همه افراد در سنین بالای 50 یا 60 سال از مشاهده علایمی چون لرزش در اندام خود بویژه در انگشتان و دست‌هایشان می‌ترسند و آن را نشانه‌ای از بیماری خطرناکی چون پارکینسون می‌دانند که حتی برخی افراد مشهور در عالم ورزش چون محمد‌علی کلی، بوکسور معروف را نیز در سنین جوانی گرفتار کرد.
به گزارش جام جم، در واقع، پارکینسون، یک بیماری مزمن با سیرطولانی است که به گفته دکتر فرزاد اشرافی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، قسمتی از مغز به نام ماده سیاه را درگیر می کند؛ ناحیه ای که ماده شیمیایی به نام دوپامین ترشح می کند که با اثر روی قسمت های مغز و نخاع باعث کنترل و تنظیم حرکات عضلات بدن می شود. به بیان دیگر، در پارکینسون تعدادی از سلول های ماده سیاه مغز تخریب می شود و به واسطه آن ترشح دوپامین کاهش پیدا می کند که در نهایت باعث اختلال در کنترل حرکات بدن، آهستگی حرکات، لرزش دست ها و سفتی اندام می شود.
پارکینسون و نشانه هایشدکتر اشرافی با اشاره به این که پارکینسون با علایم غیرحرکتی چون اضطراب و افسردگی، اختلال ادراری، یبوست، اختلال بویایی، اختلال خواب و کاهش وزن نیز همراه است، می گوید: آهستگی و کندی در شروع حرکت معمول روزانه، توقف در حرکات اندام، کاهش حرکات خودبه خود دست ها در حین راه رفتن، سفتی در اندام ها و لرزش اندام که بیشتر در حین استراحت وجود دارد از دیگر نشانه های این بیماری ناتوان کننده است. البته معمولا در حین فعالیت و کار کردن، لرزش در دست ها وجود ندارد و لرزش بیشتر در انگشتان دست، بازو و گاهی نیز در پاها مشاهده می شود. همچنین علائم لرزش و کندی و سفتی اندام بیشتر از یک طرف بدن شروع می شود و بتدریج علائم دوطرفه می شود. این متخصص مغز و اعصاب با اشاره به دیگر علائم پارکینسون می افزاید: کاهش حرکات صورت بویژه کاهش تعداد پلک زدن، اختلال در نوشتن ( ریز شدن خط) و صحبت کردن آهسته در کنار اختلال تعادل و اختلال در وضع بدن از علائم دیررس پارکینسون است. البته به طور مشخص در افراد مبتلا، فلج اندام وجود ندارد و قدرت عضلات طبیعی است.
چه کسانی مبتلا می شوند؟جالب است بدانید که پارکینسون، بیشتر در افراد بالای 50 سال رخ می دهد و با افزایش سن، شیوع آن بیشتر می شود. بر اساس آمار، شیوع آن در 50 تا51 سال، 17 نفر در هر صد هزار نفر و در افراد بین 70 تا 79 سال 93 نفر در هر صد هزار نفر است. البته در مردها کمی بیشتر از زنان رخ می دهد. البته به گفته دکتر اشرافی، این بیماری بندرت در سنین زیر 50 سال رخ می دهد و گرچه این بیماری معمولا ارثی نیست، ولی در تعداد کمی از افرادی که در سنین زیر 50 سال مبتلا می شوند، ممکن است ارثی باشد.
خطر فلزات سنگین در بروز پارکینسوندکتر اشرافی با تاکید بر این که تماس زیاد با فلزات سنگین، احتمال بروز بیماری پارکینسون را افزایش می دهد، توضیح می دهد: تماس با سموم علف کش و حشره کش، مسمومیت با دی سولفید کربن، تماس با منگنز، مسمومیت با منواکسیدکربن ومصرف داروهای ضد روان پریشی و ضد تهوع نیز احتمال بروز بیماری پارکینسون را افزایش می دهد.
تشخیص چگونه ممکن است؟
خوب است بدانید که برای تشخیص پارکینسون، تست خاصی وجود ندارد و تشخیص بیماری صرفا بر اساس شرح حال و شروع علائم بالینی و معاینه فیزیکی بیمار صورت می گیرد تا جایی که در موارد خفیف، تشخیص پارکینسون برای پزشکان سخت است و با پیشرفت علائم، تشخیص آن راحت تر می شود. البته به گفته دکتر اشرافی، در مواردی چون شروع بیماری در سن پایین تر یا زمانی که علائمی مثل اختلال حسی و فلج اندام یا سابقه ضربه به سر در شخص وجود دارد، تصویربرداری و آزمایش های مخصوص خونی برای تشخیص قطعی انجام می شود.
درمان دارویی همیشگی استبیماران مبتلا به پارکینسون باید بدانند که مصرف داروهای حاوی ترکیبات دوپامین باعث کاهش و بهبود علائم پارکینسون می شود، اما مصرف این دارو تا پایان عمرشان ضروری است.
دکتر اشرافی درباره درمان های جراحی این بیماری می گوید: در مواردی که پارکینسون پیشرفته باشد، یعنی از شروع بیماری شش سال گذشته باشد با مصرف دارو پاسخ مناسب گرفته نشود یا عوارض دارویی برای بیمار رخ دهد، درمان از طریق جراحی توصیه می شود. البته تصمیم گیری برای جراحی به عهده متخصص مغز و اعصاب بوده و هر بیمار مبتلا به پارکینسون، کاندید مناسب جراحی نیست. عمل جراحی نیز از طریق الکترود گذاری داخل مغز صورت می گیرد. البته عمل جراحی الکترود گذاری باعث قطع دارو پس از جراحی نمی شود، بلکه به واسطه آن فقط میزان مصرف دارو کاهش می یابد.
این متخصص تاکید می کند: طی کردن دوره های توانبخشی نیز که شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی و ورزش می شود طی دوره درمانی ضروری است؛ زیرا فعالیت بدنی باعث افزایش قدرت عضلات، بهبودی و نرمی حرکات اندام و بهبودی تعادل، کاهش سفتی و درد مفاصل می شود. بر این اساس، انجام ورزش های هوازی مانند پیاده روی، تردمیل، شنا و دوچرخه سواری به افراد مبتلا به پارکینسون توصیه می شود.
