محمود واعظی، به عنوان رئیس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی ایران و ترکیه ماموریت دارد تا موانع پیش روی همکاری های بانکی دو کشور را بردارد. او که در ترکیه به سر می برد، مامور شده تا مقامات اقتصادی و بانک های ترکیه را مطمئن سازد که با اجرای برجام دیگر، راه برای همکاری بیشتر به ویژه در زمینه بانکی هموارتر شده است. مشکل اصلی به روایت یک مقام ارشد بانک مرکزی این است که ترکیه هم گویا پیام برجام را درک نکرده است. مدیر امور بین الملل بانک مرکزی می گوید: در طول مذاكرات متوجه شدیم كه در نظام تركیه شناخت كافی از متن برجام و فرصتها و ظرفیت های آن نیست، یعنی هنوز هم نگرانی هایی هم دارند كه پایه و اساسی ندارد.
به گزارش تابناک اقتصادی، ورای خبرهای رسمی و
تاکید مقامات دو کشور بر گسترش همکاری های اقتصادی و هدف گذاری تجارت 30 میلیارد
دلاری بین دو کشور، به نظر می رسد که حتی سفر اسفندماه سال گذشته احمد داوود
اوغلو، نخست وزیر ترکیه به ایران هم نتوانسته در عمل موانع پیش روی همکاری های
بانکی را از پیش رو بردارد.
خواسته بانکی ایران از ترکیه
محمود واعظی در مذاکراتی که با مقامات
ترکیه از جمله رئیس کل بانک مرکزی این کشور داشته است، هم خواستار فعال سازی و هم
عادی سازی روابط بانکی آنهم «در همه سطوح»
شده و گفته است: از توسعه همکاری های
بانکی دو کشور استقبال می کنم. این مقام ایرانی به هدف گذاری دو کشور برای رساندن
سطح تجارت سالانه به 30 میلیارد دلار اشاره و البته هشدار داده است: تا زمانی که از
ابزار بانکی به صورت کامل استفاده نشود و تسهیلات لازم به بخش خصوصی داده نشود؛ همچنین
برای سرمایه گذاری‌های طرفین تضمین‌های لازم موجود نباشد، نمی‌توان انتظار داشت سقف
حجم مبادلات به میزانی برسد که مقام های دو کشور تصویب کرده اند.
پاسخ ترکیه چه بود؟
جودت ییلماز، وزیر توسعه و رئیس کمیسیون
اقتصادی طرف ترکیه به واعظی و تیم همراه او گفته است که بانک‌مرکزی ترکیه آمادگی دارد
برای تسریع در زمینه همکاری‌های بانکی و مراودات پولی دو کشور همکاری کند. البته
این مقام دولت ترکیه به گونه ای عادی شدن روابط بین بانکی را محدود به حضور تعداد بیشتری
از بانک های ترک در روابط تجاری دو کشور و فعال شدن شعب بانک های ایران در ترکیه دانسته و آن را «با اهمیت» توصیف کرده است. پاسخ
مرد شماره یک بانک مرکزی ترکیه به هیات اقتصادی ایران اما این است: با بانک مرکزی ایران
تماس‌ها، همکاری‌ها و رایزنی‌های متناوب داریم و در حال هماهنگ‌سازی برای تقویت همکاری‌ها
و عادی‌سازی روابط بانکی هستیم. آردم باشجی به فعال بودن بانک‌ملت در ترکیه
اشاره کرد و افزود: محدودیت سوئیفت برای شعب این بانک برداشته شده است، اما در مورد تاسیس بانک‌های جدید ایرانی با شرایط جدید،
منتظر دریافت درخواست های آنها هستیم.
ترکیه هم دلواپس است!
تازه ترین خبر از مذاکرات هیات ایرانی با مقامات ترکیه به ریاست محمود
واعظی گویا نشان از دلواپسی ترکیه آنهم در خصوص «پولشویی در سیستم بانکی» ایران
دارد، به ویژه اینکه بانک های این کشور به نظر مقامات ایرانی «پیام برجام را
نگرفته اند»! فصل نوین در روابط بانکی ایران و ترکیه در حالی قرار است کلید زده
شود که باید منتظر رونمایی از جزییات یادداشت تفاهم بود که محمود واعظی و جودت
ایلماز، نمایندگان عالی رتبه دو کشور در قونیه امضا می کنند. اما دلواپسی بانکی
ترکیه چیست و تا چه اندازه واقعی و تا چه میزان بهانه جویی است؟ حسین یعقوبی،
مدیرکل امور بین الملل بانک مرکزی در آنکارا به ایرنا از این دلواپسی ها و موانع پیش
روی «عادی سازی روابط بین بانکی» تهران – آنکارا رمزگشایی کرده است.
