وزیر خارجه ایران با تاکید بر نقش فرهنگ به عنوان توانمندساز و محرک برنامه توسعه برای دوران پس از سال ٢٠١٥، ایده "همافزایی فرهنگی" را مطرح کرد.
به گزارش ایسنا، دکتر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان روز چهارشنبه در "نشست رهبران" در آغاز سی و هفتمین اجلاس کنفرانس عمومی یونسکو در پاریس بهعنوان مهمان ویژه با اشاره به اهمیت نشست سال جاری به دلیل برگزاری در زمانی که کنفرانس عمومی راهبرد جدید میان مدت خود برای کار یونسکو را در دست بررسی دارد، اظهار کرد: تکیه بر ارزشها و اهداف مشترک میتواند ما را در یافتن راهحلهای مشترک یاری کند که در این صورت، گام مهمی به سوی تغییر وضعیت موجود از طریق تاکید بر روی عناصر مشترک هر یک از فرهنگها با استفاده از تقارب فرهنگها و گفتوگوی میان فرهنگی برداشته خواهد شد و این امر به نوبه خود ما را به مفهوم بسیار مهمی رهنمون میشود که من آن را "همافزایی فرهنگها" مینامم و معتقدم که مجموعهای از مولفههای اقتصادی – اجتماعی و محیط زیستی تنها در صورتی میتواند به توسعه پایدار منجر شود که در جاده فرهنگ گام بردارد.
او با تاکید بر این که فرهنگ در تمامی ابعاد آن یکی از مولفههای اساسی در توسعهی پایدار محسوب میشود و به صورت مستقیم و غیرمستقیم ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی توسعه پایدار را تقویت کرده و ارتقا میبخشد، افزود: بخش فرهنگی اعم از میراث فرهنگی، صنایع فرهنگی و توریسم فرهنگی قادر است ایجاد درآمد کرده، اشتغال و انگیزه مبارزه با فقر را تقویت کرده، مشارکت شهروندان در زندگی اجتماعیشان را تسهیل کند و به بیان دیگر، فرهنگ از طریق مولفههای مختلف خود از جمله میراث فرهنگی ملموس و ناملموس، صنایع خلاق و اشکال مختلف بیانهای هنری، فلسفه، ادبیات، سنتها، منشها و رفتارها کمک شایانی به ارتقای توسعه اقتصادی، ثبات اجتماعی و حفاظت از محیط زیست میکند و به همین دلیل، یک رویکرد انسانی و فرهنگ محور در قبال توسعه میتواند به نتایج موثر، پایدار و جامع منتهی شود.
رییس دستگاه سیاست خارجی، امنیت، ثبات، پایداری و همبستگی را از جمله پیششرطهای توسعه پایدار انسانی برشمرد و تصریح کرد: کشور من، نمونه بسیار خوبی در خصوص نقش مثبت و سازنده فرهنگ و تنوع فرهنگی در توسعه و پیشرفت به شمار میرود و کشوری است که در آن مردم با پیشینه متنوع فرهنگی، قومی و مذهبی و همچنین زبانها، سنتها و رسوم مختلف، در وحدت، همبستگی، همزیستی و صلح زندگی میکنند و در عین حال گامهای مهمی را بهسوی توسعه، پیشرفت و سعادت برداشتهاند.
او تصریح کرد: برنامه توسعه پایدار انسانی برای دوران پس از سال 2015 میبایستی فرهنگ را به عنوان یکی از عناصر اصلی در خود جای دهد تا توسعه پایدار چهرهای انسانی یابد و برای دستیابی به این مهم، باید ابتکارات جدید توام با خلاقیت به مورد اجرا در آمده و رویکردهای ابتکاری نوینی اتخاذ شوند.
ظریف سپس با اشاره به تاکیداتی که بر تنوع فرهنگی در عرصه توسعه در "اهداف توسعه هزاره" در سال ٢٠٠٠ و اعلامیه جهانی تنوع فرهنگی یونسکو در سال 2001 شده است، تنوع فرهنگی را یکی از مهمترین حوزههای سیاستگذاری در عرصه توسعه پایدار دانست.
