دستورات مناسکی اسلام، حاوی بسیاری از «جزئیات» عمل مکلفان است؛ بنابراین، اینکه در کتاب و سنت و سیره، اشاره ای مصداقی به «صفر به در» نشده است ،نشان دهنده نادرستی آن است.
حجت الاسلام شهاب مرادی استاد دانشگاه در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران، با بیان اینکه در میان عده‌ای از مردم (در شهرهای کوچک معمول تر است) مرسوم است که در نخستین ساعات شب اول ربیع‌الاول، درِ بستۀ هفت مسجد را کوبیده و با مژده دادن به اهل بیت(ع) در به پایان رسیدن ماه صفر و آغاز ماه ربیع‌الاول، حاجات خود را طلب می‌کنند افزود: این مراسم، گاه، با روشن کردن شمع و یا توقف در مقابل در مسجد (بدون کوبیدن در) همراه است. برخی این وضعیت را «صفر به در» (به قیاس سیزده به در) نامیده اند.
حجت الاسلام با بیان اینکه یکی از نقدهای دینی، معارفی و اجتماعی که به این موضوع وارد است خرافه و بدعت بودن این عمل است خاطرنشان کرد: تفاوت خرافه با سنت‌های پسندیده عرفی و شرعی روشن است: خرافه، گفتار یا کرداری است «بظاهر دینی» که بر مبنای عقل و برهان استوار نبوده و با موازین شرع سازگار نباشد؛ یعنی در کتاب و سنت و سیره (سیره معصومان یا سیره غالب متشرعه)، تلویحآً یا تصریحاً، نامی از آن نیامده یا اشاره تأییدی به آن نشده باشد.
وی یادآورشد:در فرهنگ روایی ما از «خرافه» با تعبیراتی چون «بدعت» و «سنت سیّئه» نام برده شده است. توجه کنیم که دستورات مناسکی اسلام، حاوی بسیاری از «جزئیات» عمل مکلفان است؛ بنابراین، اینکه در کتاب و سنت و سیره، اشاره ای مصداقی به «صفر به در» نشده است و عقل شرعی نیز آن را خوش نمی دارد، نشان دهنده نادرستی آن است.
این استاد دانشگاه با طرح چند سئوال بحث را ادامه داد وگفت:چرا در این رسم باید با در بستۀ مسجد روبرو شد و آن را کوبید؟ اصولاً چه رابطه‌ای میان کوبیدنِ درِ مسجد و مژده دادن به اهل بیت(ع) وجود دارد؟ آیا در فرهنگ قرآن و حدیث، مشابه این عمل که به پشت در بسته مساجد رفته / در بزنند/ یا پشت در مسجد شمع روشن کنند وجود دارد؟ آیا کتاب یا منبعی (حتی منابع دست دوم غیر از قرآن و روایات)، که از انجام این عمل ذکری به میان آورده باشد، وجود دارد؟
وی با اشاره به حدیث نبوی اشاره کرده اند که حضرت در آن می‌فرماید:«هر کس مرا به خروج از ماه صفر بشارت دهد، بهشت برای او است» اظهارداشت: در این حدیث، پیامبر اکرم (ص) به گروهی که در نزدش نشسته بودند فرمود: اکنون گروهی بر شما وارد خواهند شد. از میان آنان هر کس مرا به خروج ماه آذار بشارت داد، بهشت از آن اوست. جماعتی وارد مسجد شدند و ابوذر با آنان بود. پیامبر از ایشان پرسید: اکنون در کدام ماه رومی هستیم؟ ابوذر گفت: از ماه آذار خارج شده ایم. پیامبر فرمود: ای اباذر! من این را می‌دانستم ولی دوست داشتم مردم بدانند که تو مردی از اهل بهشتی (علل الشرایع، ج 1، ص 175؛ معانی الأخبار، ص 204؛ بحارالأنوار، ج 22، ص 424)
حجت الاسلام مرادی افزود:درباره حدیث فوق: یک. این روایت از لحاظ سند معتبر نیست (لینک های اینترنتی)؛ دو. بعضی روایت‌شناسان، ماه آذار را ماه رومی دانسته‌اند که ربطی به ماه صفر ندارد؛ سه. حتی اگر منظور پیغمبر (ص) ماه صفر باشد، دلیلی بر تطابق این تفسیر از حدیث با این رسم نیست؛ چهار. حدیث در مقام بیان جایگاه والای ابوذر است و اصلاً دربارۀ نحوست ماه صفر بحث نمی کند.
وی افزود:نقد است به رفتار کسانی که سالی به دوازده ماه قدم در مسجد نمی گذارند و حالا هم که آمده اند، این طوری آمده اند.
این کارشناس مذهبی یاداور شد:شهرت عمومی و عمل کردن مردم به یک رسم (حتی گروه بسیاری از آنها و حتی همه آنها)، دلیل بر صحّت عمل و مطابقت با شرع و عقل نیست ولازم است یک بررسی جامعه شناسانه صورت گیرد چرا برخی، از سر ذوق، چنین عملی را انجام می دهند و سپس آن ر منتشر می کنند؟
حجت الاسلام مرادی درباره اشاره قرآن به زمان و مکان مبارک و نحس اظهار داشت: «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ» (دخان/ 3)، یا می فرماید: «فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ ريحاً صَرْصَرأ فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمر» (قمر/ 19). اما توجه کنیم که: سعد و نحس بودن ایام، مفاهیمی توقیفی و لوح محفوظی هستند و ما نمی توانیم آنها را جعل کنیم؛ همچنین ذات روزها نحس و شوم نیستند. آنها فقط ظرف اند و ما باید مظروف مناسبی را در آن بریزیم.
وی افزود:اگر روزها تأثیرى هم داشته باشند، به فرمان خداست و هرگز نباید براى آنها تأثیر استقلالى قائل شد، نباید حوادثى را که غالباً جنبه کفاره اعمال نادرست انسان است، به تأثیر ایام ارتباط داد و خود را تبرئه کرد (جمع عرفی میان احادیث اسناد متعارض که در اصول خوانده ایم).
