کلیات
در هر جامعه برای برقراری نظم و ترتیب، نیاز به وجود قانون است. این موضوع را بشر از زمانی که اقدام به زندگی اجتماعی کرد، دریافت و تا امروز که قانون شکل بسیار پیچیده تری نسبت به آن زمان به خود گرفته است، آن را اعمال میکند. امروزه همه ما با قانون و حقوق سر و کار داریم. قانون در همه کشورها در موضوعات مختلف تقسیم بندی شده است تا مراجعه به آن راحت باشد. در کشور ما نیز قانون درباره مسائل گوناگون دسته بندی متفاوتی دارد. قانون مجازات اسلامی یکی از مهمترین قوانین در کشور ماست که برای همه آگاهی از آن ضروری لازم است. اما قبل از آشنایی با محتوی قانون باید با شکل ظاهری قانون آشنا باشیم. در این مقاله به بررسی تاریخچه قانون مجازات اسلامی، قانون مجازات اسلامی چیست و تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی میپردازیم.
تاریخچه قانون مجازات اسلامی
قانون مجازات اسلامی در ۸ مرداد ۱۳۷۰ توسط کمیسیون امور قضایی مجلس شورای اسلامی تصویب شد. این قانون به طور آزمایشی به مدت ۵ سال اجرا شد تا در مرحله عمل نیز این قانون مورد بررسی قرار بگیرد. در سال ۷۵ مدت اجرای آزمایشی این قانون برای مدت ۱۰ سال دیگر هم تمدید شد. به این ترتیب قانون مجازات اسلامی تا سال ۱۳۹۰ به صورت آزمایشی اجرا شد. در این مدت که این قانون به صورت آزمایشی اجرا میشد، مجلس شورای اسلامی اقدام به طرح قانون مجازات اسلامی جدیدی کرد که در سال ۱۳۹۲ مورد اجرا گذاشته شد و در حال حاضر قانون حاکم و مادر در امور جزایی قانون مجازات اسلامی جدید است.
چیستی قانون مجازات اسلامی
به حقوق مربوط به جرم و مجازات، حقوق کیفری گفته میشود. قانون مجازات اسلامی، قانونی است که به جرم و مجازات میپردازد. این قانون مهمترین قانون کیفری ایران درباره جرم و مجازات در کشور ماست که ۷۲۱ ماده دارد و در سال ۱۳۹۲ تصویب شده است. در قانون مجازات اسلامی مشخص شده است که هر جرم چه مجازاتی دارد، چگونه میتوان یک جرم را ثابت کرد، چگونه مجازات یک جرم را میتوان کاهش یا افزایش داد و ... در ادامه با تقسیم بندی مطالب در قانون مجازات آشنا میشویم.
تقسیم بندی قانون مجازات اسلامی
قانون مجازات اسلامی به دو بخش عمومی و اختصاصی تقسیم شده است. بخش عمومی مربوط به مسائلی است برای همه جرایم کیفری قابل طرح است و بین همه جرایم مختلف مشترک است. این مسائل تحت عنوان بخش " کلیات " در قانون آمده است. بخش دوم قانون مجازات اسلامی، قسمت اختصاصی آن است که به هر یک از جرایم به طور جداگانه میپردازد و مشخصات هر جرم را بیان میکند.
قانون مجازات اسلامی به طور کلی به ۵ کتاب تقسیم شده است. هر کتاب به چند باب تقسیم شده است و هر باب هم چند فصل دارد. در تقسیم بندی کلی ۵ کتاب در قانون مجازات اسلامی به ترتیب زیر است:
کتاب اول:
کلیات) از ماده ۱ تا ماده ۲۱۶ که در آن موضوعات حقوق کیفری به طور کلی در آن بیان شده است.
کتاب دوم:
حدود) از ماده ۲۱۷ تا ۲۸۶ مربوط به جرایم با مجازات حد است.
کتاب سوم:
قصاص) از ماده ۲۷۸ تا ماده ۴۴۴ به موضوع قصاص و شرایط آن را پرداخته است.
کتاب چهارم:
دیات) از ماده ۴۴۵ تا ماده ۷۲۱ موضوع مجازات دیه و نحوه پرداخت و شرایط آن بیان شده است.
