پرونده‌های تحقیق و تفحص مجلس در سال ۹۳

نمایندگان مجلس علاوه بر فراخواندن وزرا به مجلس برای پاسخ به سوالات مختلف وظایف دیگری نیز دارند که یکی از آنها تحقیق و تفحص از عملکرد سازمان ها و شرکت های مختلف است.

به گزارش خبرآنلاین، تحقیق و تفحص نمایندگان از دستگاه های مختلف آنقدر اهمیت دارد که 4 ماده از آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی را به خود اختصاص داده و قانون نیز دست نمایندگان را برای بررسی عملکرد سازمان های مختلف باز گذاشته است.

اصل هفتاد و ششم قانون اساسی، مجلس را واجد حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور می‌داند و مواد 198 تا 201 آیین نامه داخلی مجلس نیز نحوه تحقیق و تفحص نمایندگان را مشخص کرده و تاکید دارد هرگاه نماینده‌ای، تحقیق و تفحص در هر یک از امور کشور را لازم بداند تقاضاى خود را به‌صورت کتبی به هیأت رئیسه مجلس تسلیم نموده و هیأت ‏رئیسه ظرف چهل و هشت ساعت آن را به کمیسیون تخصصى ذى‏ربط جهت رسیدگى ارجاع می‏نماید.

همچنین مهلت انجام تحقیق و تفحص شش ماه از تاریخ صدور ابلاغ اعضاء هیأت توسط رئیس مجلس است و در صورت ضرورت با درخواست هیأت و تصویب هیأت رئیسه مجلس تا شش‌ماه دیگر قابل تمدید می‌باشد.

اما در صورت احراز تخلف و ضرورت تعقیب توسط هیأت تحقیق و تفحص، متخلف توسط هیأت رئیسه مجلس حسب مورد موضوع به قوه قضائیه یا مرجع رسیدگی به تخلفات اداری131 معرفى مى‏ شود و دستگاه قضائى صالحه موظف است طبق مقررات خارج از نوبت تقاضاى کمیسیون را مورد رسیدگى قرار داده و نتیجه آن را به کمیسیون اعلام نماید.

تاکید قانون بر تحقیق و تفحص از سازمان های مختلف موجب شده تا در همه دوره های مجلس شاهد بحث های فراوان و پر حاشیه ای در مورد تحقیق و تفحص باشیم به طوری که بر اساس اعلام حجت الاسلام حسین سبحانی نیا عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی کل تعداد تحقیق و تفحص‌های انجام گرفته در مجلس هشتم ۶۶ تحقیق و تفحص بوده که تعدادی از آن تقریبا متوقف شد و دلیل توقف این تحقیق و تفحص‌ها هم انصراف اعضا و یا ادغام برخی هیئت‌های تحقیق و تفحص بوده است.

مجلس نهمی ها ادامه دهنده راه مجلس هشتمی ها

مجلس نهمی ها نیز در دو سال گذشته درست همان راهی را رفته اند که مجلس هشتمی ها پیمودند و هم اکنون شاهد تعدد پرونده های تحقیق و تفحص به نتیجه رسیده و همچنین به نتیجه نرسیده در بهارستان هستیم.

اما شاید اگر حرف‌های علی اکبر اولیا که به آقای تحقیق و تفحص در مجلس هشتم معروف شده بود را کسی جدی می‌گرفت، شاید امروز شاهد تعدد طرح های تحقیق و تفحص نافرجام نبودیم.

علی اکبر اولیا، رئیس کمیته تحقیق و تفحص از ستاد مرکزی قاچاق کالا و ارز که تجربه پیگیری بیش از 10مورد تحقیق و تفحص از سازمان‌ها و نهادهای کشور را در کارنامه خود داشت قبل از پایان عمر مجلس هشتم در مصاحبه‌ای گفته بود با اینکه 30سال از انقلاب گذشته اما هنوز سازو کارهای لازم برای انجام یک تحقیق و تفحص کامل وجود ندارد. متأسفانه همه تجربه‌های تحقیق و تفحص دفن می‌شود و کسی اینها را جمع‌بندی نمی‌کند.

