سومین
روز از چهارمین دور مذاکرات ایران و شش کشور جهان به میزبانی وین بر سر
برنامه هستهای کشورمان، در حالی با نشستهای دوجانبه با هیأتهای اروپایی بدون تعیین زمان برگزاری دور بعدی مذاکرات به پایان رسید که بر پایه گفتههای طرفین، در چهارمین دور مذاکرات به پیشرفتی دست نیافته است.
به گزارش «تابناک»، مذاکرات وین در راستای رسیدن به راهکاری جامع در حالی از اسفندماه سال گذشته در وین از سر گرفته شد که اکنون پس گذشت سه دور از این گفتوگوها برگزار شده، طرفین در دور چهارم این مذاکرات، درباره چهارچوب متن توافقنامه اصلی برای برداشتن «گام نهایی» و حل مشکلات پدید آمده برای برنامه صلح آمیز هستهای ایران به گفتوگو نشستهاند.
پس از دو روز مذاکرات نفسگیر در چهارمین دور از مذاکرات وین، سومین روز از مذاکرات با نشستهای دوجانبه هیأت ایرانی با اعضای هیأتهای اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلستان) از ساعت ۸ صبح جمعه مذاکرات آغاز شد تا هیأت ایرانی درباره برخی جزئیات توافق هستهای با نمایندگان کشورهای حاضر در این مذاکرات گفتوگو کنند. با وجود آغاز مشخص روز سوم و پایانی مذاکرات، پایان این روز مشخص نیست و احتمالاً یکی از دشوارترین روزها برای مذاکره کنندگان خواهد بود.
محمدجواد ظریف صبح جمعه بار دیگر با بیان اینکه تهران با اراده و مصمم وارد مذاکرات هستهای شده، ابراز امیدواری کرد که طرف مقابل نیز به همین میزان برای رسیدن به توافق مصمم باشد. وزیر امور خارجه ایران در صفحه توئیتر خود نوشته است: «اراده مهمترین مؤلفه برای موفقیت هر مذاکرهای است. ما مصمم هستیم، امیدواریم همتایانمان هم، همینطور باشند».
در سومین روز از چهارمین دور مذاکرات، «تابناک» لحظه به لحظه از وین به پوشش این رویداد مهم خواهد پرداخت و علاوه بر اخبار، مواضع صاحب نظران را برایتان گرد خواهد آورد.
۱۱:۴۹: دیدارهای دوجانبه هیأت ایرانی با هیأت های اروپایی به پایان رسید و سپس دیدار دوجانبه هیأت ایران با هیأت آمریکایی آغاز شد.
۱۱:۵۰: بر اساس اخبار غیررسمی دیدار سید عباس عراقچی و هلگا اشمید، معاونین هیأت های مذاکره کننده در چهارچوب گفتوگوهای ایران و ۱+ ۵ صبح روز جمعه در هتل کوبورگ (محل اقامت هیأتهای مذاکرهکننده) انجام شده است.
۱۲:۰۰: سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه پس از پایان دور دوم مذاکرات ایران و ۱+۵ در وین به خبرگزاری ایتارتاس گفته است: در این دور از مذاکرات جو حاکم متغیر است. تلاشهای جدی برای نوشتن پیشنویس در برخی ابعاد انجام میشود اما نکته اصلی این است که پارامترهای توافق آینده به طور فشرده مورد بحث قرار گرفته است؛ اما هنوز مباحث بسیاری مانده است. منطق مذاکرات این شکل است که اگر طرفهای درگیر در مذاکرات با مشکلات جدی روبهرو شوند، کار بر متن توافق به صورت اتوماتیک کندتر میشود. همه به دنبال یافتن راهی برای برونرفت از این فضا هستند، زیرا همه میدانند که زمان میگذرد و مشکلات ممکن است باعث شود مذاکرات در این گام بماند. این امیدواری وجود دارد که ساختار و نوشتار کلی توافق آینده مورد تأیید دو طرف قرار گیرد. رویکرد هیأتهای ۱+۵ و ایران یکسان است. ما به ساختارهای کلی برخی مسائل دست یافتیم، ولی هنوز حرکتی رو به جلو انجام نشده است.