کتاب پنجم:
تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده) وقتی قانون مجازات اسلامی در سال ۹۲ بازبینی و تصویب شد، مقررات قانون از ماده ۱ تا ماده ۴۹۷ (یعنی تا اول کتاب تعزیرات و مجازات بازدانده) عوض شد و از ماده ۴۹۸ به بعد که کتاب تعزیرات و مجازات بازدارنده است، تغییری نکرد. در واقع ماده ۱ تا ۴۹۷ قانون قدیم تبدیل به ۷۲۱ ماده شد که قانون مجازات اسلامی جدید را تشکیل داد؛ بنابراین برای مطالعه این قسمت از قانون به ماده ۴۹۸ به بعد قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ مراجعه کنید و یا در اینترنت قانون تعزیرات و مجازاتهای اسلامی را سرچ کنید تا متن قانون را ببینید.
منبع: سایت دینا
همسایه بالایی سر و صدا میکند؛ چه کنیم؟
کد خبر: ۱۲۵۶۱۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۶
محمد مخبر سرپرست ریاستجمهوری طی نامههای جداگانهای سه قانون مصوب مجلس را ابلاغ کرد.
کد خبر: ۱۲۴۲۰۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۳/۲۲
نبض خبر
فرخنده جبارزادگان یک فعال اجتماعی است که ابتدا بر مسائل کودکان مجرم ساکن تهران تمرکز کرد اما آهسته آهسته به سمت پروندههای قتل آمد و کوشش کرد ولی دم را در قتلهای برنامه ریزی نشده، ترغیب به بخشش کند؛ اقدامی که عدهای دیگر نیز همراهش شدند و حالا طی سالهای طولانی کوشش، از خانوادههای پرتعدادی رضایت گرفته و بیش از 200 اعدامی را به جامعه بازگردانده است. گزیده ناگفتههای او که با شرق در میان گذاشته به همراه تصاویری از اقداماتش را در تابناک میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۱۹۳۴۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۶
با اصلاح قانون مجازات اسلامی توسط نمایندگان، التزام به پرداخت مال یا منفعت به برندگان مسابقات سوارکاری و تیراندازی مشمول جرائم قمار نمیشود.
کد خبر: ۱۱۶۱۲۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۵
کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) مصوب ۱۳۷۵/۰۳/۰۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی از مواد ۴۹۸ تا ۷۲۹ شامل ۲۹ فصل است.
کد خبر: ۱۱۲۸۲۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۴/۱۴
ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی مقرر داشته است که؛ حکم محکومیت قطعی در جرائم موجب حد محاربه و افساد فی الارض یا تعزیر تا درجه چهار و نیز کلاهبرداری بیش از یک میلیارد ریال در صورتی که موجب اخلال در نظم یا امنیت نباشد.
کد خبر: ۱۱۱۵۱۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۲
رئیس پلیس امنیت اخلاقی ناجا با بیان اینکه قانونگذار کشف حجاب را جرم اعلام کرده است، گفت: کسانی که به هر دلیلی با عناد کشف حجاب کنند مجرم تلقی میشوند.
کد خبر: ۱۰۹۹۷۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۲۸
در جریان این طرح، محکومین به حبس با رضایت خود، در محدوده مشخص سامانه الکترونیکی تحت نظارت قرار میگیرند. دستگاه پابند الکترونیکی مانند «جی پی اس» عمل میکند و توسط سیستم مانیتورینگ در تهران کنترل میشود؛ این دستگاه در صورت هر گونه دستکاری، آلارمهای مخصوص منتشر میکند.
کد خبر: ۱۰۹۵۵۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۰۷
اخیرا فیلمی در فضای مجازی منتشر شد که در این فیلم، سربازی برای دفاع از یک بانوی بزه دیده که در معرض جرم سرقت قرار گرفته است، با ماشین خود به سارق حمله میکند و بعد از سرنگونی سارق، با ضرب و شتم او به دفاع از این زن میپردازد. همین فیلم با واکنشهای زیادی در فضای مجازی مواجه شد.
کد خبر: ۱۰۹۱۲۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۳
اجرای حق قصاص به عنوان یکی از اصول حقوقی حاکم بر قوانین موضوعه ایران، دارای پیچیدگیها و جزییات منحصر بفردی است که همین امر موجب واکنشهای متفاوتی به آن شده است. در اجرای این حق بر اساس قوانین شرایط و جزییاتی در نظر گرفته شده و برای اینکه اجرای این حق و اهداف وضع آن منافاتی نداشته باشند، قانونگذار تمهیداتی را در نظر گرفته که یکی از این تمهیدات، مقابله با سوءاستفاده از حق قصاص است.
کد خبر: ۱۰۶۴۶۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۲۷
نکته بااهمیت این که قانون دارای دو بُعد شکلی و ماهیتی است؛ به این معنا که نه تنها محتوا و ماهیت قانون باید در راستای مصالح اجتماعی باشد (بعد ماهوی) بلکه نحوهی ابراز اوامر و نواهی باید به گونهای باشد که نه تنها موجب سردرگمی مخاطبین آن (مردم) نشود، بلکه...
