سرویس اقتصادی ـ این روزها شایعه تأمین پول یارانه‌های پرداختی دولت به مردم از طریق افزایش نرخ ارز در روزهای پایانی هر ماه زیاد شنیده می‌شود.
به گزارش «تابناک»، وجود ابهامات در بودجه سال 90 دولت در کنار تحقق نیافتن درآمدهای هدفمند کردن یارانه‌ها، این پرسش را برای نمایندگان مجلس نیز پدید آورده است که دولت به ویژه در سه ماه گذشته، از کدام ردیف بودجه‌ای، اقدام به جابجایی برای تأمین هزینه یارانه نقدی مردم کرده است؟!
این پرسش‌ها، سرویس اقتصادی «تابناک» را بر آن داشت تا در یک بررسی مقطعی از تحولات نرخ ارز در سه ماهه نخست سال جاری، شایعه موجود را به صورت یک فرضیه اقتصادی امکان‌سنجی نماید.
اما این فرضیه دقیقا چیست؟
گفته می‌شود، هر ماه در فاصله بین 25 تا 5 به مدت سه تا چهار روز، نرخ ارز صعود غیر منطقی را تجربه می‌کند و این محلی برای تأمین نقدینگی و کاهش وجه رایج موجود در بازار است که هم از این راه، از شکل‌گیری تورم جهنده جلوگیری کرده و هم ریال کافی برای تأمین یارانه نقدی را ـ که ماهانه نزدیک به سه هزار میلیارد تومان (30 هزار میلیارد ریال) می‌رسد، در اختیار بانک مرکزی می‌گذارد.
همان گونه که در جداول زیر دیده می‌شود (جدول 1 از 15 فروردین تا 15 تیر، جدول 2 از 16 تیر تا 15 مهر و جدول 3 از 16 مهر تا 9 دی ماه را شامل می‌شود) در فرودین ماه، چنین مسأله‌ای کاملا روشن و شدید در تاریخ سی‌ام تا یکم اردیبهشت دیده می‌شود. اما در اردیبهشت ماه این مساله نه به شدت ماه گذشته، بلکه دو بار صعود با شیب کم دیده می‌شود که البته صعود دوم، باز هم از اول بیشتر بوده و در بازه 25 تا 5 ماه بعد (دقیقا از روز سوم) جای می‌گیرد.
(تصویر 1)
تصویر 1
در خرداد ماه اما این فرضیه تأیید نمی‌شود، زیرا دقیقا قله شکل گرفته در اثر افزایش نرخ ارز که اتفاقا شدید هم هست، پیش از روز 23 ماه سیر نزولی به خود می‌گیرد و تا روز پنجم ماه بعد نیز افزایش قیمتی دیده نمی‌شود.
(جدول شماره 1)
نمودار نرخ ارز در سه ماهه نخست سال 90
اما درباره سه ماهه تابستان چه باید گفت؟ نمودار تحولات تیر ماه، دقیقا فرضیه را تأیید می‌کند، زیرا قیمت از روز 31 تیر ماه، روند صعودی جهشی و غیر عادی به خود گرفته و دقیقا در روز چهارم به رنج قبلی بازمی‌گردد؛ چنانکه گویی، نمودار را در این چند روز بالا کشیده‌اند!
جالب اینجاست که در این برهه، نرخ ارز به عدد خاصی (1172 تومان) رسیده و دو روز دقیقا در همان سطح مانده و دوباره بازمی‌گردد. (جدول شماره 2)
در مرداد ماه البته در سراسر ماه با روند صعودی شدیدی از نرخ دلار روبه‌رو هستیم، ولی در همین ماه سراسر صعودی در بازه 25 تا 5 ماه بعد با یک جهش بزرگتر مواجه‌ایم که دقیق بین یکم تا سوم شهریور مشهود است. (جدول شماره 2)
درباره ماه شهریور نمی‌توان با قاطعیت گفت، این فرض را تأیید می‌کند، زیرا قله و جهش در روز 26 ماه در اوج است، ولی در ادامه بازه ده روزه به ویژه از 27 به بعد روند نزولی است.
نمودار نرخ ارز در سه ماهه دوم سال 90
و البته سه ماهه سوم سال که رکورددار نرخ دلار بوده‌اند چه؟ در مهر ماه، دقیقا کل بازه ده روزه 25 تا 5 ماه بعد با افزایش مستمر روبه‌روست، به گونه‌ای که نرخ ارز در این ده روز، از 1256 تومان به 1291 تومان رسیده و در روزهای پس از مرز 1300 نیز عبور می‌کند.
درباره آبان ماه باید گفت، از آغاز این بازه ده روزه تا تقریبا روز سی‌ام، روند کاملا کاهشی است؛ اما از یکم تا پنجم ماه بعد دقیقا با یک جهش بزرگ و محسوس روبه‌رو هستیم و باز هم فرضیه تأیید می‌شود.
در آذر ماه هم که نیاز به گفتن ندارد و قطعا خوانندگان محترم به یاد دارند که از دو هفته پیش تا کنون چه افزایش باورنکردنی در قیمت ارز را دیده‌ایم؛ البته نمودار زیر نیز (جدول شماره 3) به خوبی مدعا را تأیید می کند و البته جالب است که در 25 آذر تا 5 دی ماه، تنها موردی است که نمودار دو قله دارد و هر دو هم جهش بسیاری را نشان می‌دهند.
نمودار نرخ ارز در سه ماهه سوم سال 90
با این اوصاف، باید گفت صرف‌نظر از یک ماه (خرداد) همه ماه‌های نه‌گانه سال جاری، فرضیه رفتار غیر طبیعی دلار را در یک بازه ده روزه ثابت (پنج روز پایانی هر ماه و پنج روز آغازین ماه بعد) تأیید می‌کنند؛ اما از نظر علمی، این گزاره برای نتیجه‌گیری این مسأله که الزاما تعمدی از جانب دولت و بانک مرکزی آن هم با هدف خاص مانند جمع‌آوری ریال و نقدینگی موجود در بازار بوده، کافی نیست و تنها درستی رفتار خاص نرخ دلار را در پایان ماه تأیید می‌کند که می‌تواند ناشی از عوامل دیگر نیز باشد.
اما همان گونه که آقای بهمنی در خرداد ماه درباره افزایش 12 درصدی قیمت دلار توسط بانک مرکزی اعلام کرد: با افزايش نرخ ارز دنبال كاسبي نيستيم؛ اما به تبع گندم، «كاه» هم حاصل ميشود، قطعا این افزایش قیمت‌ها به افزایش درآمدهای بانک مرکزی به عنوان عرضه کننده انحصاری دلار در کشور می‌افزاید و این درآمد دولت در مقاطع مذکور، صرف‌نظر از اینکه برنامه‌ریزی شده باشد یا نه، انکار کردنی نیست.
اما درباره درستی بخش دوم فرضیه که آیا این جهش‌های خاص، نمودار قیمت دلار در پایان هر ماه با هدف تأمین یارانه‌ها بوده است یا نه، دقیقا بخشی است که به صورت علمی، تحقیق‌کردنی نیست و باید بانک مرکزی پاسخ دهد.
لطفا طلا رو هم بررسی کنید مخصوصا سکه 
به نظر بنده این افزایش قیمت ها فقط به علت تحریم هاست و این استدل ها برای ماست مالی کردن به کار می روند...