۱۲:۳۸: یکی از سخنگوهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگو با شینهوا روز پنجشنبه گفت: آژانس گزارش محرمانهای را درباره اجرای گامهای هفتگانه توسط ایران، اطلاعاتی را به اعضای خود ارائه میدهد؛ اما اکنون در این باره نمیتوان اظهارنظری کرد.
ایران و آژانس در بیستم بهمن ماه سال گذشته درباره هفت موضوع توافق کردند که شامل:
۱- ارایه اطلاعات مورد توافق دو طرف و دسترسی مدیریت شده مرتبط با معدن ساغند یزد،
۲- ارایه اطلاعات مورد توافق دو طرف و دسترسی مدیریت شده مرتبط با کارخانه تغلیظ اردکان،
۳- تحویل پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) بروز شده راکتور IR-۴۰ (اراک)،
۴- اتخاذ اقدام در جهت به نتیجه رسانیدن رهیافت پادمان برای راکتور IR-۴۰ (اراک)،
۵- ارایه اطلاعات مورد توافق دو طرف و تنظیم بازدید فنی از مرکز لیزر لشکرآباد،
۶- ارایه اطلاعات مواد چشمه source material، که هنوز به ترکیب و خلوص لازم برای ساخت سوخت و یا غنیسازی نرسیدهاست، شامل واردات چنین موادی به ایران و استخراج اورانیوم از فسفات توسط ایران،
۷- و ارایه اطلاعات و توضیحات به آژانس به منظور ارزیابی اظهاریه ایران در مورد نیاز یا کاربرد توسعه EBW (نسل جدید چاشنیهای ایمن).
رویترز دیروز گزارش داده بود، برخی منابع دیپلماتیک، شش مورد اول توافق را مهم برآورد نکرده و تنها بحث جنبههای احتمالی نظامی برنامه هستهای ایران را مهم خواندهاند.
۱۳:۱۰: برخی گزارشها حکایت از آن دارد که یک مقام ارشد آمریکایی که خواست نامی از وی برده نشود با اشاره به مذاکرات هستهای میان ایران و ۱+ ۵ در وین، امروز (جمعه) گفته است: اختلافها و شکافهای مهمی بین مواضع دو طرف (ایران و ۱+ ۵) وجود دارند. مذاکرات این هفته سخت و کند پیش میرود. ایران کماکن باید تصیمات سختی بگیرد. ما نگرانیم که پیشرفت نداریم و وقت باقی مانده کوتاه است.
۱۳:۲۶: حضور پررنگ نیروهای امنیتی در محل آستراسنتر، حاکی از آن است که دور چهارم مذاکرات احتمالا امروز به پایان خواهد رسید و مقامات دو طرف برای کنفرانس خبری میان خبرنگاران میآیند. این در حالی است که خبرنگار روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از منابع دیپلماتیک نوشته که ممکن است مذاکرات تا شنبه و حتی یکشنبه نیز ادامه پیدا کند. پیش از این اعلام شده بود که گفتوگوها عصر جمعه جمعبندی میشود.
۱۴:۵۰: نشست دوجانبه هیأت ایران و هیأت آمریکایی که ساعاتی پیش در سطح معاونین و میان سیدعباس عراقچی و وندی شرمن برقرار بود، به پایان رسید.
۱۵:۲۹: «مری هارف» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پس از دیدار هیأت این کشور با نمایندگان ایران، مباحث صورت گرفته را «جدی و صریح» توصیف کرد. هیأتهای ایران و آمریکا امروز نشستی دو ساعت و نیمه برگزار کردند. این نشست به ریاست «عباس عراقچی» و «وندی شرمن» معاونین وزرای خارجه ایران و آمریکا برگزار شد. اندکی پس از پایان این نشست، شبکه «العربیه» به نقل از یک مقام آمریکایی مدعی شد که نشست دوجانبه با شکست مواجه شده است. هارف به این خبر واکنش نشان داد و آن را «به کلی نادرست» و «غلط» خواند.
