من معاون سينمايي هستم؛ نه معاون انتظامي

دومین نشست خبری معاونت سینمایی امروز 1389/2/21 ساعت 11 در محل اجتماعات بنیاد سینمایی فارابی با حضور دیگر مسوولان حوزه‌های مختلف سینمایی و نمایندگان نشریات مختلف برگزار شد.

به گزارش خبرنگار "تابناک" در این نشست جواد شمقدری، معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن گرامی‌ داشت یا و خاطر هنرمندانی که طی 2 ماه اخیر درگذشته‌اند را گرامی‌ داشته و کلیاتی را در خصوص تصمیمات جدید و سیاست‌های معاونت سینمایی ارایه داد.

جواد شمقدری در ابتدای صحبت‌های خود اعلام کرد: «در حال حاضر مدت 7 ماه و 10 روز است که در سمت معاونت سمعی و بصری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، که از سنگین‌ترین بخش‌های مدیریتی دولت محسوب می‌شود حضور به هم رسانده‌ایم که گزارش کامل عملکرد این معاونت را در اولین مراسم سالگرد معاونت سینمایی ارایه خواهیم کرد.»

بنابر این گزارش معاونت سینمایی در ادامه جلسه خیلی سریع و صریح برخی از مواضع معاونت تحت مدیریت خود را برشمرده و گفت: « اینکه برخی تنها عملکرد این معاونت را محدود به رفع توقیف برخی از آثار سینمایی معرفی می‌کنند بیانی دور از انصاف و غیر کارشناسی است. در حقیقت توقیف این آثار تنها اصلاح یک تصمیم کارشناسی غلط بوده است و نباید به عنوان تنها کارنامه عملکرد این معاونت تلقی شود.»

شمقدری در ادامه ضمن توضیح در این خصوص که متاسفانه برخی از شیفتگان فرهنگ غرب طی سال‌های گذشته با زیر پا گذاشتن شان فرهنگ و زبان فارسی مفهومی موازی از ابتذال با عنوان فیلمفارسی پدید آورده‌اند از نمایندگان رسانه‌ها خواست از همین امروز به اتفاق تصمیم بگیریم برای حفظ شان و منزلت فرهنگ و زبان فارسی از این عنوان و تفکر پشت آن، استقبال و استفاده نکنیم.

معاونت سینمایی در ادامه با اشاره به این نکته که در روزهای اخیر جوی بوجود آمده که تلاش دارد سینمای کشور را گرفتار در گرداب فساد و ابتذال تصویر کند افزود:« ما از ابتدا تلاش خود را بر کارهایی که از عهده‌مان برمی‌آید متمرکز کردیم و به هیچ وجه در پی محاکمه دیگری برنیامدیم.»

وی در ادامه روند نزولی سینما را از سال 76 که دولت اصلاحات تشکیل شد معرفی کرده و افزود: «سینمای ایران در طول 8 سال دولت اصلاحات با شتاب به سمت سرازیری سقوط پیش رفت و در طول 4 سال گذشته نیز بنا به بی دقتی‌ها این مسیر را ادامه داد. حال این انصاف نیست که همه‌ این اتفاقات را به بنده و دوستان خوبم که قصد اصلاح این مسیر را داریم نسبت بدهید. در طول این مدت همه سکوت کردند و امروز که هدف بر اصلاح قرار گرفته است مدام در روزنامه‌ها و نشریات مختلف حرف از سقوط سینما به سرازیری ابتذال دیده می‌شود.»

شمقدری در ادامه با بیان این نکته که اگر بنا به نقد گذشته باشد ما در این خصوص محق‌تر هستیم افزود: «در دوران اصلاحات امام را دیکتاتور خواندند و بسیج را به محاکمه کشیدند، سینمای دفاع مقدس را از عرصه بیرون راندند و سینمای کودک را حذف کردند. اما قرار نیست امروز ما پاسخگوی اعمال ایشان باشیم. افتخار من این است که دوازده سال از عرصه فیلم‌سازی و کارگردانی فاصله گرفتم تا از سینمای شریف و پاک دفاع کنم و از این رو این 12 سال برایم بسیار افتخار آفرین محسوب می‌شود. حتی افتخار آفرین‌تر از زمانی که در جبهه‌های جنگ فیلم مستند می‌ساختم.»

