دومین مناظره از مجموع سه مناظره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا میان
هیلاری کلینتون نامزد حزب دموکرات و دونالد ترامپ نامزد جمهوری خواه برگزار شد؛ مناظرهای که در طول آن، دونالد ترامپ دو بار به توافق هستهای ایران و 5+1 حمله کرد و نکته قابل تامل اینکه هیلاری کلینتون تقریباً سکوت کرد و دفاع جدی از توافقی که یک سوی آن آمریکا بوده، انجام نداد.
به گزارش «تابناک»؛ دومین مناظره از مجموع سه مناظره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا میان هیلاری کلینتون نامزد حزب دموکرات و دونالد ترامپ نامزد جمهوری خواه ساعت 21:30 به وقت آمریکا (4:35 بامداد به وقت تهران) به میزبانی دانشگاه «واشنگتن» آغاز شد. در مناظره نخست 84 میلیون نفر در مناظره حضور داشتند اما با توجه به حواشی رخ داده در حدفاصل دو مناظره، به نظر میرسد مناظره دوم پربیننده تر باشد.
برخلاف مناظره اول، برگزارکنندگان مناظره دوم دخالتی در تهیه سوالات ندارند بلکه تنها جلسه را اداره میکنند و به شهروندان حاضر که حدود 900 نفر از چهره های مردد در رای دادن به کاندیداها هستند، زمان میدهند تا سوالات خود را طرح کنند. همچنین انتخاب سوالات از طریق یک وبسایت به رای گذاشته شده بود و سوالاتی که بیشتر مورد توجه قرار گرفته، توسط مجری پرسیده خواهد شد. اندرسون کوپر، مجری برنامه مشهور «اندرسون کوپر ۳۶۰ درجه» و مارتا رادتز، سردبیر بخش خبر بینالملل شبکه ایبیسی مجریان این مناظره هستند.
پیش از این مناظره انتخاباتی، کنفرانسی از سوی دونالد ترامپ با حضور چهار زن منتشر شد که با بیل کلینتون رابطه داشتند و یا قربانیان تعرض هستند که هیلاری کلینتون وکالت شان را برعهده داشته و روزگار بدی برایشان رقم زده است. یکی از این چهار زن تاکید میکند بیل کلینتون به او تعرض کرده است. این زن برای دهههای متعدد سکوت کرده اما حالا پس از حواشی اخیر سخن گفته است.
ترامپ با انتشار این ویدیو، عملاً به کلینتون پاسخ داد که اگر او حرفهای زشتی زده، خانواده کلینتون اعمال زشت و خطرناکی انجام دادهاند. ستاد تبلیغاتی ترامپ تائید کرده که هر 4 زنی که امروز با او در نشست خبری شرکت کردند، مهمان آقای ترامپ در مناظره امشب هستند. این ضربه سختی به هیلاری کلینتون و تیمش است که سعی کردند با انتشار فایل صوتی در روزهای اخیر ترامپ را بیحیثیت کنند.
در مقابل جو نودی، کارگر کارخانه اتوموبیل سازی از اوهایو، کهنه سرباز جنگ ویتنام، مارتا سلطانی مادری از کارولینای شمالی، ارنی گرین از اولین گروه آمریکاییهای آفریقای تبار که در طرح ادغام دبیرستانهای آرکانزا از اولین دانشآموزان بود و جنل ترنر که سرطان پستان دارد و از همین الان در صورتی که کلینتون رئیسجمهوری شود به مراسم سوگند او دعوت شده، مهمانان کلینتون هستند که تاثیر مهمانان ترامپ را نخواهند داشت!
هر نامزد دو دقیقه فرصت خواهد داشت که به سوالات پاسخ خواهد داد و از تماشاگران خواسته شد تا در طول مناظره سکوت کنند. در ابتدای دو مناظره کلینتون حاضر به دست دادن به ترامپ نشد و بدین ترتیب مناظره با تنش آغاز شد.
