روز سوم از دور چهارم گفتوگوهای ایران و کشورهای ۱+۵ در وین در حال سپری شدن است. خبرنگاران ایرانی مستقر در وین در این چند روز به تدریج به تحلیلهای روشن تری نسبت به مذاکرات و آینده آن دست یافتهاند.
یکی از خبرنگاران ایرانی مستقر در وین، در گفتوگو با «تابناک» به این نکته اشاره کرد که دو طرف همچنان نسبت به یکدیگر بیاعتمادند و این بیاعتمادی روی همکاری آنها تأثیر منفی گذاشته است؛ البته مواضع سیاسی دو طرف هم روی این وضعیت سایه انداخته است. به همین دلیل دو طرف تلاش دارند در متن توافق نهایی بندهای این توافق نامه به گونهای تدوین شود که اهداف سیاسی آنها را برای چند دهه تأمین کند.
غربیها تلاش دارند از این توافق نامه به عنوان یک الگو برای دیگر کشورها استفاده کنند و آن را در برخورد با دیگر کشورها تعمیم دهند. در عین حال ایران نیز میخواهد گامی بردارد که نه تنها حقوق ملت ایران در بخش هستهای تأمین شود، بلکه دیگر ملتهای ضعیف هم بتوانند از این فرصت برای ارتقای خود استفاده کنند و این مسأله کار را کمی دشوارتر کرده است.
یکی دیگر از مشکلات این است که غربیها هر طرحی ارائه میدهند با هدف محدود کردن فرصتهای ایران است، در حالی که ما هر طرحی ارائه میدهیم برای شفاف سازی و ادامه کار با جامعه جهانی است.
موضوعات مورد اختلاف گذشته همچنان به قوت خود باقی است. یکی از مشکلات جدی که میتواند مذاکرات را تحت تأثیر قرار دهد، برخوردهای آژانس با ایران است که هر روز یک ادعا مطرح میکند که ایران باید به آن پاسخ دهد؛ ادعاهایی که عمدتا بیپایه است و منبع آنها هم نامعلوم و مبهم بودن این پرسش ها، پاسخ به آنها را هم سختتر میکند.
مشکل دیگر در مذاکرات، نوع نگاه سیاسی است که غربیها به ایران دارند و این مسأله با مشکلات فنی در هم آمیخته و کار را سختتر کرده است. موضوعات مربوط به بازرسیها از تأسیسات ایران و دامنه آنها از جمله موضوعات مورد اختلاف است.
برای خروج از این مشکلات هم باید مذاکره کرد و هم مقاومت؛ کاری که اکنون تیم مذاکره کننده انجام میدهند. در حقیقت این دور از مذاکرات فرصتی برای محک زدن غربیها نسبت به تعهداتش در قبال شفافسازیهای ایران و همکاری بیسابقه با آژانس است.
نگرانی در مورد نتایج مذاکرات و نظارت بر عملکرد تیم مذاکره کننده حق مردم است، اما این نکته هم باید مد نظر باشد، کسانی که در تیم مذاکراتی ایران هستند از همین مردمند و میدانند این توافق در تاریخ ثبت خواهد شد و بعید است آنها توافقی را امضا کنند که حقوق ملت ایران نادیده گرفته شود؛ افزون بر این، ملاحظات نهادهای ذیصلاح هم بر کار آنها نظارت و اشراف دارند که این مسأله نگرانی دوستان نظام را مرتفع میکند.