آغاز مجلس نهم با تفحص از بورس

مجلس نهمی ها کار تحقیق و تفحص خود را با سازمان بورس آغاز کردند نادر قاضی‌پور نماینده ای که همواره در پرونده های تحقیق و تفحص حضور فعالی دارد همان موقع اعلام کرد که طرح تحقیق و تفحص از این سازمان در نخستین روز کاری مجلس نهم تقدیم هیأت رئیسه مجلس می‌شود و نهایتا وقتی با گذشت چند‌ ماه از عمر مجلس نهم، طرح به صحن علنی آمد با رأی مخالف نمایندگان مواجه شد و نخستین فعالیت نظارتی نمایندگان دور نهم ناکام ماند.

یکی دیگر از تحقیق و تفحص های نافرجام در مجلس نهم موضوع تحقیق و تفحص از بانک مرکزی است. زمانی که تلاش‌های نمایندگان برای سوال از مسئولان بانک مرکزی به نتیجه نرسید، اعضای کمیسیون اقتصادی دست به‌ کار شدند و طرح تحقیق و تفحص از عملکرد بانک مرکزی را تهیه کردند. این طرح که بهمن ماه سال 91 در مجلس به تصویب رسیده است همچنان نافرجام باقی مانده است.

البته اخیرا امیر خجسته رئیس کمیسیون شوراها گفته مجلس درصدد است تا با تحقیق و تفحص از بانک مرکزی اسامی افرادی که معوقات بانکی چندین هزار میلیارد تومانی دارند را مشخص کند؛ زیرا در این زمینه با هیچ فردی رودربایستی نداریم و قوه ی قضائیه و دستگاه اجرایی باید با قاطعیت برخورد کنند.

تفحص از بنیاد شهید همچنان ادامه دارد

تحقیق و تفحص از بنیاد شهید و امور ایثارگران نیز یکی دیگر از مواردی است که در مجلس نهم مطرح شده است. خجسته که در زمان تصویب این طرح اعلام کرد در بنیاد شهید اختلاس 15میلیاردی رخ داده است این روزها می گوید این طرح با قدرت در حال پیگیری است.

دانشگاه آزاد اسلامی نیز یکی دیگر از نهادهایی بود که نمایندگان مجلس به دنبال تحقیق و تفحص از آن رفتند و البته این موضوع نیز حاشیه های فراوانی را به همراه داشت. درحالی‌که تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد به‌دلیل عملکرد جاسبی بر این دانشگاه آغاز شده بود، سخنگوی کمیته اعلام کرد که تفحص از دانشگاه آزاد به دوران فرهاد دانشجو هم می‌رسد.

در حالی که جواد هروی رئیس کمیته آموزش عالی مجلس هفت گذشته درباره طرح تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد اسلامی گفته است هفته آینده زمان تقدیم گزارش این تفحص به کمیسیون تخصصی مجلس است. عبدالوحید فیاضی سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس می گوید کمیته تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد با یک حجم کاری بالا روبرو هستند اما با این حال در حال جمع‌بندی نهایی گزارش این تحقیق و تفحص هستند اما احتمال دارد تا پایان سال گزارش نهایی تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد تقدیم صحن علنی مجلس شود.

همچنین در سال جاری طرح تحقیق و تفحص از دانشگاه پیام نور نیز در بهارستان مطرح شد که نمایندگان مجلس شورای این طرح را رد کردند.

البته عملکرد شرکت ملی صنایع مس ایران، عملکرد جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، عملکرد سازمان چای، صنعت بیمه کشور، عملکرد سازمان ثبت اسناد و عملکرد کشور و عملکرد سازمان جنگل‌‌ها و مراتع کشور نیز چند مورد از تقاضاهای تحقیق و تفحص مجلس نهمی‌هاست که ظاهرا در کمیسیون به سر می‌برد و مشخص نیست تکلیف آنها چه خواهد شد.