هیلاری کلینتون: من با هر آمریکایی کار میکنم، صرف نظر از اینکه رنگ پوست یا اعتقاد شما چیست.
دونالد ترامپ: من در یک سال و نیم گذشته با مردم این کشور آشنا شدهام. باورم نمیشود این را بگویم که الان سیاستمدار هستم. وقتی هزینه طرح بیمه اوباما را میبینیم چقدر شده - 68 درصد، 79 درصد- ناراحت میشوم. وقتی میبینیم چه قراردادی با ایران بستهایم و 150 میلیارد دلار به آنها دادهایم، ناراحت میشوم. هیلاری کلینتون در توافق هستهای ایران دخیل بوده؛ این توافق احمقانهترین توافق در تاریخ توافقها است. سال گذشته ما 800 میلیارد دلار کسری بودجه داشتیم. دیروز یک پلیس به ضرب گلوله کشته شد و این اتفاق هر روز می افتد. من می خواهم شهر را برای سیاه پوست ها و رنگین پوست ها امن کنم.
سوال یکی از حاضران: آیا شما حرفهایی که در نوار صوتی زدهاید، انجام دادهاید؟
دونالد ترامپ: آن چیزی نیست که به آن افتخار کنم و آن حرف خصوصی بود، عذرخواهی کردم و شرمندهام. من به جایش میروم و داعش را از بین میبرم. من شرمنده ام و احترام زیادی برای زنان قائلم. من این کار را نکردم. ما باید شغلهای زیادی درست کنیم که در حال از دست رفتن است. (تلاش برای طرح موضوع داعش و بی کاری در آمریکا برای تغییر جهت بحث)
کلینتون: من با نامزدهای مختلف اختلاف داشتم اما لیاقت آنها را زیر سوال نبردم. دونالد ترامپ متفاوت است و من ماه هاست که میگویم او لیاقت فرماندهی کل قوا را ندارد. چیزی که جمعه دیدیم و شنیدیم، نشان داد که ترامپ چه کسی است. ترامپ گفته که (آن فایل صوت) نماینده شخصیت او نیست اما ما در طول کمپین انتخاباتیاش دیدیم که شخصیتش همین است. البته فقط زن ها نیستند، او به سیاه پوست، پناهجوها، مسلمانها و ... توهین کرده است. ما باید به همه دنیا یک پیغام بفرستیم که آمریکا باشکوه است و به همه اختلافها پاسخ میدهیم.
ترامپ: اینها همه اش حرف است. من این حرف ها را سالهاست میشنوم؛ زمانی شنیدم که میخواست سناتور شود و برای نیویورک شغل درست کند اما نتوانست. من به شهرهای بزرگ و سیاه پوستان کمک میکنم. او فقط حرف میزند.
مجری پرسید: این ویدیوی منتشر شده بسیار تکان دهنده است. ما میخواهیم سوالات بیشتری بپرسیم. وقتی شما از آن اتوبوس بیرون آمدید، آدم متفاوتی بودید یا آن رفتار تا الان ادامه دارد؟
ترامپ: آن یک حرف خصوصی است و اتفاقی نیست که به آن افتخار کنم. حرف مرا با رفتار کلینتون مقایسه کنید. هیچ کس نیست که به اندازه بیل کلینتون سواستفاده کرده باشد و هیلاری کلینتون به آن زنها بی رحمانه حمله کرده است. یکی از این زنها 12 ساله بود که کلینتون به او تجاوز کرد و هیلاری اجازه داد بیل کلینتون تبرئه شود. آن چیزی که پرزیدنت کلینتون (با مونیکا لوینسکی در کاخ سفید) انجام داد باعث شد استیضاح شود و 780 هزار دلار جریمه شود. هیلاری کلینتون برای حرفهایی که درباره من زد، باید شرمنده باشد. (دست زدن حاضران)
کلینتون: خیلی از چیزهایی که گفت، درست نیست. او می توانست در طول کمپینش از برنامه خودش دفاع کند، به جای آنکه به برنامه رقبایش بپردازد. شاید بگویند این یک مورد از رفتار او است اما او رفتارهای (مشابه) دیگری نیز داشته است. او خانواده آقای خان سرباز آمریکایی (که در عراق کشته شد) را تمسخر کرد و هرگز عذرخواهی نکرد، هرگز از اوباما بابت اینکه گفته بود او آمریکایی نیست نیز عذرخواهی نکرد. او به رئیس جمهور و ملت یک عذرخواهی بدهکار است.