15:40: با وجود برخی اخبار جسته و گریخته
، اطلاعات رسیده حاکی از آن است که این دور مذاکرات عصر همین امروز تمام خواهد شد. این در حالی است که
برخی اخبار حکایت از تمایل هیات آمریکایی به ادامه مذاکرات برای یک یا دو روز آینده (شنبه و یکشنبه) دارد.
۱۵: ۴۰: تیم آمریکایی در تلاش برای القای این مطلب است که دلیل کند پیش رفتن مذاکرات این است که ایران باید «تصمیمات سختی» بگیرد. این در حالی است که منابع نزدیک به تیم مذاکرهکننده ایرانی تأکید کردهاند که ایران به تمام تعهدات خود در چهارچوب توافق ژنو عمل کرده و اینک این طرف غربی است که باید برای پیشبرد روند مذاکرات تصمیمات جدی بگیرد.
۱۶:۳۲ دیدار دوجانبه معاونان وزرای خارجه ایران و روسیه ساعت ۱۴:۳۰ به وقت وین برگزار و پس از آن دیدار دوجانبه ایران و چین در سطح معاونان انجام میشود.
۱۶:۵۰: برخی رسانهها روایت کردهاند، بحث بر سر شمار سانتریفیوژها درست است؛ اما میگویند تکمیلتر آن این است که «ایران میگوید ما نیازهای اساسیمان برای میزان غنیسازی مشخص است، پس تعداد سانتریفیوژها و نیز درصد غنیسازی نیز بر اساس همین نیاز قابل تعیین است، طرف مقابل اما میگوید ما نیازهای شما و پس از آن تعداد سانتریفیوژها را تعیین خواهیم کرد». همچنین نوع و مدت زمان رفع تحریمها نیز جزو موارد محل اختلاف است؛ «طرف مقابل میگوید تحریمها پلهای و گام به گام با اقدامات اعتمادساز ایران برداشته خواهد شد، ایران اما میگوید توافق را در صورت رفع کامل تحریمها امضا خواهد کرد».
روز گذشته المانیتور به تحلیل دور چهارم مذاکرات و چالشهای پیش روی طرفین پرداخته و به نقل از یک منبع آگاه ایرانی نوشته بود: «
...سه چالش اصلی در مذاکرات وجود دارد:
۱ـ تعیین نیازهای عملی انرژی ایران که تعیین کننده سانتریفیوژهای مورد نیاز ایران برای حفظ و توسعه برنامه صلح آمیز هستهای است،
۲ـ ابعاد برنامه غنی سازی اورانیوم در ایران،
۳ـ و محدوده زمانی انجام توافق نهایی و نحوه رفع تحریمها...»
۱۷:۰۲: مایکل مان سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در صفحه توئیتر خود نوشت: «
بعد از دیدارهای دوجانبه صبح، هیاتهای گروه 1+5 به رایزنی داخلی پرداختند و اکنون کارشناسان فنی در حال دیدار و گفتوگو با یکدیگر هستند.»
17:10: ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اشاره به مذاکرات ٣ ساعته میان ایران و آمریکا بر روی صفحه توییترش نوشت: «
مباحث جدی و بیپرده در این مذاکرات مطرح شد».
17:20: سخنگوی وزارت خارجه اتریش در پاسخ به سوالی درباره مذاکرات گفت: ما صرفا کشور میزبان هستیم و در این باره اظهار نظری
نمیکنیم.
18:54: مطابق با اعلام قبلی سید عباس عراقچی عصر جمعه ساعت 2 و 30 به وقت محلی با نماینده روسیه دیدار و پس از آن با نماینده چین در گروه 1+5 دیدار کرد.
19:05: دیدار محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران و کاترین اشتون با حضور معاونین طرفین آغاز شد. این گفت و گو احتمالاً جمع بندی دور چهارم مذاکرات است. بر اساس شواهد موجود، طرفین مذاکره برای ارائه نتایج مذاکرات و اخذ تصمیم ترجیح دادهاند مذاکرات مطابق با برنامه قبلی در روز سوم به پایان برسانند و به پایتختهایشان بازگردند.