کد خبر: ۱۰۵۷۵۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۳
پیشرفت فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی، عصر حاضر را به عصر ارتباطات بدل کرده و روشن است که چنین پیشرفتهایی بر نحوه رفتار اجتماعی انسانها نیز اثر گذاشته و نمیتوان انتظار داشت که شکل و وسیله ارتکاب جرایم در همان حالت سنتی خود بماند.
کد خبر: ۱۰۵۶۹۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۹
در مقدمه توجیهی این لایحه افزایش بازدارندگی مجازات تعزیری قتل عمد در مواردی که مرتکب به هر دلیل قصاص نمیشود دلیل اصلی این لایحه اصلاحی اعلام شده است. اما نکته عجیب این است که حداکثر مجازات پیش بینی شده در لایحه اصلاحی با مجازات پیشین هیچ تفاوتی نکرده است!
کد خبر: ۱۰۵۶۲۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۵
مطابق با لایحه "تشدید مجازات پدر در صورت قتل فرزند"، وقتی فرد با علم به عدم امکان قصاص مرتکب قتل شود، به حداکثر مجازات محکوم میشود چراکه در واقع اطلاع قبلی که از عدم قصاص دارد او را در انجام جرم جریتر کرده است و چنین تصور کرده که به دلیل جایگاهی که در خانواده – به مثابه پدر – دارد، دیگر مجازات سختی ندارد.
کد خبر: ۱۰۵۴۱۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۳
وقتی شخصی مرتکب جرمی میشود، برای اعمال قانون در مورد وی بسته به نوع جرم ارتکابی، قانونگذار برای وی مجازات گوناگونی اعم از حبس، شلاق، جزای نقدی و … مقرر میکند که یکی از مجازات تعیین شده در حکم محکومیت مجرم، جزای نقدی است.
کد خبر: ۱۰۵۳۹۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۳
شرایط جرم و مجازات آدمربایی در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و مجازات بازدارنده مصوب ۱۳۷۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ بیان شده است. باید توجه داشت اگر جرم آدمربایی رخ دهد، انگیزه متهم تحت هیچ شرایطی مهم نیست و تفاوت نمیکند که متهم چه قصد و غرضی داشته باشد؛ مثلا اگر زوجه به قصد ترک اعتیاد همسرش را به اجبار به کمپ ترک اعتیاد ببرد، مشمول آدم ربایی میشود.
کد خبر: ۱۰۴۹۳۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۲
بنا بر نظریه گزینش حساب گرانه ژرمی بنتام جرمشناس انگلیسی بزهکاران قبل از ارتکاب، عایدات خود از جرم و هزینهکردهای پیش رو را مورد ارزیابی و سنجش قرار میدهند و پیشبینی کیفرهای ضعیف در قبال جرائم شدید در سنجه نظریه بنتام در نهایت بزه یدگان خاص در جامعه ایرانی را هدف جنایتکاران حسابگر قرار میدهد.
کد خبر: ۱۰۴۶۱۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۲۵
در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۷۰ و قانون تعزیرات سال ۱۳۷۵ توبه جایگاه زیادی نداشت، اما در قانون جدید یک بند به آن اختصاص داده شده است و بخش مستقلی برای آن در نظر گرفته شد، به گونهای که در بخشی از جرایم تعزیری باعث سقوط و در بعضی از جرایم نیز باعث تخفیف مجازات شده است.
کد خبر: ۱۰۴۵۲۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۲۱
این طرح با نقدهای جدی از سوی جرمشناسان مواجه بود، چون هدف و رسالت خود را بر این گذاشته بود که به هر نحو ممکن، جمعیت زندانها را کاهش دهد. از این جهت که ما برای رسیدن به هدفی که در جای خودش حرف منطقی و معقولی است، از ابزارهایی استفاده کنیم که یک رویکرد افراطی را به وجود بیاورد که قوانین را به سمت بیخاصیت بودن سوق دهیم واجد اشکال است.
کد خبر: ۱۰۳۰۶۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۸
گاهی تخفیف مجازات را قانون تعیین و حدود آن را کاملا مشخص کرده یا اینکه تعیین آن را در اختیار قاضی دادگاه قرار داده است. اگر نگاهی به قانون مجازات اسلامی و دیگر قوانین کیفری بیندازیم، متوجه میشویم قانونگذار مجازات بسیاری از جرایم را در محدوده خاصی تعیین کرده است.
کد خبر: ۱۰۲۹۱۱۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۱