معاونت سینمایی در ادامه ضمن اشاره به این که برخی هستند که حتی به سینمای شریف و بی‌بضاعت جوان چندین میلیون بدهی دارند اما امروز در فرانسه در کمال آسایش به سرمی‌برند، روش و نگرش خود را همدلی معرفی کرده و افزود: «ما از روز اول اطمینان داشتیم که دوستان ما را یاری خواهند کرد و با ما همراه خواهند شد که البته تا به امروز این اتفاق افتاد و این باعث افتخار ماست. اما کسانی هم بوده‌اند که در اتاق‌های جنگ نشسته و برای تخریب معاونت سینمایی برنامه‌ریزی کردند، که البته اگر قرار باشد تخریب‌ها، لابی‌ها و فضاسازی‌ها ادامه پیدا کند ما هم ناچار به نبش قبر شده تا بانیان اصلی روند نزولی سینما را معرفی کنیم.»

جواد شمقدری در ادامه این نشست ضمن تاکید بر این نکته که همدلی و اعتمادسازی راه نجات سینمای ایران است توضیح داد: «ما در پی تحولی جدی و کارساز هستیم. مدیران و مسوولین گذشته متاسفانه در طول مدیریت خود گرفتار زیرساخت‌هایی بودند که به هر دلیل در معاونت سینمایی شکل گرفته بود و ما قصد داریم به طور جدی به اصلاح این مقوله بپردازیم.»

دفترچه سیاست‌ها

معاونت سینمایی در ادامه با اشاره به دفترچه سیاست‌های سینمایی که پیش نویس آن از مدتی قبل در اختیار سینماگران قرار گرفته بود تا نظرات و پیشنهاد‌های خود را ارایه دهند گفت: «نقد‌های متعددی در خصوص دفترچه سیاست‌ها ارایه شد و چند جلسه خصوصی و جمعی هم در این رابطه دشتیم که در مجموع در 3 زمینه ابهاماتی مطرح شد:

1- ابهام در خصوص حوزه اکران توزیع و حمایت‌های دولتی.
 2- ساز و کارهای مرجع تصمیم‌گیری.
3- ضوابط و شاخص‌های تصمیم‌گیری.»

 وی همچنین افزود: «ما قصد داشتيم اين حوزه‌ها در بخش‌هاي مربوط به خودشان و به طور مستقل بررسي شوند مانند سينماي مستند و تجربي كه باید بگويم سينماي مستند مي‌تواند نقطه اتكا سينماي داستاني باشد و واقع‌گرايي و حقيقي بودن سوژه‌ها را كه متاسفانه امروزه در فيلم‌هاي ما كمرنگ شده را تضمين كند.»

معاونت سینمایی در ادامه ضمن ضرورت تدوین آیین نامه‌های جدید تنها نکته قابل توجه دیگر را بخش مربوط به کارگردان تهیه کنندگان اشاه کرد و دیگر موارد نقد شده را قابل توجه ندانست.

تغییرات اعمال شده در دفترچه سیاست‌ها

×فیلم‌های اول

در خصوص تغییراتی که در دفترچه سیاست‌ها اعمال شده است معاونت سینمایی پس از آن که وعده داد این تغییرات طی 24 ساعت آتی روی سایت معاونت سینمایی خواهد آمد، برخی از تغییرات را به طور فشرده این گونه توضیح داد: «قرار نيست فيلم‌هاي اول در قطع 35 ميليمتري فيلمبرداري شوند و مركز گسترش سینمای تجربی نیز برای حمایت از این گونه آثار كف حمايتي مناسبی مشخص خواهد كرد. البته اگر بنا به نظر کارشناسی برخي از اين فيلم‌ها قابليت اكران عمومي داشته باشند با حمایت دولتی به نسخه 35 تبديل خواهند شد.»