19:58: دیدار وزیر امور خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا لحظاتی پیش پایان یافت. در این نشست سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان ظریف و هلگا اشمیت معاون کاترین اشتون و همچنین مسئول دفتر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حضور داشتند. در بخشی از این دیدار، وندی شرمن معاون وزیر خارجه امریکا نیز حضور یافت.
20:05: نشست مطبوعاتی سید عباس عراقچی با خبرنگاران ایرانی راس ساعت 18/30 (به وقت وین) در محل اتاق ایران در آستراسنتر برگزار میشود. با این اوصاف نشست خبری مشترک ظریف و اشتون برگزار نمیشود.
20:18: «هانس دیتر لوکاس» مذاکرهکننده ارشد آلمان در گروه 1+5 با ایران درباره مذاکرات هستهای در خصوص مذاکرات وین 4 و اینکه آمریکا و ایران آن را سخت و کند ارزیابی کردهاند، ارزیابی شما چیست، گفت: هنوز کار زیادی پیش رو است. هر جا که اراده باشد، راهی هم هست. توافق تا مهلت مقرر هنوز ممکن است.
همچنین «وانگ کیونگ» مذاکره کننده ارشد چین در گروه 1+5 با ایران نیز امروز درباره روند مذاکرات 1+5 با ایران گفت: ما در فرآیند مذاکره هستیم. هیچکس از قبل نگفت که این دور از مذاکرات آسان خواهد بود. با توجه به پیچیدگی و حساسیت موضوعات و مذاکرات نمیتوان یک شبه به نتیجه و راه حل رسید. این امری طبیعی و منطقی است. ما در موقعیتی هستیم که مسبوق به سابقه نیست و باید راه حل را در این شرایط پیدا کرد، به همین دلیل باید نهایت سعی و تلاش را به کار بست. از طرفی دیگر فکر میکنم که همه طرفهای درگیر در مذاکرات حسن نیت دارند و می خواهند که توافق جامع هر چه زودتر حاصل شود.
مذاکره کننده ارشد چین ادامه داد: در این مقطع زمانی نکتهای که مطرح هست این هست که چطور این اراده سیاسی خوب در مدت زمانی کوتاه و زود به یک فرمول قابل پذیرش دوجانبه ترجمه شود. ما میخواهیم در این راستا کار کنیم و تحقق این امر را ببینیم. همه طرفها متعهد به حصول توافق در ضرب الاجل تعیین شده هستند یا حداقل در این راستا حرکت میکنند.
20:55: نشست عراقچی با خبرنگاران داخلی آغاز شده و این نشست از شبکه خبر پخش زنده شد.
21:08: سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان لحظاتی پیش، پس از پایان دور چهارم مذاکرات ایران و 1+5 درباره گام پایانی توافقنامه ژنو در نشستی خبری با حضور خبرنگاران ایرانی گفت: مذاکرات یک ساعت پیش خاتمه یافت. بسیار نزدیک، فشرده و سخت بود. در سطوح مختلف به طور دوجانبه و چند جانبه و در سطح کارشناسان فنی، سیاسی، معاونان و در سطح ظریف و اشتون برگزار شد. مذاکرات در فضای کم و بیش بدون تنش صورت گرفت ولی اختلاف نظرها وجود دارد. بحثهای خوبی داشتیم. مذاکرات جریان خواهد داشت. در این دور پیشرفت محسوسی صورت نگرفت.
معاون ظریف در خصوص سرنوشت توافق ژنو با بیان اینکه 30 تیر گام اول توافق ژنو پایان مییابد، اظهار داشت: اگر تا 30 تیر به نتیجه نرسیم هنوز شش ماه وقت داریم مذاکرات را ادامه داده و به سرانجام برسانیم. امیدواریم تا قبل از 30 تیر توافق نهایی حاصل شود. همه مایلند این توافق انجام شود البته به شرط اینکه تامین کننده خواستههای ما و رعایت حقوق هستهای مردم ما باشد. در آن صورت ما به توافق رضایت خواهیم داد. مهم این است که طرف مقابل با جدیت در صحنه مذاکره است. امیدواریم مذاکرات به شکل منطقی، معقول و واقع بینانه ادامه یابد و در موعد مقرر به نتیجه مطلوب برسد.