ترامپ: تو و رئیس ستاد انتخاباتی ات نیز که اولین بار این بحث (غیرآمریکایی بودن اوباما) را در جریان رقابت انتخاباتی با اوباما منتشر کردید، به اوباما یک عذرخواهی بدهکار هستید. چیزی که تو باید درباره اش عذرخواهی کنی، 33 هزار ایمیلی است که ارسال کردی و حالا باید عذرخواهی کنی. اگر من ببرم، به دادستان کل دستور خواهم داد تا یک دادستان ویژه برای وضعیت پروندهات در نظر بگیرد و به پرونده ات رسیدگی کند. کارمندان اف بی آی ناراحتند. وقتی حکم دادگاه را میگیری، 3 هزار ایمیل را نابود میکنی. تو خیلی از خانواده ها را با آن ایمیلها نابود کردی.
کلینتون: هرچه دونالد ترامپ گفت، دروغ است. به سایت من بروید و «فکت چک» کنید که ترامپ کجا راست میگوید. خوشحالم که تو کنترل قانون را در اختیار نداری.
ترامپ: تو باید برای کارهایت به زندان بیافتی.
مجری خطاب به کلینتون: هشت ایمیل شما کاملاً محرمانه بود، فکر نمیکنید اشتباه کردید؟
کلینتون: آن اشتباه بود و من این را پذیرفتهام اما بعد از یک تحقیق یک ساله، هیچ شواهدی نیست که نشان دهد سرور من را هک کرده باشند و هیچ کدام از اطلاعات به دستان نااهل افتاده باشد. طبقه بندی اطلاعات برای من مهم است و من به عنوان وزیرخارجه به اطلاعات مهم مثل عملیات بن لادن دسترسی داشتم اما طبقه بندی را رعایت کردم.
ترامپ: او میگوید ایمیلها درباره مسائل شخصی بوده اما فقط چند ایمیل شخصی بوده است. با این حال هنوز متوجه نشده علامت C بر روی ایمیل چه معنایی دارد. فکر میکنید حذف 33 هزار ایمیل کار راحتی است؟ وقتی حکم دادگاه میآید، او 33 هزار ایمیل را حذف میکند. اگر قرار است قانون اجرا شود، باید کلینتون را به زندان بیاندازند.
سوال: سیستم بیمه عمومی اوباما، بسیار پرهزینه شده و هزینه های درمان را بالا برده و تا حدودی ناکارآمد شده است. میخواهید چه کنید؟
کلینتون: من قبول دارم که هزینه های درمان افزایش یافته و باید این هزینه ها را کاهش دهیم اما 20 میلیون نفر از این طریق بیمه شدهاند اما هر فردی که بیمه است، حتی آنهایی که جزو این طرح نیستند از مزایایش منتفع میشود. من جنبههای مثبت این بیمه را نگه میدارم و هزینههایش را کم میکنم. امتیازهایی برای شرکتهای کوچک فراهم میکنم تا بتوانند از این بیمه استفاده کنند اما اگر قرار باشد آنگونه که ترامپ میگوید، لغو شود، خیلی بد میشود. الان 90 درصد آمریکاییها بیمه هستند و من میخواهم این آمار 100 درصد شود.
