نخستین اکران تاریخ در تهران همزمان با پاریس و لندن

با اعلام معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد، مبنی بر اکران فیلم «گذشته» آخرین ساخته اصغر فرهادی و محصول کمپانی بین‌المللی ممنتو در ایران، زمینه وقوع یک رخداد بی‌سابقه در تاریخ سینمای ایران فراهم شده و آن نخستین اکران جهانی در ایران است که این فرصت را فراهم خواهد ساخت تا از این فیلم‌های مهم روز جهان همزمان با اکران در پاریس، لندن، مسکو، نیویورک و... در سالن‌های تهران نیز به نمایش درآید.

به گزارش «تابناک»، تقریباً در‌ تاریخ سینمای ایران، یکی از رویکردهایی که در تقویت فضای حرفه‌ای مورد توجه بوده، اکران فیلم‌های روز جهان برای سنجش اقبال مخاطب و همچنین ایجاد یک رقابت میان آثار جهانی و وطنی بوده و این مؤلفه برای برخی فیلم‌ها با فاصله زمانی به وقوع پیوسته که نزدیک‌ترین نمونه از این دست، فیلم «عشق» ساخته میشائیل هانکه بود که پیش از عید و با فاصله‌ای نسبتاً طولانی نسبت به اکران جهانی‌اش، در ایران نیز با اکران طولی (سینماهای محدود اما زمان طولانی) همراه شد.

پیش از این نیز آثاری به اکران رسیده بودند؛ اما عموماً حتی گپ زمانی میان اکران جهانی و اکران محدود و طولی این فیلم‌ها در ایران بیش از فاصله زمانی رخ داده برای «عشق» بود و در واقع آهسته آهسته زمینه لازم برای بهره‌برداری سینمادوستان از ظرفیت سالن‌های نمایش داخلی جهت دیدن فیلم‌های بین‌المللی که با شئونات اسلامی و ملی کشورمان منافاتی نداشته باشند، فراهم شده و تنها یک توافق برای اتصال سینماهای ایران به اکران جهانی باقی است.

فیلمیران با درک این موضوع که فیلم تازه اصغر فرهادی به رغم فرانسوی بودن، با توجه به حضور علی مصفا در نقش نخست و حضور عوامل ایرانی در پشت دوربین به ویژه خود فرهادی، در ایران فروش خواهد داشت، به محض انتشار آنونس فرانسوی و مشخص شدن زمان اکران جهانی این فیلم، رایزنی‌هایی را آغاز کرد و اکنون علی سرتیپی مدیرعامل فیلمیران از اکران این فیلم در ایران در خرداد ماه سخن به میان آورده که برابر با اکران جهانی این فیلم خواهد بود.

اکران فیلم «گذشته» در ایران زمانی قطعی شد که روز گذشته جواد شمقدری از بلامانع بودن اکران این فیلم در ایران در صورت هماهنگ بودن با هنجارهای کشور سخن به میان آورده و اکرانش با صدور مجوز از شورای پروانه نمایش را قابل تحقق خوانده که البته یک پاسخ دوپهلو است؛ اما همین که رئیس سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد مقابل این فیلم گارد نگرفت، چراغ سبزی برای اکران این اثر ارزیابی شده است.

در صورت تحقق این اتفاق، زمینه مناسب فراهم خواهد شد تا از این پس فیلم‌های روز دنیا در ایران همچون سایر شهرهای بزرگ جهان اکران شود و این فضا علاوه بر آنکه منجر به روز بودن سینمای ایران و مقایسه مکرر سطح سینمای ایران و جهان را برای مخاطب شده و طبیعتاً سینماگر ایرانی را به تحرک بیشتری برای ارتقای سطح آثارش بالاجبار وا‌می‌دارد، این حس را در ناظر خارجی به وجود خواهد آورد که بر خلاف تبلیغات رسانه‌های جهانی، زندگی طبیعی همچون دیگر شهرهای مهم دنیا در تهران در جریان است.