عراقچی در پاسخ به سوالی در خصوص اختلافات سیزده گانه تصریح کرد: نمیدانم این اختلافات سیزده گانه از کجا آمده است. بار قبل گفتم بسیار بیشتر از اینهاست. اگر بشماریم بیشتر از اینهاست. اگر اختلاف وجود نداشت نیاز به مذاکره نبود. وظیفه ما رفع اختلافات و رسیدن به متن واحد است. در جلسه اول پیشرفت خاصی نداشتیم امیدواریم در جلسات دیگر برسیم. بحث تجهیزات دفاعی ما به هیچ وجه قابل بحث در مذاکره نیست.
معاون وزیر خارجه درباره حضور وندی شرمن در آخرین دور مذاکرات ظریف و اشتون گفت: علت خاصی ندارد. ما با طرف آمریکایی بیشتر از بقیه طرفها در 1+5 مذاکره داریم چون بخش نسبتا قابل توجهی از تحریمها، تحریمهایی است که آمریکاییها اعمال کردند.
عراقچی در پاسخ به سؤالی تصریح کرد: دوستان به گمانه زنیهایی که درباره اختلافات، چگونگی اختلافات، تعداد سانتریفیوژها و ارقام مختلف توجهی نکنند. چه در خارج از کشور و چه در داخل هیچ کدام از اینها صحت ندارد. مذاکرات ادامه دارد و اختلافات هم هست و تلاش ما نزدیک کردن دیدگاهها به همدیگر است.
معاون وزیر خارجه در پاسخ به این سوال که فشار خاصی برای اینکه مذاکرات تا 30 تیر به نتیجه برسد، وجود ندارد. ما به توافقی رضایت میدهیم که خواستههایمان تمام و حقوق ملت تامین شود. همه معتقدند تا پایان 30 تیر فرصت برای رسیدن به توافق فراهم تر است. تلاش همه ما رسیدن به توافق تا قیل از پایان شش ماه اول است. در عین حال که این زمان برای شش ماه قابل تمدید است. البته همه معتقدند اگر توافق در شش ماه اول به نتیجه برسد بهتر است چون ممکن است در اروپا و آمریکا تحولاتی رخ دهد. اینکه شش ماه دوم چگونه تمدید شود هنوز در باره آن به جمع بندی نرسیدیم.
عراقچی درباره برگزاری نشست کارشناسی قبل از نشست بعدی ایران و 1+5، گفت: مذاکرات را در همه سطوح ادامه خواهیم داد. بسته به این است که چه نیازی برای چه موضوعی تعریف شود. مذاکرات هر میزان که لازم باشد باید ادامه یابد، آمادگی داریم و برنامه ریزیهایی در این زمینه شده است.
وی درباره تاثیر بحران اوکراین بر مذاکرات ایران و 1+5 با بیان اینکه این موضوع جدی بین المللی است، گفت: تاثیری از این بحران بر مذاکرات را ندیدیم. خواسته همه طرفهای مذاکره کننده از جمله طرف روسی همین است که هیچ موضوع دیگری از جمله موضوع اوکراین بر مذاکرات تاثیر نگذارد و مذاکرات مسیر خود را بدون تاثیر عامل خارجی ادامه دهد.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای در پاسخ به سوالی گفت: در خصوص چشم انداز کلی، چارچوب و اصول آن قبلا در توافق ژنو توافق صورت گرفته است. موضوعاتی در دست مذاکره است که در سه دور وین اینها را بحث و با دیدگاههای هم آشنا شدیم. در این دور از مذاکرات تصمیم ما این است که وارد نگارش متن بشویم. این هدف ما در این دوره از مذاکرات بود که چندان محقق نشد. اختلاف نظرها کماکان بعضا اینقدر گسترده بود که اجازه نداد شروع کنیم به نگارش متن. تا وقتی در هر موضوعی به دیدگاه واحد نرسیم طبعا نگارش متن مقدور نخواهد بود.