ترامپ: هزینه های بیمه درمانی هر روز بیشتر میشود و برای ادامه این طرح قصد دارند باز هم از کنگره بودجه بیشتری بگیرند. باید خطوط مصنوعی که بین ایالت ها قرار داده شده، برداشته شود، مونوپلی که بین مرزها به وجود آمده، برداشته شود و بیمهها رقابت کنند. ما یک طرحی شبیه به طرح کانادا برای بیمه خواهیم داشت. هیلاری کلینتون سالها به دنبال این طرح است و فاجعه بار است. نه تنها هزینههایش بالاست، بلکه تعرفههایش نیز بالاست.
مجری: خانم کلینتون، شوهر شما گفت، بیمه اوباما بدترین طرحی است که اجرا شده است. آیا این درست است؟
کلینتون: نه، الان بیمه شدگان از طریق کارفرمایان بیمه هستند و این طرح برای آنهایی بود که پول بیمه نداشتند. بنابراین بهتر است این طرح را درست کنیم، به جای اینکه کل طرح را حذف کنیم.
مجری: آقای ترامپ، شما گفتهاید طرح اوباما را خاتمه میدهید اما زمینه بیمه همه آمریکایی ها را فراهم میکنید؟ چطور این کار را میکنید؟
ترامپ: طرح اوباما یک طرح جعلی بود. وقتی ما خطوط بین ایالات را از بین ببریم، رقابت به وجود خواهد آمد. ما طرح درمان خودمان را اجرا خواهیم کرد.
سوال یک مسلمان: سه میلیون مسلمان در آمریکا حضور دارند. چطور میخواهید با عوارض اسلامی هراسی در امریکا مبارزه میکنیم؟
ترامپ: بله، این شرم آور است. مسلمانانی که به آمریکا میآیند، یک مشکل دارند. وقتی مسلمانان یک حادثه (تروریستی) را میبینند، باید گزارش کنند. اینها تروریست های تندروی اسلامی هستند. ما باید اول بگوییم و بد حلش کنیم. اسمش تندروی تروریستی اسلامی است. نه اوباما و نه هیلاری کلینتون این عنوان را نمیگویند.
کلینتون: متاسفانه حرف های تفرفه انگیز زیادی زده شده است. ترامپ به خانواده کاپتان خان که در عراق کشته شده، توهین کرده است. ما از زمان جورج واشنگتن مسلمان داشتهایم و خیلی از آنها موفق بودهاند. ما مسلمانان آمریکایی مثل محمدعلی داشته ایم. ما میخواهیم هر کسی بتواند فرصتی برای زندگی در آمریکا داشته باشد. بنابراین باید از لفاظیهای خطرناک دونالد ترامپ دور بمانیم. ما برای مبارزه با داعش نیز در یک ائتلاف با کشورهای اسلامی است و با شنیدن حرف های ترامپ میگویند، چرا با آمریکا همکاری میکنند. حرف های ترامپ آب در آسیاب دشمن ریختن است.
مجری: آیا شما گفتهاید که اجازه ورود مسلمانان به آمریکا را نمیدهید؟
ترامپ: من به کاپتان خان که در آمریکا کشته شد، به عنوان یک قهرمان افتخار میکنم و اگر من رئیس جمهور بودم، او کشته نمیشد، چون من برخلاف کلینتون به جنگ عراق رای نمی دادم. کار من (درباره جلوگیری از ورود و اقامت راحت مسلمانان به خاک آمریکا) یک گزینش سخت گیرانه است. بر اساس برنامه کلینتون شمار پناهجوهای سوری (که به خاک آمریکا منتقل میشوند) قرار است از 10 هزار نفر به 50 هزار نفر برسد، یعنی رشد پانصد درصدی. ما هیچ نمی دانیم آنهایی که قرار است از سوریه به آمریکا بیایند، چه کسانی هستند و چه تفکری دارند؟
مجری: خانم کلینتون، شما گفتهاید 50 هزار سوری به آمریکا میآورید. آیا کارتان را دشوار کردهاید؟
کلینتون: این ده تا دوازدهمین بار است که ترامپ درباره جنگ با عراق حرف میزند اما واقعیت ندارد. حرف های ترامپ برای عضوگیری توسط تروریست های جهادی استفاده میشود.