شرایط با پساتحریم فرق می کند
مدیر امور بین الملل بانک مرکزی که به
نمایندگی از بانک مرکزی تیم ایرانی را در مذاکرات با مقامات ترکیه همراهی می کند،
با اشاره به همکاری محدود با برخی بانک های ترکیه از جمله خلق بانک و آکتیو بانک
در دوران تحریم، می گوید: در شرایط پسا تحریم موضوع فرق كرده است و بعد از اینكه در
16 ژانویه برجام اجرایی شد، از آن به بعد، تعاملات بانكی و روابط بانكی خود را باز
تعریف كردیم. در این تعریف تمام شرایط را براساس شرایط و نرمها و استانداردهای بین
المللی به خصوص در حوزه هزینه ها تعریف كردیم.
یعقوبی از برقراری روابط کارگزاری به
عنوان «پیام روشن ایران » به بانک ها و مقامات ترکیه سخن به میان آورده و تاکید می
کند: به ویژه به بانكهای تركیه و بانك مركزی تركیه پیام روشن دادیم كه آماده ایم در
فضای پسا تحریم هم روابط كارگزاری داشته باشیم و با توجه به اصرار دولتهای دو كشور
در ارتقای سطح مناسبات تجاری به 30 میلیارد دلار در سال، پیام روشنی دادیم كه رویكرد
ما نسبت به تركیه به عنوان كشور هدف تغییری نكرده است اما با یك شرایط جدیدی در شرایطی
كه هر دو طرف براساس استانداردهای جهانی همكاری داشته باشند.
او می گوید: تاكید براین است هزینه هایی
كه در شرایط تحریم برخی بانكها نرخ های غیر متعارف را دریافت می كردند، دیگر قابل قبول
نخواهد بود، از طرف دیگر در طول مذاكرات متوجه شدیم كه در نظام تركیه شناخت كافی از
متن برجام و فرصتها و ظرفیت های آن نیست، یعنی هنوز هم نگرانی هایی هم دارند كه پایه
و اساسی ندارد. به گزارش تابناک اقتصادی، اظهارنظر این مقام بانک مرکزی دستکم نشان
از زیاده خواهی مقامات بانکی ترکیه می تواند داشته باشد و مقامات ترکیه هنوز اصرار
دارند تا برای همکاری بیشتر و عادی سازی روابط بین بانکی، هزینه بیشتری از بانک
های ایرانی بگیرند. جزییات بیشتر از اختلاف نظر بین هیات ایران و ترکیه در
اظهارنظر یعقوبی روشن است آنجا که او می گوید: در مذاكرات از مخاطبان خود پرسیده است كه ابهامات آنها چیست؟ كه البته
دیدیم كه از برجام اطلاعی ندارند. لذا برجام را تشریح كردیم كه در متن برجام تصریح
دارد كه هیچ محدودیت و مانعی برای كار با تعامل بانكی با ایران وجود ندارد. در شرایط
پسا تحریم حتی بانكهای بزرگ دنیا حتی بانكهای تراز اول دنیا هم ارتباطاتی را با ایران
شروع كرده اند. به عنوان نمونه بانك مركزی ایتالیا یكی از بانكهایی هست كه حساب یورویی
فعال برای بانك مركزی ایران باز كرده است به نحوی كه پول نفت خود را كه حتی به كشور
ثالث صادر می كنیم، بتوانیم از این حسابها دریافت كنیم.
ابهام پولشویی ترکیه به ایران
مدیر امور بین الملل بانک مرکزی یکی
دیگر از مشکلات برای عادی سازی روابط بین بانکی دو کشور را ابهام پولشویی مقامات
ترکیه در ارتباط با شبکه بانکی ایران توصیف و می افزاید:: یكی دیگر از بحث هایی را
كه طرف ترك در مذاكرات مطرح كرد بحث پول شوئی بود كه توضیح داده شد كه ما در حوزه مبارزه
با پول شویی و تامین مالی تروریسم، چه اقداماتی كردیم و اینكه دو قانون مرتبط با این
مساله در مجلس شورای اسلامی تصویب، ابلاغ شده و لازم الاجرا برای بانكهای كشورمان می
باشد. یعقوبی با اشاره به اینكه برای بسیاری از
بانكهای خارجی این سئوال مطرح است كه در بحث پول شویی چكار كردید،گفت: در مذاكرات پیام
روشنی به بانك مركزی تركیه داده شد كه همه چیز را در چارچوب برجام و به صورت شفاف كار
می كنیم. چون بانكهای تركیه نگرانند كه اگر بیایند سرویسی بدهند، بعد متوجه شوند كه
پولشویی بوده، جریمه شوند.
