شصت‌و‌پنجمین نمایشگاه
بین‌المللی کتاب فرانکفورت، قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترین و معتبر‌ترین نمایشگاه در این عرصه در شرایطی برگزار خواهد شد که بزرگ‌ترین دغدغه اهالی کتاب، نحوه حضور ایران در ایران رویداد است؛ اما در کنار آن، این دغدغه مطرح است که آیا کاروان ایران را همچون دوره‌های گذشته، لشکر مدیران همراهی خواهند کرد؟
به گزارش «تابناک»، نمایشگاه کتاب آلمان، سنتی دیرینه است که نخستین دوره برگزاری آن به شیوه امروزی از ۱۹۴۹ آغاز شده و هم‌اکنون می‌توان آن را افزون از قدمت، حائز صفت بزرگ‌ترین و معتبر‌ترین نمایشگاه کتاب نیز ارزیابی کرد.
این رویداد در بیش از شش دهه از برگزاری‌اش، آنچنان کارآمد بوده که به رغم شکل‌گیری رویدادهای بزرگ کتاب در سراسر جهان و اروپا، هیچ نمایشگاهی نتوانسته جایگزینش شود.
این نمایشگاه پنج روزه، هر ساله در محل نمایشگاه تجارت فرانکفورت در آلمان برگزار می‌شود که سه روز نخست آن به بازدیدکنندگان تجاری (متخصصان صنعت چاپ و نشر) اختصاص دارد و دو روز پایانی آن برای بازدیدکنندگان عام در نظر گرفته شده است تا بدین ترتیب در این رویداد نیمه تخصصی حدود هفت هزار ناشر از حدود صد کشور جهان به تجارت در حوزه نشر بپردازند و طبیعتاً این تجارت، شکلی متفاوت از عرضه تک نسخه کتاب در نمایشگاه کتاب تهران دارد.
در هر دوره، قلم‌به‌دستان، ناشران و نمایندگی‌هایشان، نویسندگان و شرکت‌های چندرسانه‌ای از سراسر جهان برای مذاکره و تعامل جهت دست یافتن به حقوق نشر و مجوز انتشار بین‌المللی آثارشان، عرضه و تبلیغ آثار و گسترش بازارهای جهانی‌شان در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور می‌یابند و در کنار این رویدادها هر ساله در این نمایشگاه، یک کشور به عنوان مهمان ویژه شرکت می‌کند و بخش‌های گوناگون ادبیاتش را با بهره‌گیری از فضای نشر خاص معرفی می‌کند.
نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، یکی از الگوهای برگزاری و استانداردسازی نمایشگاه‌های کتاب به واسطه اهمیتش، هر ساله میزبان بیش از ده هزار خبرنگار از بیش از پنجاه کشور دنیاست و حجم کتب مهمی که برای نخستین بار در این نمایشگاه رونمایی و نسخه‌هایی از آن با امضای نویسندگانش شهیریش عرضه می‌شود، آنچنان بالاست که منطقی است قلب دوستداران کتاب هر سال در این نقطه از جهان بتپد.
در این میان با نزدیک شدن به موعد برگزاری نمایشگاه در اکتبر، ترکیب چهره‌هایی که در قالب کاروان ایران راهی این رویداد خواهند شد، آهسته آهسته قطعی می‌شود و برخی متولیان این حوزه نیز در این زمینه اظهارنظرهایی داشته‌اند و تلاش کرده‌اند این اطمینان خاطر را پدید آورند که اتفاقات رخ داده در برخی ادوار پیشین پیرامون اعزام لشکری از مدیران فرهنگی تکرار نخواهد شد و تنها چند مدیر به عنوان مسئول غرفه ایران می‌روند و البته این گفته‌ها حرف تازه‌ای نیست.
یکی از دغدغه‌های اساسی کشورمان، نحوه حضور کاروان اعزامی به این نمایشگاه است و انتظار می‌رود برای نخستین بار هدف‌گذاری مشخصی برای این نمایشگاه در نظر گرفته شود و نویسندگانی که آثارشان به زبان آلمانی منتشر شده و از ظرفیت تجاری لازم نیز برخوردار است، به این رویداد با هزینه دولتی اعزام شوند و حتی در انتخاب نویسندگان نیز چنین ملاحظاتی در نظر گرفته شود.
در عین حال انتظار می‌رود نویسندگان اعزامی با اعتبارات دولتی جزو آن دسته نویسندگانی باشند که به زبان انگلیسی مسلط‌اند و توان برقراری دیالوگ را با طرف‌های خارجی داشته باشند، در غیر این صورت باید به ازای هر نویسنده، یک مترجم نیز فرستاد د یا در فرانکفورت به خدمت گرفت، و‌الا اعزام این نویسندگان به خودیِ خود، کارکرد مفیدی نخواهد داشت. همین قاعده درباره همان معدود مدیری که در خوشبینانه‌ترین حالت فرستاده خواهند شد نیز صادق است و برخی از ایشان باید به ادبیات انگلیسی مسلط باشند که اگر نباشند چگونه توان معرفی و عرضه کتب ایرانی و بستن قرارداد برای ورود برخی کتب به ایران را خواهند داشت؟!
همچنین این امید هست که واقعاً به جز دو یا سه مدیر، هیچ مسئول دولتی با طراحی مسئولیت، راهی وین نشود و از دیگر دستگاه‌ها نیز نفرات برای اعزام معرفی نشود و به زبان ساده، شاهد شکل‌گیری یک تور بزرگ از ایران نباشیم که تنها یک روز در نمایشگاه هستند و بیشتر به تماشا می‌نشینند تا مذاکره و تعامل با ناشران و این اتفاق حقیقتاً به سود حوزه نشر نیست و عملاً نمایشگاه کتاب فرانکفورت را در سال‌های اخیر به یک فرصت از دست رفته مبدل نموده است!