وزیر خارجه ایران آنگاه از این که کماکان شاهد بسیاری از منازعات و نیز توسعه نیافتگیهای شدید در سرتاسر جهان بوده، توسل به زور، خشونت و ارعاب که بزرگترین تهدیدات در دوران ما هستند، محصول ایجاد مرزهای مصنوعی میان فرهنگها و برجسته کردن تفاوتها و اختلافات هستند و به بیان دیگر، فرهنگ، تنوع فرهنگی و عناصر فرهنگی یا نادیده انگاشته شدهاند، یا مورد سوء استفاده و سوء برداشت قرار گرفتهاند یا از همه بدتر، سیاستزده شدهاند، اظهار تاسف کرد.
وی در ادامه با اشاره به تاکید دکتر حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران در سال جاری در سخنرانی در جریان برگزاری شصت و هشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد مبنی بر ضرورت توجه به اهمیت مقوله فرهنگ در تعاملات امروز جامعه بینالمللی گفت: رییسجمهور ایران به عنوان گام نخست توصیه کرد طرح "جهان علیه خشونت و افراطیگرایی" در دستور کار سازمان ملل متحد قرار گیرد و همه دولتها و سازمانهای بینالمللی و نهادهای مدنی تلاشهای جدیدی را برای سوق دادن جهان به این سو سامان دهند.
ظریف با اشاره به این که رییسجمهور اسلامی ایران در سخنرانی خویش همچنین همگان را به اندیشه درخصوص "ائتلاف برای صلح پایدار" به جای گزینة ناکارآمد "ائتلاف برای جنگ" در مناطق مختلف جهان فراخواندند، افزود: بدیهی است که یکی از عناصر اصلی این طرح، فرهنگ و نگاه فرهنگی به موضوعات جهانی بوده و چنین دیدگاهی است که میتواند با ائتلاف پیرامون صلح پایدار، خشونت و افراطیگرایی را از جهان دور کرده و بستر لازم را برای توسعه پایدار فراهم کند.
وی تصریح کرد: یکی از عملیترین روشها برای ایجاد جهانی علیه خشونت و افراطیگری این است که تلاش کنیم تا راهی برای نزدیکسازی و تقارب دیدگاههای متفاوت بیابیم، این مهم از طریق تاکید بر روی مشترکات و در عین حال احترام به تفاوتها قابل حصول خواهد بود.
ظریف با اشاره به این که فرهنگ و گفتوگو موضوعات انفکاک ناپذیری هستند و باید به عنوان یک مقوله واحد با آنها برخورد کرد، افزود: گفتوگو یکی از ابعاد مهم زندگی بشری و توسعه پایدار است که هدف از آن تشخیص موارد اختلافی، یافتن راههایی برای نزدیکسازی نظرات طرفها به یکدیگر است.
وزیر امور خارجه با تاکید بر این که یونسکو میتواند نقش مهمی را در ارتقای جایگاه فرهنگ و مولفههای فرهنگی در برنامه توسعه برای دوران پس از سال 2015 ایفا کند، افزود: به هر حال همه پنج حوزه اصلی تحت صلاحیت یونسکو شامل آموزش، علوم طبیعی، علوم اجتماعی و انسانی، فرهنگ و اطلاعات و ارتباطات به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با مقوله فرهنگ و ابعاد مختلف آن در ارتباط هستند و یونسکو به عنوان خانه فرهنگ جهانی و آزمایشگاه ایدهها میبایستی برمبنای اساسنامه خود و نیز مسوولیت تاریخی خویش به دور از هرگونه ملاحظه سیاسی عمل کرده و بستر لازم را برای تبادل دیدگاهها، گفتوگو و تعامل در حوزههای تحت صلاحیت این سازمان به ویژه فرهنگ، علوم، آموزش و ارتباطات به نحوی فراهم آورد که از هرگونه تبعیض اجتناب شود.
وی با اشاره به نقش کلیدی یونسکو در ایجاد صلح در اندیشه انسانها، افزود: توسعه پایدار بدون فرهنگ، فاقد روح خواهد بود، بنابراین جهت ارتقای ویژگی انسانی توسعه، بسیار سودمند خواهد بود چنان چه بر روی مقوله "همافزایی فرهنگها" به عنوان یک رویکرد عملی در کنار سایر مولفهها و عناصر مرتبط با حوزه توسعه پایدار فکر کنیم.
ظریف در پایان سخنرانی خود یک تخته قالی دستباف ایرانی را که توسط یک هنرمند قمی به مناسبت آغاز دهه تقارب فرهنگی بافته شده است به یونسکو اهدا کرد.