ترامپ: شماری از پناهجوها که به آمریکا آمدهاند جنایتکار هستند و من آنها را اخراج میکنم. از مرزهای جنوبی حفاظت میکنیم تا مجرمان و قاچاقچیان وارد آمریکا نشوند و به همین دلیل مرزبانهای آمریکا از من دفاع کردهاند.
کلینتون درباره ایمیل های منتشر شده درباره او توسط ویکی لیس: کاخ سفید گفت که روسیه در حال حملات سایبری علیه دموکراتها نقش داشته است. آنها نمیخواهند من انتخاب شوم و میخواهند ترامپ انتخاب شود، به دلیل اینکه ترامپ و پوتین با هم دوست هستند یا تجارت میکنند. ما میخواهیم ترامپ سایر معافیتهای مالیاتی شان را منتشر کنند تا مردم ببینید ترامپ چه کرده است.
ترامپ: من از روسیه خوشم نمیآید. من اصلاً تجارتی با روسیه ندارم و وامی نگرفتم. من میگویم، نباید هر چیزی را به گردن روسیه بیاندازیم و چرا نباید رابطه مان را بهتر کنیم. خیلی از دوستان کلینتون که پول میدهند تا او علیه من کلیپ تبلیغاتی بسازد، از همین معافیت های مالیاتی که کلینتون اشاره میکند، استفاده کرده اند.
سوال: کدام بخشهای مالیاتی را تغییر میدهند؟
ترامپ: هیلاری کلینتون میگوید ترامپ از کدهای مالیاتی سواستفاده کرده اما چرا او این قانون را زمانی که در سنا بود، تغییر نداد؟ چون میخواست دوستانش از این کدها سواستفاده کنند. ما معافیت های مالیاتی را از 35 درصد به 15 درصد کاهش خواهیم داد و برای طبقه متوسط نیز مالیات ها را کاهش میدهیم اما هیلاری کلینتون قصد دارد مالیات ها را بالا ببرد. رشد اقتصادی باید 7 درصد باشد اما الان روی یک درصد هستیم و اصلاً رشدی نداریم، چون نظام مالیاتی ما خراب است. من می خواهم کسری بودجه آمریکا پایین بیاید اما او میخواهد مالیاتها را بالا ببرد.
کلینتون: همه اینها که ترامپ میگوید، دروغ است. من میگویم او چه خواهد کرد. او بهترین معافیت مالیاتی را به افراد مرفه مثل خودش خواهد داد. او درباره معافیت مالیاتی میگوید اما از طبقه متوسط مالیات بیشتری می گیرد. من قصد دارم از اشخاص با درآمد تا 250 هزار دلار در سال مالیات بیشتری نگیرم. من قصد دارم روی درآمدهای میلیون دلار و اشخاص بالای 5 میلیون دلار درآمد، مالیات بیشتری بگیرم؛ اشخاصی مثل ترامپ که صفر درصد مالیات برای کهنه سربازان پرداخت کردهاند.
مجری: آیا شما از معافیت مالیاتی استفاده کردهاید؟
ترامپ: بله استفاده کردهام، همانگونه خیلی از اشخاص مثل جورج سوروس از دوستان هیلاری کلینتون نیز استفاده کردهاند. اگر این قوانین بد بود، (خطاب به هیلاری کلینتون که سابقاً سناتور بوده) میتوانستی این قانونی را اصلاح کنی. هیلاری کلینتون نه تنها فوه تشخیصش درباره مالیات بد است، بلکه قوه تشخیصش درباره سوریه و عراق بد است و با تشخیص بد و خروج شان از عراق، زمینه شکل گیری داعش فراهم شد که دو کشور را اشغال کردهاند.
