با وجود اینکه به فاصله اندکی پس از انتشار خبر در جریان بودن مذاکراتی میان ایران و روسیه جهت انعقاد قرارداد نفت در برابر کالا، این خبر از سوی مقامات مسئول در کشورمان تکذیب شد، منابع روس همچنان بر ادامه داشتن این مذاکرات تأکید دارند. به نظر می رسد این بار مقامات کشورمان باید به صراحت درباره جزئیات این موضوع اظهارنظر کرده و ابهامات موجود را از میان ببرند.
به گزارش «تابناک»، خبرگزاری «رویترز» هفته گذشته با انتشار گزارشی اختصاصی، مدعی شد که ایران و روسیه در حال مذاکره برای انعقاد قرارداد «نفت در برابر کالا» هستند که بر اساس آن، ایران روزانه 500 هزار بشکه نفت به روسیه صادر کرده و در ازای آن، از روسیه و کالا و تجهیزات دریافت می کند. در این گزارش آمده بود که مبلغ قرارداد، به 1.5 میلیارد دلار در ماه بالغ می شود.
تنها یک روز پس از انتشار این خبر، اکبر نعمت اللهی، مدیر کل روابط عمومی وزارت نفت، عقد هرگونه قرارداد و توافقنامه میان ایران و روسیه برای معامله پایاپای نفت و کالا را تکذیب کرد. وی در این زمینه گفت: «تاکنون هیچ گونه توافقنامه ای میان دو کشور انجام نشده است».
اما با اینکه انتظار می رفت در پی موضع گیری این مقام رسمی در ایران، موضوع از مرکز توجه رسانه ای و سیاسی خارج شود، بحث ها درباره آن همچنان ادامه دارد. در این زمینه، روز گذشته سخنگوی کاخ سفید ضمن انتقاد از احتمال وضع این قرارداد، تهدید کرد که تحریم هایی را علیه چنین قراردادی اعمال خواهد کرد.
جی کارنی در این زمینه اظهار داشت: «در صورتی که این قرارداد پیش برود، سبب برانگیخته شدن نگرانیهای جدی خواهد شد، زیرا بر خلاف مفاد توافقنامه گروه ۱+۵ با ایران بوده و به طور بالقوه میتواند سبب اعمال تحریمهای آمریکا علیه شرکتها و اشخاص درگیر در چنین تبادلاتی شود».
در پی انتشار این خبر، روزنامه روسی «کامرسانت» امروز به نقل از یک منبع دیپلماتیک روس نوشت دولت روسیه مصمم است که به گفت و گوهای خود با ایران جهت امضای قرارداد نفت در برابر کالا ادامه دهد.
این منبع دیپلماتیک گفته قرارداد مذکور یک قرارداد پایاپای عادی نیست و قرار است بخش هایی از مبلغ واردات نفت از ایران نیز در قالب وجه نقد پرداخت شود. به گفته وی، فارغ از اینکه تحریم های نفتی غرب علیه ایران چه زمانی برداشته شود، این قرارداد – در صورت نهایی شدن – به اجرا درخواهد آمد.
اما ماجرا به همین جا ختم نمی شود؛ زیرا بر اساس گزارش همین روزنامه روسی، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز امروز در گفت و گوی تلفنی با جان کری، همتای آمریکایی خود اظهار داشته روسیه این حق را دارد که به هر میزان صلاح بداند، از ایران نفت خریداری کند و ایران نیز می تواند از روسیه کالا بخرد.
کامرسانت می افزاید این موضوع قرار است در جریان دیدار محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز مورد بحث قرار گیرد و در جریان دیدار آتی پوتین از ایران نیز میان روسای جمهور ایران و روسیه درباره آن گفت و گو شود.
به هر حال، مجموعه این اظهارات و گزارش ها حاکی از آن است که بر خلاف آنچه گمان می رفت، بحث قرارداد نفت در برابر کالا میان ایران و روسیه از دید طرف های خارجی به عنوان موضوعی جدی در نظر گرفته می شود.
اهمیت بحث زمانی افزایش می یابد که توجه داشته باشیم تکذیبیه مدیر کل روابط عمومی وزارت نفت نیز لحتی دوپهلو داشته است. نعمت اللهی درصحبت های خود به صراحت در جریان بودن مذاکرات بر سر چنین قراردادی را تکذیب نکرده و صرفاً گفته «توافقنامه ای» در این زمینه حاصل نشده است. طبیعی است که رسیدن به توافق، در مرحله نهایی کار صورت می گیرد و باید اکنون مشخص شود که آیا اصولاً چنین مذاکره ای در دستور کار دولت قرار دارد یا خیر.
به نظر می رسد مقامات مسئول این بار باید به صراحت درباره گزارش های مربوط به قرارداد نفتی مذکور اظهارنظر کرده و مشخص کنند که آیا اصولاً چنین بحثی تاکنون مطرح بوده یا خیر؛ در صورت مطرح بودن، موضوع تا چه حد جدی است و در صورت رسیدن به توافق نهایی، منافع آن برای ملت ایران دقیقاً چه خواهد بود.