وی اضافه کرد: در مذاکرات قبلی همه اختلافات بحث شده بود. از این جلسه بنای ما بر این بود که در موضوعاتی که به راه حل نزدیک شدیم نهایی کرده و نگارش کنیم دنیا به آخر نرسیده و شاید انتظار زیادی باشد که در این جلسه به نگارش برسیم. در جلسات قبل صرفا تبادل ایده می کردیم. روند مذاکرات سازنده و خوب هست، ولی به نتیجه مشخصی نرسیده است. مذاکرات کاملا جدی است در جریان است و ادامه می یابد. این بدان معنا نیست که مذاکرات به شکست انجامیده است. در ماه خرداد دو دور در نظر گرفته شده که زمان یک دور آن قطعی شده و دور بعدی نیز به محض قطعی شدن اعلام خواهد شد.
وی بدون اشاره به جزییاتی درباره تاریخ برگزاری مذاکرات در خرداد ماه، تاکید کرد: مذاکرات ادامه خواهد یافت.
وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه تیم مذاکره کننده 1+5 قدرت تصمیم گیری نداشتند و لحظه به لحظه موارد را با پایتختهایشان چک میکردند که همین باعث کند شدن مذاکرات شده، گفت: در هر مذاکراتی این گونه نیست که هیاتهای مذاکره کننده با اختیار صد در صد در همه موضوعات حاضر باشند. باید بحثها را با پایتختها کنترل کنند ولی اینکه لحظه به لحظه باشد این گونه نیست، نه هیات ما اینگونه است نه هیاتهای آنها. اینکه شش کشور برای هر موضوعی مجبورند مواضعشان را هماهنگ کنند مقداری در کار ما کندی ایجاد میکند که اجتناب ناپذیر است. ما با شش کشور مذاکره میکنیم که باید با موضع واحد با ما صحبت کنند.
21:45: مرتضی غرقی در گفت و گو با «تابناک» عنوان داشت: دو طرف در این مذاکرات دست بالا را گرفته و بالاترین خواسته های خود را مطرح کردهاند. این عادت طرف غربی است که تلاش کند با طرح خواسته های حداکثری ایران را تحت فشار قرار دهد ولی عدم پیشرفت به معنای شکست مذاکرات نیست و و عزم دو طرف برای ادامه گفتگوها نشانه مثبتی است.
22:10: یک مقام ارشد آمریکایی نزدیک به مذاکرات هستهای وین پس از پایان این نشست اعلام کرد مذاکرات سختی بود اما همچنان میتوان به توافق رسید. همه اینجا جدی بودند ولی به واقعگرایی بیشتری نیاز داریم. ما در مورد راههای کاهش اختلافات گفتگو کردیم. بحث و بررسی موضوعات از مطرح کردن آنها در مذاکرات مشکلتر است. تنها درصد (پیشرفت مذاکراتی) که به فکر آن هستیم 100 درصد است؛ زمان نامحدود نیست، اما ما باور داریم که همچنان میتوانیم این کار را انجام دهیم.
این مقام آمریکایی نزدیک به مذاکرات در ادامه اعلام کرد: اینجا و در اتاق مذاکرات حس فوریت وجود داشت و ما در حال حرکت به سوی 20 جولای هستیم. نگرانیهای گذشته و کنونی بایستی مورد بررسی قرار گیرند، اما جزئیاتی بیشتری نمیتوانم ارائه کنم. سه ساعت مذاکره دوجانبه بین ایران و ایالات متحده برگزار شد، اما از جرئیات نمیتوانم سخن گویم.
این مقام ارشد امریکایی در ادامه افزود: این یک لحظه سخت است، اما غیر قابل انتظار نبود. (اما) در این (وضعیت همچنان) یک راه رو به جلو وجود دارد. ما نشستهای متعدد دیگری خواهیم داشت و باید زمان بسیار زیادی را در وین صرف کنیم. (برای ما) این یک هفته سخت بود، اما همچنان میتوان به توافق رسید.
22:45: البیسی گزارش داد، روسیه ساعتی پس از پایان مذاکرات هستهای بین ایران و 1+5 در وین مذاکرات هستهای با ایران را مفید توصیف کرد.