×حمایت از فیلم‌های غیر اکران

معاونت سینمایی در این خصوص وعده داد فیلم‌هایی که دارای قابلیت اکران داشته باشند به شکل گسترده به اکران گذاشته خواهند شد. ضمن این که این فیلم‌ها هم از سوی فارابی بنا به کف حمایتی مشخصی مود حمایت قرار خواهند گرفت.

×تهیه کننده و کارگردان مشترک

یکی از بند‌های بحث برانگیز دفترچه سیاست‌ها موضوع فیلم‌هایی بود که تهیه‌کننده و کارگردان مشترک دارند. یعنی کارگردان خود به طور مستقل به عنوان تهیه‌کننده فیلم را تولید می‌کند. معاونت سینمایی در اصلاح این بخش گفت: «به کسانی که قصد دارند به عنوان تهیه‌کننده و کارگردان اثری را تولید کنند به شرطی مجوز ارایه خواهد شد که از سرمایه‌گذار فیلم قبلی خود رضایت‌نامه داشته باشند. در خصوص فیلم‌های غیر اکرانی هم اگر سازنده‌ فیلم در دو پروژه موفق عمل کرده باشد می‌تواند مجوز دریافت کند.»

×رده‌بندی کارگردانان و تهیه کننده‌گان

این بحث هم از مواردی بود که دفترچه سیاست‌های معاونت سینمایی را با ابهام مواجه کرده بود. ابهام عمده در این خصوص چگونگی رده‌بندی‌ها و کسانی که این رده‌بندی را انجام می‌دهند ذکر شده بود. اصلاحات در این خصوص به بیان معاونت سینمایی از این قرار است: «پس از جشنواره فیلم فجر یا به عبارتی سال سینمایی موقعیت مناسبی است برای کسب نقطه نظرات از مجموع شوراهایی مثل شورای پروانه ساخت، شورای پروانه نمایش، شورای جامع فناوری، کانون تهیه‌کنندگان ـ که البته باید این تشکل از شکل موازی خارج شده و به عنوان یک تشکل منسجم معرفی شود ـ کانون کارگردانان، انجمن دستیاران و برنامه‌ریزان و انجمن مدیران تولید در این خصوص صاحب‌نظران قابل رجوع خواهند بود و حاصل آرای ایشان درجه و رتبه کارگردان و تهیه کننده را برای سال آتی مشخص می‌کند.»

×نماینده کانون کارگردانان و تهیه کنندگان در شورای پروانه ساخت

شمقدری گفت: «دو عضو اصلی شورای پروانه ساخت نمایندگانی از کانون کارگردانان و تهیه کنندگان هستند و معاونت سینمایی به شرط اصلی عدم معارضه با کلیت مسیر ترسیم شده برای پذیرش هر دو نماینده اعلان آمادگی می کند.»

×شورای جامع فناوری 

یکی از سوالات اصلی در خصوص دفترچه سیاست‌ها این بود که بالاخره اعضای تشکیل دهنده این شورا چه کسانی هستند و چه می‌کنند. معاونت سینمایی ضمن این توضیح که موضوع استاندارد سازی تولیدات سینمایی موقتاً بر عهده شورای جامع فناوری است، این سوالات را اینگونه پاسخ می‌دهد: « از هر حوزه صنفي دو نفر وارد اين شورا شده و استانداردهاي مطلوب را تعيين كنند.»

×قواعد ارتباط سینماگران با خارج از کشور

جواد شمقدری ضمن جدی خواندن این مقوله در نگرش معاونت سینمایی توضیح داد: «این قضیه برای ما جدی است و نگرش ما اتفاقاً عین دموکراسی محسوب می‌شود. در حقیقت هم سینماگر این حق را دارد که به واسطه اثر خود با مردم ارتباط برقرار کند و هم مردم این حق را دارند که اثر فیلمساز را تماشا کنند اما در خصوص بیگانگان اگر اثری به منافع ملی ما لطمه بزند چنین چیزی برای ما قابل قبول نیست. مردم ما محرم هستند اما بیگانگان خیر. بنابر این اگر فیلمی نافی منافع ملی باشد اجازه خروج به آن نخواهیم داد. ما ادامه جریان سیاه‌نمایی در فیلم‌های ایرانی را نمی‌پسندیم و اگر شورای سیاستگذاری فیلم را برای نمایش خارجی مناسب تشخیص دهد مجوز دریافت می‌کند در غیر این صورت خیر.»