کلینتون: وضعیت در حلب بحرانی است و روسیه با همکاری ایرانیها، در حال حمله به حلب هستند. هدف روسیه، داعش نیست و هدف روسیه مخالفان اسد که آخرین مقاومت ها را میکنند. من به دنبال یک منطقه پرواز ممنوع بودم. من درباره سوریه خیلی خوب کار کردم. تا زمانی که فشاری نیاید، روسیه پای میز مذاکره نمیآید. زمانی که وزیرامورخارجه بودم، مقابل (روسیه) آنها ایستادم و اگر رئیس جمهور شوم، همین کار را میکنم. همکاری با روسها نیز خوب است و پیمان هستهای با روسیه بستهایم و بر سر تحریم ایران با روسها همکاری کردیم. ما بلدیم با روسیه کار کنیم.
ترامپ: اوباما یک خط قرمز کشیداما همه به او خندیدند. روسیه در برنامه هستهای یک بازیگر جدید است اما ما در حوزه هستهای، یک بازیگر خستهایم. ما در حال تسلیح شورشیهای خطرناک هستیم. (خطاب به کلینتون) اصلاً تو نمیدانی شورشیها چه کسانی هستند. من هم از اسد خوشم نمیآید اما اسد، روسیه و ایران در حال کشتن داعش هستند. در عین حال این سه به واسطه ضعف ما متحد شدهاند. (با گریزی به توافق هستهای ایران و 5+1) تو با روسیه صلح کردهای و با ایران یک توافق احمقانه داشتهای و 150 میلیارد دلار به ایران پول دادهای.
سوریه یعنی روسیه و ایران. من معتقد هستم باید ابتدا داعش را از بین ببریم. قبل از اینکه درگیر سوریه شویم، باید داعش را از بین ببریم. بزرگ ترین مشکل را با حماقت سیاسی دارم. چند هفته است از حمله به موصل میگویند و معلوم است که رهبران موصل از موصل میروند. چقدر این کار احمقانه است. من دو تا ژنرال دارم که از من حمایت کردهاند و همه آنها میگویند چرا مخفیانه نمیروند و رهبری داعش را در موصل از بین نمیبرند؟ الان دیگر رهبران داعش در موصل نیستند و همه رفتهاند. دویست ژنرال و فرمانده از من حمایت میکنند. همه در قبرشان میلرزند، به خاطر حماقتی که در عراق در حال انجامش هستیم.
کلینتون: من از نیروی زمینی استفاده نمیکنم اما از نیروی ویژه در سوریه استفاده میکنم.
ترامپ: تو چه کاری بیشتر از اوباما انجام میدهی؟
کلینتون: من به دنبال البغدادی خواهم رفت و او را هدف قرار خواهم داد، چون فکر میکنم هدف قرار دادن رهبران القاعده جواب داد. همچنین من عشایر و کردها را تجهیز خواهم کرد تا بتوانند پیشروی کنند.
سوال: آیا شما میتوانید یک رئیس جمهوری برای همه مردم آمریکا باشید؟
ترامپ: کاملاً. کلینتون به خیلی از مردم میگوید، انزجار آور. من شغلهای جدیدی میآورم. من رئیس جمهوری هستم که برای همه مردم کار میکنم؛ برای سیاه پوست ها. او سالهاست درباره این مسائل حرف میزند اما کاری انجام نمیدهد. شما در شهرهای آمریکا میروید و می بینید 45 درصد کار ندارند. اصلاً شغلی وجود ندارد. در سخنرانیهای خودم گفتهام. تمام دوستانش در قضیه مالیات سواستفاده میکنند. هیلاری کلینتون فقط حرف میزند و کاری نمیکند. به عملکردش در نیویورک توجه کنید که فاجعه بار بوده است.