با این حال پرسش‌هایی درباره کم و کیف چنین واقعه‌ای پیش روست. یکی از این پرسش‌ها، کیفیت اکران فیلم آخر فرهادی در ایران است. هرچند مدیرعامل فیلمیران ابراز امیدواری کرده، «گذشته» با دوبله در کشورمان به سینماها برود اما خودش نیز در این زمینه امیدی نداشته و برای اکران در خرداد ماه و عدم تأخیر طولانی، احتمالاً فیلم با زبان اصلی (فرانسوی) و زیرنویس فارسی اکران خواهد شد که احتمالاً حتی زمینه اکران عرضی (اکران در چندین سینما) را نیز خواهد داشت و دست‌کم می‌توان 20 تا 30 درصد مخاطبان فیلم ایرانی «جدایی نادر از سیمین» را برای این فیلم در نظر گرفت.

افزون بر کیفیت اکران فیلم، قیمت بلیت فیلم نیز محل بحث بوده است. با توجه به آنکه فیلمیران می‌بایست امتیاز اکران همزمان این فیلم را از ممنتو یا شرکت خریدار امتیاز پخش در خاورمیانه ـ که احتمالاً سونی خواهد بود ـ خریداری کند، طبیعتاً بهای بلیت‌ها با توجه به قیمت این امتیاز برای ایران خواهد بود، هرچند در صورت ارزیابی استقبال و فروش میلیاردی «گذشته» احتمالاً این فیلم با بلیتی هم قیمت فیلم‌های ایرانی (شش هزار تومان) اکران خواهد شد.

از همه این‌ها اما مهمتر، میزان جرح و تعدیلی است که شامل حال این اثر خواهد شد تا زمینه اکرانش در ایران فراهم و مجوز لازم صادر شود. بی‌گمان، اگر پوشش برخی بازیگران بیرون از هنجارهای معمول ‌یا میزان ممیزی بیش از حد باشد، این فیلم به اکران در هیچ زمانی نخواهد رسید؛ دغدغه‌ای که شاید از همه نکات دیگر برای اکران این فیلم به عنوان پیشگام در وقوع یک اتفاق بزرگ پراهمیت‌تر باشد و اگر مرتفع شود، جاده‌ای که فیلم‌های بین‌المللی ایرانیان نظیر کیارستمی نتوانستند هموار سازند را فرهادی با فیلم برای سینمای ایران هموار خواهد ساخت.

فیلم «گذشته» ششمین ساخته اصغر فرهادی در ماه می‌ (اردیبهشت ماه) همزمان در کشورهای اروپایی اکران خود را آغاز می‌کند. علاوه بر برنیس بژو (بازیگر نامزد اسکار و گلدن‌گلوب و برندهٔ سزار با فیلم هنرمند) و همچنین طاهر رحیم (برنده جایزه سزار با فیلم پیام‌آور)، بازیگران دیگری چون علی مصفا، پائولین بورلت، بازیگر بلژیکی فیلم معروف «زندگی صورتی»، «الیس آگویس»، ژان جستین، سابرینا وازانی و بابک کریمی در این فیلم، مقابل دوربین محمود کلاری رفته‌اند.

کمپانی ممنتو فیلم به عنوان سرمایه‌گذار فیلم تازه اصغر فرهادی با انتشار تصویر جایزه مشهور سزار ـ که اسکار فرانسه به شمار می‌رود ـ «عبارت مرسی، آقای فرهادی» را در زیر آن درج کرده و این نشان می‌دهد که این کمپانی خود را برای موفقیت‌ جهانی با این فیلم پس از ارزیابی اولیه‌اش آماده کرده است؛ فیلمی که داستان یک جدایی را این بار در فضای فرانسه روایت می‌کند و تریلر فیلم ‌مشخص این بخش از داستان فیلم را لو می‌دهد و البته باید دید فرهادی و تیمش، چه حرف تازه‌ای در این اثر بلند سینمایی خواهند داشت.