در پایان این بخش معاونت سینمایی وعده داد نسخه نهایی دفترچه سیاست‌های سینمایی تا شنبه آینده منتشر شود.

پرسش و پاسخ‌ها

در بخش دیگر جواد شمقدری، معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به پرسش خبرنگاران پاسخ داد. در این بخش که بیشتر به جلسه نقد و بررسی نشریات و خبرگزاری‌ها از سوی معاونت سینمایی تبدیل شده بود جواد شمقدری با ترش رویی بخش عمده‌ای از سوال خبرنگار شرق که به عنوان اولی سوال کننده بود را پاسخ نداد و از مسیری که این روزنامه طی می‌کند ابراز ناخرسندی کرد. این عمل باعث شد نماینده یکی از نشرایان همسوی دولت از این رفتار معاونت سینمایی ابراز دلخوری کند و ایشان درخواست کند در نگرش خود تغییر ایجاد کند.

×سنتوری

یکی دیگر از مواردی که مطرح شد و معانت سینمایی به آن پاسخ داد بحث توقیف فیلم سینمایی سنتوری بود که معاونت سینمایی پاسخ داد: «من از ابتدا با توقیف این فیلم مخالف بودم و هنوز حتی یک خط در خصوص دلیل توقیف این فیلم به دست نیاوردم.» قابل ذکر است جواد شمقدری در دوره قبل که به عنوان مشاور هنری رئیس جمهور فعالیت می‌کرد نیز در مصاحبه‌ای مخالفت خود با توقیف فیلم سنتوری را به طور شفاف اعلام کرده بود که با این وجود هنوز مشخص نیست چرا این فیلم در حال حاضر که ایشان معاونت سینمایی را مدیریت می‌کنند رفع توقیف نشده است.

×زم‌هریر

موضع دیگری که از سوی خبرنگارن مطرح شد بحث توقیف فیلم زم‌هریر به کارگردانی علی رویین‌تن بود. از آنجایی که در جلسه مطبوعاتی این فیلم از سوی برخی منتقدان فضای ناسالمی بوجود آمده بود نمایندگان مطبوعات از ایجاد چنین جو‌هایی ابراز ناخرسندی کرده و در خصوص سرنوشت این فیلم جویا شدند. معاونت سینمایی نیز با رد رفتاری که از سوی برخی منتقدان سر زده بود در خصوص این فیلم گفت:« این فیلم هنوز مجوز دریافت نکرده است و تا زمانی که اصلاحات مناسب صورت نگیرد و فیلم قابل نمایش نشود مجوز دریافت نخواهد کرد.» معاونت سینمایی حذف آواز لب کارون و برخی حرکات را از جمله موارد اصلاحی خواند.

×جعفر پناهی

با توجه به این که جعفر پناهی از فیلمسازان سینمای کشور به اتهام ساخت فیلمی در خصوص وقایع بعد از انتخابات بازداشت شده است سوال از معاونت سینمایی این بود که آیا ایشان به عنوان معاونت سینمایی در جریان پرونده‌ جعفر پناهی هستند؟ آیا راش‌های فیلم توسط ایشان بازبینی شده است؟ که معاونت سینمایی در پاسخ به این سوال تماشای هر گونه راش فیلم را رد کرد و موضوع را کاملاً در محدوده‌ قضایی ارزیابی کرده و پاسخ را به مسوولان قضایی سپرد و گفت: من معاون سينمايي هستم؛ نه معاون انتظامي.

×سیاست‌های نظارتی

معاونت سینمایی همچنین در خصوص نظارتی بودن سیاست‌های سینمایی و فرهنگی و اصولاً لزوم نظارتی بودن سیاست‌ها نیز پاسخ صریحی نداد. وی در جمله‌ای کوتاه ضمن رد نظارتی بودن سیاست‌ها پاسخ را مستلزم توضیح بیشتر در فرصتی مناسب دانستند.