احداث استخرهای ذخیره آب، مشکل استانی و خارج از وظایف آب منطقه ای است

با توجه به وقوع خشکسالی های مکرر، وقوع پدیده تغییر اقلیم، استقرار بیش از حد واحدهای کشاورزی و صنعتی و به دنبال آنها افزایش بی رویه مصارف آب در سطح کشور و استان قم که ناشی از افزایش جمعیت، افزایش سطح رفاه و تغییر سبک زندگی می باشد، رابطه بین منابع و مصارف آب در اغلب استان ها و از جمله در استان قم که در منتهی الیه حوضه های آبریز رودخانه های قمرود و قره چای قراردارد، نامتعادل و موجب شد که نهادهای مسئول در کشور تصمیمات مقتضی را اتخاذ و مورد اجراء قرار دهند.

یکی از راهکارهای قانونی برای کنترل وضعیت، ممنوعه کردن دشت ها و مناطق به لحاظ توسعه بهره برداری از منابع آبهای زیرزمینی است که در این راستا وزارت نیرو تقریباً تمامی دشت های استان قم را ممنوعه اعلام کرد و از حفر چاه های جدید پیشگیری کرد و توسعه بهره برداری منابع آب زیرزمینی صرفاً در چهارچوب نظام قانونی تخصیص آب و فقط محدود به مصارف شرب و موارد بسیار ضروری صنعتی کرد.

در استان قم نیز پس از تشکیل شرکت های آب منطقه ای استانی از سال 1386، واحد تعادل بخشی شرکت آب منطقه ای قم پروژه های متعددی را جهت برخورد با متعرضین به منابع آب زیرزمینی انجام داد که از آن جمله تشکیل گروه های گشت و بازرسی بود که با وجود تنگناهای مالی تأمین هزینه های طرح، گروه های گشت و بازرسی از سال 1386 در محدوده های مطالعاتی استان قم حضور داشته و با تخلفات آب های سطحی و زیرزمینی برخوردهای لازم را انجام می دهند که تا پایان سال 1395، سیصد و بیست حلقه چاه غیرمجاز پر گردیده و از برداشت غیر مجاز حدود چهل میلیون متر مکعب جلوگیری شده است. همچنین با نصب کنتورهای هوشمند آب و برق بر روی حدود 62% چاههای کشاورزی برقی و اعمال محدودیت برداشت آب،  از بهره برداری غیرمجاز حدود بیست و دو میلیون متر مکعب آب توسط چاههای غیر مجاز جلوگیری شده است.

با توجه به ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، و ... بدین منظور ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب و فرا بخشی بودن موضوع مدیریت آب، در سال 1393 شورای عالی آب در پانزدهمین جلسه خود، پانزده پروژه را در راستای مدیریت آب کشور علی الخصوص آب زیرزمینی و به منظور تعادل بخشی و احیای آبخوان های کشور تصویب و به مراجع مختلف ابلاغ نمود.

در استان قم نیز در راستای مصوبات شورای عالی آب و دستورالعمل های ابلاغی، شورای حفاظت منابع آب استان نیز فعال و از سال 1393 تا کنون پانزده جلسه شورای حفاظت منابع آب استان تشکیل و موارد مختلف مرتبط با حفاظت منابع آب با حضور استانداران محترم و مسئولین استان مطرح و اتخاذ تصمیم شده است که از آن جمله کنترل برداشت آب توسط چاه های مجاز و همچنین سازماندهی احداث استخرهای ذخیره آب می باشد.

شورای حفاظت منابع آب شهرستان قم نیز در محل فرمانداری قم و بخشداری های استان در راستای اجرای مصوبات شورای حفاظت منابع آب استان و مشکلات مرتبط با منابع آب مطرح و تصمیمات و هماهنگی ها انجام می گیرد که از آن جمله موضوع احداث استخرهای ذخیره آب می باشد.

در جنوب استان قم دو محدوده مطالعاتی "سلفچگان – نیزار" و "بخش کوهستانی قم – کهک(بخش کهک)" قرار گرفته که در هر دو محدوده آب زیرزمینی بصورت زیرسطحی و کم عمق و محلی می باشد و آبرفت قابل ملاحظه در آنها وجود نداشته فلذا چاه عمیق فعال قابل ملاحظه در آنها وجود ندارد. احداث استخرهای ذخیره آب در مناطق کوهستانی استان قم باعث به هم خوردن سیستم بهره برداری از منابع آب گردیده و اعتراضاتی نیز ایجاد نمود که همواره به عنوان یک مشکل استانی مطرح بوده و باتوجه به اینکه موضوع احداث استخرها خارج از وظایف شرکت آب منطقه ای می باشد، در سال 1394 و 1395 در یازدهمین و دوازدهمین جلسات شورای حفاظت منابع آب استان مطرح گردید و محدودیت حجمی جهت احداث استخرها ایجاد شد که صورتجلسات به مراجع مربوطه منجمله سازمان جهاد کشاورزی استان ارسال شد. اخیراً نیز موضوع احداث استخرها در شورای حفاظت منابع آب شهرستان مطرح گردید و سازمان جهاد کشاورزی نیز اعلام نموده که با توجه به مصوبات شورای حفاظت منابع آب استان، دستورالعمل های سخت گیرانه در احداث استخرها اعمال نموده است.

در پایان از توجه و ابراز نگرانی هموطن گرامی و خبرگزاری متین تابناک نسبت به موضوع مهم آب به عنوان مسأله دیروز، مشکل امروز و معضل فردا میهن عزیز اسلامی ایران، سپاسگزاری می شود.