او با تاكید بر اینكه ما به هیچ وجه قصد
بازگشت به شرایط تحریم را نداریم، گفت: بانك مركزی نظارت دقیقی بر عملكرد بانكها خواهد
داشت اگر اجرای مقررات بین المللی برای بانكهای بین المللی مهم است، برای ما نیز مهم
است.
ابهام زدایی بانکی با کمیته مشترک
برای رونمایی از دستاورد سفر محمود
واعظی به ترکیه باید منتظر بازگشت او به تهران و ارائه توضیحات بیشتر با جزییات
دقیق تر بود، اما آنچه دو طرف به تفاهم رسیده اند در یک عبارت خلاصه می شود: «ابهام
زدایی بانکی با تشکیل کمیته مشترک» مدیر كل امور بین المللی بانك مركزی در خصوص توافقات
انجام شده با بانك مركزی تركیه گفت:یكی از توافقات تشكیل كمیته مشترك بانكی با حضور
اتحادیه های بانكداران دو كشور تشكیل شود. به
گفته یعقوبی، قرار شده چهار بانك خصوصی و چهار بانك دولتی
را هر طرف برای كمیته معرفی كنند و حداكثر دو هفته آینده این نشست در آنكارا انجام
خواهد شد. او با اشاره به اینكه بانك مركزی تركیه گفته به اتحادیه بانكهای تركیه
برای حضور فعال در این كمیته توصیه خواهد كرد، گفت: این توصیه مهم است و برای بانكهای
تركیه اطمینان خاطر خواهد داد.
بازشدن حساب بانک مرکزی در ترکیه
یعقوبی افزود: توافق دیگر این بود كه بانك
مركزی تركیه تصمیم گرفت كه شرایط كار و روابط خود با بانك مركزی ایران به شرایط قبل
از تحریم برگرداند. بنابراین حسابهای بانك مركزی ایران نزد بانك مركزی تركیه هم برای
دریافت و پرداخت فعال شد. توافق سوم ، ارائه خدمات
آموزشی نظارتی و عملیاتی بانکی ترکیه به ایران است. یعقوبی توضیح می دهد که ارائه خدمات آموزشی در حوزه های نظارتی و عملیات بانكی توسط بانك مركزی
تركیه به شبكه بانكی ایران مورد توافق قرار گرفت و قرار شد حداكثر تا 10 روز آینده
برنامه های آموزشی را به ما ابلاغ كنیم كه نفرات را معرفی كنیم. هدف از این توافق
سوم چیست؟ مدیر امور بین المللی بانک مرکزی می گوید: این قدم مهمی است. چون این دوره
روشن خواهد كرد كه طرف ترك چه سئوالاتی و ابهاماتی از نظام بانكی ما دارد. به گفته
او، مقامات آنکارا كماكان از تاسیس شعب بانكهای ایرانی
در تركیه حمایت می كنند و قرار شد این مطلب به بانكهای علاقمند ایرانی اعلام شود. او
در خصوص علاقمندی بانكهای ایرانی برای ورود به نظام بانكی تركیه گفت: دو بانك خصوصی
ایرانی در این زمینه اقداماتی را دارند.
یعقوبی در مورد فعالیت بانك ملت در تركیه
گفت: بانك مركزی تركیه اعلام كرد كه سه شعبه بانك ملت ایران را به سیستم اتاق تسویه
تركیه متصل كردند. بنابراین از امروز به بعد بانك ملت خواهد توانست از این پس تمام
تراكنش های خود را انجام بدهند.
او گفت: مورد نهایی توافق این بود كه بانك
توسعه صادرات ایران، بانك اگزیم تركیه در خصوص مشاركت اگزیم بانك در طرحهای و پروژه
های ایرانی به صورت میان مدت تا هفت سال مشاركت داشته باشد. بانك زراعت تركیه هم رسما
با ارسال نامه ای برای گشایش حساب به نام بانك مركزی اعلام آمادگی كرده است.