کلینتون: 67 درصد رای دادند تا دوباره در نیویورک انتخاب شوم و این باعث افتخار من است. من به عنوان یک وکیل جوان علیه تبعیض و بچه های سیاه پوست کار کردم. سعی کردم بچههای سیاه پوستی که معلولیت داشتند، بتوانند خدمات آموزشی داشته باشد. من برای لاتین تبارها کار کردم و ثبت شان کردم تا بتوانند رای دهند. خیلی ها می گویند که شاید در دولت ترامپ جایی نداشته باشند. یک نامهای من دارم که یک کودک به مادرش میگوید، آیا دونالد ترامپ در صورت انتخاب شدن، مرا به اتیوپی خواهد فرستاد؟
سوال مجری: شما گفتهاید نیمی از طرفداران ترامپ انزجار آور هستند. با این اوصاف چطور میتوانید کشور را متحد کنید؟
کلینتون: من ساعتی بعد از گفتن این حرفها عذرخواهی کردم. منظور من کمپین اوست که به لاتین تبار، مسلمانان، اسیران جنگی و ... حمله کرده است.
ترامپ: ما شاهد افزایش قتل در 45 سال گذشته هستیم. ما دچار تشتت هستیم، چون امثال او هستند که دلشان پر از نفرت است.
کلینتون در پاسخ به سوال مجری: ترامپ نظم کافی را برای برخورداری از ریاست جمهوری آمریکا ندارد. این فقط برای این نیست که با بیل کلینتون کار کردم که کسری بودجه 300 میلیون دلاری داشت و مازاد بودجه داشت. من با بیل کلینتون کمک کرد تا (بعد از یازده سپتامبر) نیویورک وضعیت طبیعی را بیابد. من با باراک اوباما کار کنیم که میراث دار بزرگ ترین بحران اقتصادی آمریکا بود.
مجری درباره سیاست در حوزه انرژی توضیح خواست
ترامپ: بحث تولید انرژی به قبضه دولت اوباما درآمده است. شرکتهای خارجی به آمریکا آمدهاند و نیروگاهها را میخرند. هیلاری کلینتون میخواهد همه زیرساخت های انرژی را از بین ببرد. ما از زغال سنگ میتوانیم استفاده کنیم اما ما به واسطه تکنولوژی از گاز مایع استفاده میکنیم. من شرکتهای تولید انرژی را باز میگردانم. به صنایع فولاد نگاه کنیم که شرکت های فولاد خارجی، فولاد خودشان را میفروشند و شرکتهای فولاد آمریکا ورشکست شدهاند.
کلینتون: تغییرات اقلیمی مساله مهمی است و آمریکا باید در قرن ٢١ به ابرقدرتی با انرژی پاک بدل شود. برای اولین بار در زمینه انرژی مستقل هستیم و وابسته به انرژی خاورمیانه نیستیم. اما خاورمیانه هنوز کنترل قابل توجهی در بازار انرژی دارد. من از زغال سنگ هم میخواهم استفاده کنم اما قیمت زغال سنگ در دنیا پایین آمده است. ما باید در این زمینه برنامه جامع داشته باشیم.
سوال حاضران: یک نکته مثبت که در همدیگر میبینید، توضیح دهید. (حاضران دست زدند)
کلینتون: من به بچه هایش احترام میگذارم که بسیار توانمند هستند و فکر میکنم خیلی به ترامپ هم باز میگردد، چون او آنها را تربیت کرده است اما به سایر مسائل ترامپ احترام نمیگذارم. این انتخابات خیلی عادی نیست و با تنش لفظی همراه شده است. من سعی کردهام برنامه اعلام کنم و بحث را خیلی شخصی نکنم.
ترامپ: آن حرفی که درباره بچه های من زد خیلی حرف خوبی بود و خیلی متشکرم. من به پشتکار هیلاری کلیننون احترام میگذارم. او میجنگند و پشتکار دارد و تسلیم نمیشود. (حاضران دست زدند)
بدین ترتیب، مناظره ترامپ و کلینتون به پایان رسید. سومین مناظره دو کاندیدا، 19 اکتبر در لاس وگاس برگزار میشود.