هرن سونات شماره 17 بتهوون /Beethoven, Horn Sonata op.17» را با اجرای پیانو و کنترباس توسط بوزو پارادزیک (نوازنده کنترباس) و هانس جاکوب استایملر در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«در دل و جان خانه کردی» یکی از غزلیات دیوان شمس مولانا جلال الدین بلخی است که شهرام ناظری در کنسرت تبریز اجرا کرده است. این اجرای زیبا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۲۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«پرلود / Prelude» یک ساختهٔ موسیقایی است، که اغلب کوتاه و عموماً قبل از یک قطعهٔ طولانی دیگر نواخته میشود. این اصطلاح بهطور کلی برای هر قطعهای که قبل از اجرای موسیقیهای مذهبی، غیرمذهبی و اپرا اجرا میگردد به کار برده میشود. پرلود سوئیت شماره 1 ویولنسل باخ با گیتار کلاسیک را با اجرای مایکل لوکارلی نوازنده گیتار کلاسیک در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«یامان یار / Yaman Yar» یکی از قطعات سنتی موسیقی ارمنی است که توسط آیاکووس کلانیان نوازنده ارمنی-یونانی گیتار کلاسیک اجرا شده است. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۰۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«چو خورشیدی برآیم» یکی از غزلیات دیوان شمس مولانا جلاالدین بلخی است که شهرام ناظری در آلبوم مولویه اجرا کرده است. اجرای این قطعه را توسط این استاد برجسته موسیقی ایران در کنسرت تبریز میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۲۰۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«فراموشی / Oblivion» یکی از قطعاتی است که گروه توسلوز به همراه ارکستر اجرا کردهاند. این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۱۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«شیدا شدم» ، یکی از غزلیات منسوب به مولانا جلاالدین بلخی است. این شعر با اجرای شهرام ناظری و آهنگسازی لوریس چکناوریان به شهرت رسید و مورد تحسین قرار گرفت. اجرای ناظری با سازهای سنتی که در کنسرت تبریز او صورت پذیرفت را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۱۷۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
چرتکه؛
انبارهای شرکتهای ایران خودرو و سایپا مملو از خودرو است و در عین حال خودرو به صورت گسترده در بازار عرضه نمیشود. این ادعایی است که فارس با تکیه بر تصاویر گوگل ارث (که مشخص نیست در چه تاریخی ثبت شده) و همچنین اظهارات یک شاهد عینی مطرح میکند. باید پرسید چرا مسئولان به سراغ انبارهای خرد محتکرین میروند تاکنون کسی به خاطر نمیآورد مسئولین مربوط به انبار این دو خودروساز -دست کم برای سرکشی- رفته باشند و اخباری از آن منتشر شده باشد؟ افزایش شدید قیمت خودرو در ایران با عرضه این خودروها قابل مدیریت بود. این گزارش را ببینید.
کد خبر: ۸۳۰۱۷۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۱
ریتم؛
فرانتس یوزف هایدن آهنگساز و موسیقیدان اتریشی و یکی از پایهگذاران موسیقی کلاسیک و همچنین از پرکارترین و برجستهترین موسیقیدانان در این دوره است. «تریو شماره 1 لندن» یکی از قطعات هایدن است که توسط ایون بوگدان اشتفانسکو نوازنده رومانیایی فلوت با همراهی جورج بابودزه نوازنده ویولن و واتارو موکای نوازنده ویولن سل اجرا شده است. این سه نوازی را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۱۶۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲
ریتم؛
«تارانتوتولا / Tarantula» یکی از قطعاتی است که بن وودز نوازنده گیتار کلاسیک اجرا کرده است. پیش از این قطعات دیگری از این نوازنده را در تابناک شنیدهاید و اکنون نوبت شنیدن این قطعه کوتاه است.
کد خبر: ۸۳۰۱۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۳
نبض خبر؛
آرش میلانی، رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران شنبه 10 شهریور با اشاره به این که حجم اطلاعات زیاد است و باید اطلاعات غربال شود، خاطر نشان کرد: «مثلا چندی پیش اعلام شد که دستگاه شنود در درختان تهران وجود دارد که خندهدار است، چرا که باتری و سیستم آن کجا است؟! آیا از درخت تغذیه میشود؟» اظهارات میلانی را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۱۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۱
ریتم؛
«دست منه بر دهنم» که در آلبوم مولویه شهرام ناظری با عنوان «مقدمه (اسطوره) آمده، یکی از غزلیات دیوان شمس مولانا جلاالدین بلخی است. شهرام ناظری این قطعه را در کنسرت تبریز اجرا کرد که این اجرا را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۸۳۰۱۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۲