در شرایطی که در بسیاری از مناطق جغرافیایی کشور، خواسته یا ناخواسته تلاش هایی در راستای تخریب محیط زیست و پناهگاه حیوانات صورت می گیرد و در برخي موارد، مردم محلی نيز در شکل گیری آن مؤثر هستند، جمعي از مردم محلی استان فارس و روستاییان حاشیه تالاب بختگان با ایده ای جدید و تلاشی تحسین برانگیز، جان هزار فلامینگوی نابالغ را نجات دادند؛ تلاشی که البته مورد تأیید و حمایت مسئولان نیز قرار گرفته است.
به گزارش «تابناک»؛ در روزهای گذشته، جمعی از اهالی روستاهای حاشیه تالاب بختگان و شهرستان نیریز با هدف حفظ و نجات جان بیش از هزار فلامینگوی نابالغ ـ که در بستر خشک تالاب بختگان گرفتار شده بودند ـ اقدام به اجرای طرحی کردند که در عین جدید و خلاقانه بودن، نمونه ای بارز از مشارکت مردم محلی برای حفظ زیستگاه پرندگان و حیات وحش است و می تواند الگویی برای تلاش های بیشتر در مناطق دیگر کشور نیز باشد.
در ضرورت تلاش برای حفظ حیات حیوانات و پرندگان و اصلاح مشکلات موجود در زیستگاه آنها، همين بس كه از بین رفتن امکان زندگی حیوانات و پرندگان اکوسیستم مناطق مختلف کشور را با خسارت های جبران ناپذیری رو به رو خواهد کرد و از بین رفتن زمینه های حیات حیوانات و پرندگان قطعاً نشانه ای از بین رفتن زمینه های زندگی انسان هاست.
از این گذشته نابودی پناهگاه های حیات حیوانات و پرندگان به جذابیت های گردشگری و تفریحی مناطق مختلف کشور آسیب وارد می کند و مناطقی که تا پیش از این استعداد و ظرفیت های فراوانی برای جذب گردشگر داشتند را از آن توانمندی های سابق بی بهره می کند.
تالاب بختگان به عنوان یکی از مناطق حفاظت شده کشور ـ که به نوعی پناهگاه حیات وحش نیز هست و سالانه هزاران پرنده مهاجر این منطقه را برای زندگی انتخاب می کنند ـ چند سالی هست که تحت تأثیر خشک سالی های پیش آمده حال و روز خوبی ندارد.
خشکسالی های پیش آمده و مشکلاتی که از این طریق به وجود آمده، زندگی پرندگان و سایر حیوانات را در تالاب بختگان به شدت متأثر و این موضوع بر کارکردهای طبیعی و انسانی منطقه اثرات منفی و خسارت باری وارد کرده است؛ بنابراین، هر گونه تلاش برای کمک به حفظ زمینه های حیات در بستر و پیرامون تالاب را باید اقدامی مثبت و تحسین برانگیز تعبیر کرد و آن را در اولویت های کاری مسئولان و مردم محلی دید.
همین رویکرد و نگاه امیدوارانه به محیط زیست تالاب بختگان بود که زمینه تعامل و همکاری مردم محلی و مسئولان محیط زیستی استان فارس را رقم زد و در نهایت به نتیجه ای رسید که حاصل آن نجات جان بیش از هزار فلامینگوی نابالغ بود.
در مورد جزئیات این اقدام تحسین برانگیز و چرایی انجام آن، نبی الله مرادی، سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست فارس به رسانه ها گفت: اوایل مرداد ماه محیط بانان پارک ملی بختگان در حین پایش منطقه متوجه حضور بیش از یک هزار فلامینگو شدند که در پهنه خشک تالاب بختگان به دام افتاده بودند.
وی افزود: پس از بازدید کارشناسان از منطقه مشخص شد در پی بارندگی های سال زراعی جاری و جمع شدن آب در سمت شرقی تالاب بختگان در فصل بهار، فلامینگوها در این منطقه جوجه آوری داشته اند اما با گرمای هوا و خشک شدن آب تالاب، جوجه ها که هنوز آمادگی پرواز نداشتند در نمکزار به دام افتاده اند.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست فارس اضافه کرد: برای نجات جوجه ها راهکارهایی از جمله زنده گیری و انتقال پرندگان به تالاب طشک مطرح شد اما احتمال آسیب به پرندگان حین زنده گیری و حمل بر اساس تجربیات گذشته وجود داشت که این رویکرد اجرایی نشد.
مرادی ادامه داد: با توجه به اینکه بافت اسفنجی خاک تالاب مقداری ذخیره آب داشت تصمیم بر آن شد تا با حفر کانال ها و برکه هایی به نگهداشت آب در محل کلنی فلامینگوها کمک شود تا بدین طریق زیستگاه موقتی برای جوجه ها تا زمان توانایی پرواز فراهم شود.
وی افزود: به همین منظور کارشناسان و محیط بانان نشست هایی را با اهالی روستاهای بستر و حاشیه تالاب داشتند و با اعلام حمایت آنان، عملیات اجرایی مشترک را علیرغم همه مشکلات اجرایی آغاز کردند و به نتیجه رساندند.
مرادی افزود: پنجاه تن از اهالی محلی منطقه در عملیات نجات جوجه های فلامینگو مشارکت داشته و شبانه اقدام به حفر کانال و گودال هایی در محل تجمع فلامینگوها کردند.
سرپرست اداره کل محیط زیست فارس گفت: در پایش های بعد مشخص شد که آب در این منطقه بالا آمده و وضعیت بحرانی تا حدی رفع شده و این اقدام مشارکتی موجب شد از تلفات جوجه های ناتوان جلوگیری شود.
بنا بر آنچه آمد، تالاب بختگان که سال هاست با مشکل بحران آب روبه روست و خشکسالی، عدم تخصیص حق آبه از رودخانه کُر،گسترش کشاورزی ناپایدار و برداشت بی رویه آب در بالا دست حیاتش را با چالش های جدی رو به رو کرده است، حالا و با کمک مردم محلی از یک تهدید زیست محیطی نجات یافت؛ حرکتی جالب و تحسین برانگیز که فارغ از جنبه های مثبتی که برای تالاب بختگان و حیات این فلامینگوها داشت، می تواند الگویی برای جذب مشارکت های محلی و تلاش های جدید در مسیر حفظ حیات در سایر مناطق زیست محیطی کشور باشد.
بدون شک، کمک ها و مشارکت مردم محلی در مسیر حفظ مناطق حفاظت شده به دلیل تسلطی که آنها بر تاریخ و جغرافیای منطقه محل زندگی خود دارند، اگر با توان و تخصص مسئولان و کارشناسان تلفیق شود، چنین خروجی هایی خواهد داشت و این نمونه آمده می تواند الگویی برای حرکت های مثبت و سازنده آتی در کشور باشد.
گفتنی است، تالاب و دریاچه بختگان در فاصله 250 کیلومتری جنوب شرق شیراز در استان فارس و در شهرستان نیریز قرار دارد.
دست تک تک شماهارو میبوسم و خدا قوت بهتون میگم