جنجالی ترین تحقیق و تفحص

اما شاید جنجالی ترین پرونده تحقیق و تفحص مجلس نهم مربوط به سازمان تامین اجتماعی باشد. ماجرای تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی و شرکتهای زیر مجموعه آن در مجلس هشتم آغاز شد اما پس از ماه‌ها پیگیری و بررسی از سوی کمیته ای ویژه به نتیجه نرسید و در نهایت گزارش تخلفات تامین اجتماعی در صحن علنی ارائه نشد. پس از آن زمستان سال 91 مجلس نهمی ها این طرح را مجددا به جریان انداختند و سرانجام آذر سال جاری گزارش نهایی تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی با حاشیه های فراوان در صحن مجلس قرائت شد.

تلاش تفحصی نمایندگان در روزهای پایانی سال92

اما هم اکنون در حالی که کمتر از دو هفته به پایان سال 92 باقی مانده است نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی همچنان در تلاش برای به نتیجه رساندن تحقیق و تفحص های مختلف هستند. تعدادی از نمایندگان به دنبال تحقیق و تفحص از وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره توزیع سبد کالا هستند و در همین رابطه با وزیر صنعت نیز جلسه ای را برگزار کرده اند و در طرح خود تاکید دارند که چرا در سبد کالای توزیع شده میان مردم از برنج ایرانی استفاده نشده است.

تعدادی دیگر از نمایندگان نیز به دنبال تحقیق و تفحص از بانک مسکن هستند. سید هادی حسینی یکی از طراحان تحقیق و تفحص از بانک مسکن از کشف تخلفات مالی جدید در بانک مسکن خبر داده و می گوید مجلس به بانک مسکن مهلت دوهفته ای داده بود تا با ارئه گزارش های قانع کننده تحقیق و تفحص منتفی شود، اما با تخلفات جدید کشف شده اگر گزارش ها هم قانع کننده باشد، تحقیق و تفحص ادامه دارد.

در انتظار نهایی شدن تفحص از خودروسازان

همچنین در شرایطی که اعضای کمیته تحقیق و تفحص از دو خودروساز بزرگ کشور به دنبال تهیه گزارش نهایی خود و ارائه آن به هیات رئیسه مجلس هستند موید حسینی صدر چندی پیش اعلام کرده بود که این گزارش تا پایان سال 92 نهایی می شود اما هم اکنون در حالی که کمتر از دو هفته تا پایان سال باقی مانده است حسین فتاحی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس می گوید گزارش تحقیق و تفحص مجلس از خودروسازان هنوز نهایی نشده است.

با توجه به دستور کار اعلام شده از سوی هیات رئیسه مجلس برای جلسات هفته جاری و همچنین نزدیک شدن به عید نوروز به نظر نمی رسد در دو هفته آینده اتفاق ویژه ای در خصوص طرح های تحقیق و تفحص در مجلس رخ دهد و مجلس نهمی ها باید سال 93 را با طرح های متعدد تحقیق و تفحص آغاز کنند.

در جدول زیر به تعدادی از این طرح ها اشاره شده است:

طرح	وضعیت
تحقیق و تفحص از خودروسازان	در حال تدوین گزارش نهایی
تحقیق و تفحص از بانک مسکن	در حال بررسی در هیات رئیسه
تحقیق و تفحص از وزارت صنعت درباره سبد کالا	نمایندگان در حال رایزنی با وزیر
تحقیق و تفحص از سازمان چای کشور	مطرح در کمیسیون
تحقیق و تفحص از شرکت ملی صنایع مس ایران	مطرح در کمیسیون
تحقیق و تفحص از عملکرد جمعیت هلال احمر	مطرح در کمیته تحقیق و تفحص
تحیق و تفحص از شرکت ملی نفت	مطرح در کمیسیون انرژی
تحقیق و تفحص از سهام عدالت	مطرح در هیات رئیسه